PHÁT BIỂU
CỦA THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ VÕ VĂN KIỆT
TẠI KỲ HỌP THỨ 9, QUỐC HỘI KHOÁ IX,
NGÀY 12-3-1996
Kính thưa Đoàn Chủ tịch,
Kính thưa các đại biểu Quốc hội,
Trước hết, tôi xin thay mặt Chính phủ chân thành cảm ơn các đại biểu Quốc hội trong các buổi thảo luận ở kỳ họp này đã thẳng thắn góp nhiều ý kiến về tình hình trong nước và công việc của Chính phủ được trình bày trong báo cáo của đồng chí Phan Văn Khải, Phó Thủ tướng Chính phủ. Tôi rất vui mừng về sự nhất trí và tinh thần cộng đồng trách nhiệm cao của Quốc hội đối với báo cáo của Chính phủ. Đồng thời, tôi xin nhiệt liệt hoan nghênh các đại biểu Quốc hội đã nêu nhiều câu hỏi để làm rõ thêm nhiều vấn đề. Trước khi các đồng chí Bộ trưởng thay mặt Chính phủ trình bày những vấn đề Quốc hội yêu cầu giải đáp hoặc làm rõ thêm, tôi xin phép nêu lên ba vấn đề sau đây mong được sự quan tâm của Quốc hội:
Một là, cả nước cần ra sức huy động mọi nguồn lực tiếp tục duy trì tốc độ phát triển và tăng trưởng kinh tế hiện nay, quyết tâm thực hiện thắng lợi những nhiệm vụ kinh tế - xã hội của năm 1996, tạo đà cho thời kỳ phát triển đến năm 2000, tích cực chuẩn bị những bước đi mạnh mẽ hơn nữa bước sang thế kỷ tới.
Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã nhất trí thông qua kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 1996 và những định hướng phát triển quan trọng cho đến năm 2000. Chúng ta hiểu rõ đó là những mục tiêu phấn đấu rất cao, đòi hỏi những cố gắng lớn hơn so với 5 năm vừa qua. Chúng ta đã nhất trí thừa nhận đó là sự lựa chọn duy nhất nhằm đáp ứng những yêu cầu do chính bản thân sự phát triển của nước ta đề ra, đồng thời để có khả năng đương đầu với mọi thách thức, cũng như có thể vững vàng hội nhập vào sự phát triển rất năng động tại khu vực chúng ta và trên thế giới.
Thực vậy, kết thúc thắng lợi kế hoạch 5 năm vừa qua, nước ta đứng trước những yêu cầu phát triển mới lớn hơn và cao hơn trước nhiều. Trên mọi phương diện của đời sống kinh tế - xã hội, các nhu cầu đều tăng lên nhanh chóng và đòi hỏi phải đáp ứng tốt hơn. Không làm được như vậy, hệ quả không phải chỉ là nước ta sẽ phát triển chậm lại, mà sẽ còn khó duy trì được những thành quả đã đạt được, thậm chí, sẽ vấp phải những khó khăn mới. Hiện nay, hằng ngày hằng giờ, chúng ta đang cảm nhận sự đòi hỏi ngày càng gay gắt về cơ sở hạ tầng, vốn, năng lượng, công nghệ, công ăn việc làm, những điều kiện giáo dục, y tế để phát triển nguồn nhân lực, v.v.. Tôi cũng đã có nhiều dịp báo cáo trước Quốc hội và trong các cuộc họp của Chính phủ về những dự kiến phát triển của chúng ta đề ra trước đây, nay có thể trở nên lạc hậu so với đòi hỏi của cuộc sống. Điều đó có nghĩa, cả nước phải nỗ lực nhiều hơn nữa so với những dự kiến đã đề ra.
Trong mối quan hệ với bên ngoài, chúng ta thấy kim ngạch ngoại thương của nước ta, vốn đầu tư trực tiếp của nước ngoài, và biết bao loại hình và những mối quan hệ khác đều phát triển nhanh. Điều này cũng có nghĩa, quá trình liên kết giữa nền kinh tế nước ta với kinh tế trong khu vực và trên thế giới đang diễn ra ngày càng năng động hơn, đặt ra nhiều đòi hỏi và thách thức lớn hơn. Từ khi là thành viên của ASEAN, chúng ta lại có bao nhiêu việc phải làm, phải chạy đua ráo riết trong tiến trình tham gia AFTA. Để có thể mở rộng hơn nữa thị trường trên thế giới cho các sản phẩm của nước ta, chúng ta đang phải làm rất nhiều việc nhằm sớm tham gia Tổ chức Thương mại thế giới (WTO). Sắp tới chúng ta còn phải tìm mọi cách tăng nhanh hơn nữa kim ngạch ngoại thương và thu hút mạnh mẽ hơn nữa vốn, công nghệ từ bên ngoài để có thể đáp ứng những đòi hỏi phát triển trong nước...
Điểm lại như vậy, tôi muốn nhấn mạnh chúng ta không thể một giây phút nào coi nhẹ yêu cầu phát triển đất nước nhanh hơn nữa, vững chắc hơn nữa theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Song bằng nguồn lực nào, nếu không phải trước hết và chủ yếu là bằng mọi nguồn lực của chính bản thân nước ta?
Tôi mong các đại biểu Quốc hội thống nhất với nhận định này để chủ động góp phần tạo ra trong cả nước ý chí huy động mọi tiềm năng của mỗi địa phương, mỗi ngành, của các thành phần kinh tế, của từng doanh nghiệp cũng như của từng cá nhân người sản xuất, kinh doanh cho yêu cầu phát triển nhanh. Chúng ta cần nêu cao ý chí này để đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, tăng cường khả năng đương đầu với mọi thách thức mới.
Xin cho phép tôi nhấn mạnh rằng trong điều kiện tài chính của nước ta hiện nay, ngân sách nhà nước hầu như chỉ đủ chi tiêu ở mức rất khiêm tốn cho phát triển kết cấu hạ tầng, giáo dục, y tế và một số phúc lợi xã hội khác. Điều đó có nghĩa vốn đầu tư cho phát triển phải dựa chủ yếu vào sự huy động mọi tiềm năng trong xã hội. Ngay như muốn thu hút có hiệu quả các nguồn lực từ bên ngoài, thì trước hết cũng phải huy động tốt mọi nguồn lực trong nước. Đặc biệt là có nhận thức được sâu sắc điều này, chúng ta mới có thể xây dựng được những chính sách tốt nuôi dưỡng và huy động những nguồn lực trong nước, tăng nhanh tiết kiệm và đầu tư trong xã hội, sử dụng tốt hơn từng đồng vốn có trong tay và khắc phục tâm lý ỷ lại - như chỉ muốn dựa vào ngân sách nhà nước, xin để lại nguồn thu, trông chờ tài trợ từ bên ngoài...
Tôi xin đề nghị các đại biểu Quốc hội làm tất cả mọi việc để cả nước hiểu rõ và biến nhận thức nói trên thành hành động thực tế. Đặt vấn đề như vậy, chúng ta cần rà soát lại xem các chủ trương chính sách hiện hành đã đáp ứng đòi hỏi nuôi dưỡng và huy động mọi nguồn lực cho phát triển đất nước hay chưa? Mọi công tác của các ngành các cấp, từ việc quản lý sản xuất, kinh doanh, công tác tài chính tiền tệ, công việc quản lý xã hội..., cần được thường xuyên đối chiếu với yêu cầu trung tâm này. Từng địa phương, từng doanh nghiệp dù thuộc thành phần kinh tế nào, cần chú trọng tự huy động mọi nguồn lực có thể huy động được để phục vụ yêu cầu phát triển của mình, không để một đồng vốn nào trong xã hội nhàn rỗi, lại càng không thể định làm việc gì hoặc gặp khó khăn gì lại yêu cầu ngân sách nhà nước trợ giúp.
Nói như trên không có nghĩa là Chính phủ không có trách nhiệm gì và bỏ mặc những khó khăn của địa phương. Hiện nay, cả nước mới chỉ có 14 tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương có đóng góp vào ngân sách nhà nước, số địa phương còn lại Chính phủ phải trợ cấp. Vì vậy, chúng ta không có sự lựa chọn nào khác là phải huy động mọi tiềm năng trong xã hội. Đấy là chưa nói đến yêu cầu chúng ta phải thường xuyên cố gắng hết mức kiềm chế lạm phát. Thực tiễn của các tỉnh, các doanh nghiệp phát triển năng động hiện nay cũng cho thấy càng phát huy nỗ lực tự thân bao nhiêu, càng thành công bấy nhiêu - kể cả trong việc huy động những nguồn lực khác. Còn càng ỷ lại trông chờ vào trợ giúp của Trung ương càng trì trệ, càng bị động.
Một tình trạng phổ biến và rất bức xúc hiện nay là tất cả các địa phương đều thiếu gay gắt nguồn chi đáp ứng những yêu cầu tối thiểu về phát triển kết cấu hạ tầng và cải thiện tình hình giáo dục, y tế. Riêng về giáo dục, ngân sách nhà nước hiện nay chi bình quân một năm là 0,5 triệu đồng cho một học sinh - một cố gắng không nhỏ so với thu nhập quốc dân của nước ta hiện nay, thế nhưng so với yêu cầu vẫn gần như là muối bỏ biển.
Chúng ta làm gì trước tình hình này?
Không thể chỉ kêu ca, phê phán. Cũng không thể tăng thuế và in thêm nhiều tiền để chi.
Tôi xin đề nghị Quốc hội suy nghĩ, góp ý kiến với Chính phủ những biện pháp xử lý tích cực nhất. Tôi nghĩ rằng một mặt cần tìm cách nâng cao hơn nữa hiệu quả sử dụng những nguồn chi ngân sách, đồng thời phải huy động mọi nguồn lực trong dân thực hiện tốt hơn nữa chủ trương Nhà nước và nhân dân cùng làm. Chúng ta cho phép người nước ngoài đầu tư vào kết cấu hạ tầng theo hình thức BOT thì lại càng phải khuyến khích nhân dân và những nhà đầu tư trong nước làm việc này. Đồng thời, cũng xin đề nghị Quốc hội mạnh dạn suy nghĩ nêu ra mọi hình thức tạo thêm kinh phí cho các cơ sở công, cho phép tạo ra các hình thức dân lập, nhằm đáp ứng tốt nhất yêu cầu về phát triển giáo dục và y tế của nước ta hiện nay. Đây là những vấn đề rất thiết thực của yêu cầu huy động mọi nguồn lực trong dân đầu tư cho phát triển đất nước.
Dù bị co kéo gay gắt như thế nào giữa những đòi hỏi khác nhau trong quá trình quản lý, điều hành và phát triển đất nước, ưu tiên hàng đầu vẫn phải là nuôi dưỡng và huy động mọi nguồn lực của toàn xã hội cho đầu tư phát triển.
Hai là, quyết tâm hoàn thiện nền tài chính quốc gia.
Trước hết tôi rất cảm ơn các đại biểu Quốc hội tại kỳ họp này đã đặc biệt quan tâm đến các vấn đề tài chính, tiền tệ, vấn đề thu chi ngân sách. Quốc hội đã đánh giá thoả đáng những nỗ lực của Chính phủ trong lĩnh vực này, đồng thời, góp nhiều ý kiến quan trọng.
Xin trình bày trước Quốc hội nhiệm vụ làm lành mạnh nền tài chính quốc gia luôn luôn được Chính phủ coi là một trong những nhiệm vụ then chốt nhất trong quá trình phát triển kinh tế và nâng cao năng lực quản lý vĩ mô của Nhà nước. Báo cáo của Phó Thủ tướng Phan Văn Khải đã nêu lên những việc làm được, những việc chưa làm được và đồng thời kiểm điểm sâu sắc những thiếu sót trên lĩnh vực này. Riêng trong năm 1995, Chính phủ đã thực hiện nhiều biện pháp kiên quyết và đã có hơn 70 cuộc họp bàn về những vấn đề kiềm chế lạm phát, quản lý thu chi ngân sách nhà nước và cải tiến nền tài chính quốc gia. Những tiến bộ đạt được đã góp phần tích cực vào sự phát triển ổn định của nền kinh tế nước ta hiện nay.
Tuy nhiên, nền tài chính quốc gia vẫn còn nhiều yếu kém, chưa làm tốt chức năng công cụ quan trọng nhất của quản lý kinh tế vĩ mô, chưa góp phần thoả đáng vào việc huy động mọi tiềm năng phát triển đất nước, còn để xảy ra nhiều hiện tượng lãng phí, thất thoát và tham nhũng. Trong những năm vừa qua, đặc biệt trong năm 1995, Chính phủ đã dành nhiều công sức cho cải tiến các chính sách thuế, cải thiện cán cân thu chi và công tác quản lý ngân sách, vận dụng chế độ kế toán mới, triển khai công tác kiểm toán, tiếp tục phát triển hệ thống ngân hàng thương mại và xúc tiến những công việc mở rộng thị trường tiền tệ, thị trường vốn. Song phải thừa nhận rằng, còn nhiều việc mới chỉ bắt đầu, thậm chí, có việc giẫm chân tại chỗ như việc hình thành thị trường chứng khoán. So với yêu cầu quản lý vĩ mô và phát triển của nền kinh tế nước ta cũng như so với yêu cầu hội nhập, cọ sát với kinh tế thế giới, nền tài chính quốc gia của chúng ta còn khoảng cách lớn, đòi hỏi sắp đến phải có nhiều nỗ lực rất to lớn.
Xin cho phép tôi nhân dịp này nêu lên một số vấn đề, nhằm định hướng những cố gắng sắp tới của chúng ta trong lĩnh vực tài chính, tiền tệ:
Trước hết, cần khẳng định yêu cầu cải tiến hệ thống thuế ngày càng trở nên cấp bách.
Thực tiễn cho thấy hệ thống thuế của chúng ta còn quá phức tạp, chồng chéo, còn quá nhiều biểu thuế và thuế suất chưa phù hợp, thực hiện rất tốn kém, vừa tạo nhiều sơ hở để cho tình trạng tiêu cực dễ phát sinh, vừa chưa triệt để tạo ra những khuyến khích có lợi cho phát triển kinh tế mạnh mẽ hơn nữa; thêm vào đó là những yếu kém trong hệ thống bộ máy thu thuế.
Sắp đến phải cải cách hệ thống thuế của chúng ta, thực hiện cho được: có kinh doanh, có lãi, có thu nhập thì phải đóng thuế - đấy là lẽ công bằng và nghĩa vụ, nhưng có những khuyến khích thoả đáng làm giàu hợp pháp, những khuyến khích giảm bớt xu hướng trốn thuế, khắc phục tình trạng thu thuế là cắt ngọn các nguồn thu; hệ thống thuế đơn giản, công khai, rõ ràng, dễ thực hiện và ít tốn kém; thuế suất thấp hợp lý nhằm bồi dưỡng và tạo nguồn thu mới, mở rộng diện đóng thuế, khuyến khích tích tụ vốn và đầu tư tái sản xuất, khuyến khích thu hút các loại vốn và đầu tư nước ngoài, với kết quả cuối cùng là: vẫn tăng được nguồn thu cho ngân sách, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, phát triển thuận lợi kinh tế đối ngoại - đặc biệt là xuất khẩu, có đủ điều kiện cạnh tranh và tham gia vào các thể chế như AFTA, Tổ chức Thương mại quốc tế... Lịch sử của nhiều nước NICs (mới công nghiệp hoá) thường khẳng định tác dụng to lớn của một hệ thống thuế như vậy.
Song song với cải cách thuế, sắp tới Chính phủ sẽ tiếp tục đẩy mạnh áp dụng chế độ kế toán mới và mở rộng kiểm toán, đồng thời làm cho hệ thống kế toán, kiểm toán của nước ta ngày càng phù hợp với những chuẩn mực chung trong kế toán và kiểm toán trên thế giới.
Về cải tiến quản lý ngân sách:
Sự chênh lệch quá lớn giữa thu và chi, tình trạng bội chi quá mức Quốc hội cho phép, những thất thoát nhiều khi rất nghiêm trọng từ các nguồn thuộc ngân sách nhà nước và tình trạng chi tiêu lãng phí là những điều đang gây ra nhiều lo lắng cho chúng ta. Chính phủ đang ra sức khắc phục những yếu kém này và mong được sự hỗ trợ tích cực của tất cả các đại biểu Quốc hội. Tôi hy vọng trong những buổi thảo luận sắp tới thông qua Luật ngân sách sẽ có nhiều ý kiến quý báu cho vấn đề quan trọng này.
Yêu cầu phát triển của nước ta đang đòi hỏi phải sớm có một đạo luật về ngân sách cho phép đáp ứng hai yêu cầu quan trọng nhất là:
- Khuyến khích tạo ra các nguồn thu đáp ứng tinh thần tự lực tự cường xây dựng và bảo vệ đất nước.
- Tăng cường sự quản lý thống nhất và có hiệu quả cao trong cả nước việc thu chi ngân sách.
Tại kỳ họp có nhiều ý kiến thảo luận về sự phân cấp quyền hạn và nghĩa vụ quản lý ngân sách giữa Trung ương và các tỉnh, về tạo quyền chủ động của địa phương và các đơn vị trong vấn đề lập ngân sách. Trong dự Luật ngân sách trình Quốc hội lần này, Chính phủ đề nghị phân cấp nguồn thu ổn định cho các địa phương từ 3 đến 5 năm (hiện nay là 2 năm), giao toàn quyền cho các Hội đồng nhân dân quyết định phân bổ và quản lý ngân sách của mình, và tuỳ kết quả đạt được sẽ mở rộng thêm quyền chủ động trong việc huy động những nguồn lực khác. Đây là bước đầu trong quá trình cải tiến quản lý ngân sách và sẽ còn phải nghiên cứu nhiều bước tiếp.
Tuy nhiên, ở đây tôi xin nhấn mạnh việc phát huy tinh thần sáng tạo và quyền tự chủ về ngân sách của các địa phương, các đơn vị phải được xây dựng trên cơ sở các luật lệ và một nền tài chính quốc gia thống nhất. Nếu tình hình đòi hỏi phải thực hiện một sự phân cấp nào và mở rộng sự phân cấp ấy đến đâu thì cũng chỉ nhằm vào mục đích duy nhất là thực hiện tốt hơn nữa nền tài chính quốc gia thống nhất.
Về tổ chức bộ máy ngành tài chính:
Hiện nay, đang có nhiều ý kiến phê bình tổ chức bộ máy ngành Tài chính vốn đã cồng kềnh, trong cải cách hành chính lại trở nên cồng kềnh hơn. Chính phủ sẽ nghiêm túc nghiên cứu vấn đề này và tiếp tục cải tiến tổ chức bộ máy ngành Tài chính cho phù hợp với yêu cầu phát triển của đất nước. Ngay bây giờ đã có thể kết luận tổ chức và biên chế của ngành Tài chính phải được tiếp tục nghiên cứu, sắp xếp cho hợp lý hơn nữa, mối quan hệ của ngành với địa phương cũng phải được thiết kế lại chặt chẽ hơn. Chính phủ sẽ tiếp tục làm việc theo hướng này.
Tôi muốn nêu lên một số quan điểm sau đây để tất cả chúng ta cùng suy nghĩ thêm:
Cơ chế tài chính trước đây nặng về "cấp phát, giao nộp" và hầu như không có sự ràng buộc với trách nhiệm và hiệu quả sử dụng các nguồn lực. Cơ chế quản lý tài chính mới phải khắc phục được yếu kém này, đồng thời phải giảm bớt sự can thiệp hành chính của Nhà nước vào sản xuất - kinh doanh, phải tăng cường vai trò tự chủ của xí nghiệp, bảo đảm đầy đủ quản lý vĩ mô của Nhà nước.
Trong quá trình cải cách hành chính, chúng ta chủ trương phải nâng cao hơn nữa hiệu quả quản lý nhà nước và xoá bỏ cơ chế chủ quản, vai trò quản lý của ngành Tài chính càng trở nên quan trọng hơn. Vì lẽ đó, tổ chức của ngành Tài chính cần được tăng cường và kiện toàn. Chúng ta sẽ tiếp tục xem xét việc tăng cường và kiện toàn như hiện nay đã hợp lý chưa. Tăng thêm biên chế, hình thành thêm tổ chức mới, nhưng hợp lý, có hiệu quả rõ rệt, không chồng chéo, tăng cường được sự kiểm soát của Nhà nước và tính thống nhất của nền tài chính quốc gia, thì không có điều gì đáng ngại. Nhưng nếu không đạt được những yêu cầu này thì cần phải điều chỉnh lại.
Có một số ý kiến muốn giảm bớt sự quản lý ngành dọc của ngành Tài chính và muốn bổ sung vào đấy là phân cấp quản lý cho địa phương. Song như tôi đã trình bày ở phần nói về ngân sách, bảo đảm sự quản lý thống nhất của nền tài chính quốc gia vẫn là ưu tiên quan trọng nhất. Đó là một tiền đề tạo ra sức mạnh kinh tế của cả nước. Chính phủ sẽ tiếp tục nghiên cứu mọi kiến nghị. Nhưng đồng thời, tôi cũng xin gợi ý nên chú ý hơn nữa nâng cao vai trò quản lý nhà nước toàn diện của các cơ quan quyền lực hành chính nhà nước trên địa bàn lãnh thổ, tăng cường chất lượng phối hợp công tác giữa cơ quan hành chính địa phương và ngành dọc. Bởi vì, nếu chỉ thiên về phân cấp, sẽ dẫn đến nguy cơ cắt khúc, cát cứ. Tăng cường hơn nữa sự liên kết giữa quản lý theo ngành dọc và sự quản lý theo chiều ngang của địa phương là một trong những đòi hỏi rất cao của sự nghiệp cải cách hành chính.
Ra sức thực hiện tiết kiệm và đẩy mạnh chống tham nhũng.
Trong khi ngân sách căng thẳng, chúng ta còn thiếu nhiều nguồn cho nhiều khoản chi lớn, tình trạng lãng phí và tham nhũng hầu như không giảm. Tình trạng này gây nhiều thiệt hại nghiêm trọng cho kinh tế, đồng thời phá huỷ những giá trị, đạo đức xã hội. Thực tiễn cho thấy đây là một cuộc đấu tranh đòi hỏi phải kiên trì, kết hợp với sự vận động sâu rộng trong toàn xã hội. Trước hết, Chính phủ chủ trương sẽ tăng cường hơn nữa tính công khai trong những thể chế tài chính, chế độ quản lý chi tiêu, công tác kế toán, kiểm toán và sẽ kiên quyết xử lý những vụ tham nhũng, thất thoát đã bị phanh phui. Đồng thời, từ kinh nghiệm những cuộc vận động cấm pháo nổ, thực hiện an toàn và trật tự giao thông, đấu tranh chống văn hoá độc hại và tệ nạn xã hội. Chính phủ sẽ thực hiện những biện pháp mạnh mẽ trong cả nước cổ vũ cho lối sống tiết kiệm và đấu tranh chống tham nhũng. Tôi xin trân trọng đề nghị các đại biểu Quốc hội dù ở địa phương nào, ngành nào hãy vận động các cử tri của mình hăng hái thực hiện tiết kiệm và tích cực đấu tranh chống tham nhũng, chống lãng phí.
Ba là, phải đẩy mạnh hơn nữa cải cách hành chính, tạo thêm những thuận lợi cho công cuộc đổi mới.
Quán triệt tinh thần Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 8 về "Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trọng tâm là cải cách một bước nền hành chính quốc gia", trong năm 1995, Chính phủ đã tiến hành nhiều công việc khác nhau trên cả ba lĩnh vực: Cải cách thể chế hành chính, điều chỉnh một bước bộ máy hành chính nhà nước, cải tiến công tác xây dựng và đào tạo đội ngũ công chức nhà nước. Chúng ta đã sáp nhập tám Bộ thành ba Bộ mới, thành lập một số Tổng cục, lập 16 tổng công ty, sắp xếp lại các Sở ở các tỉnh và thành phố cho phù hợp với điều chỉnh tổ chức của Chính phủ, cải cách và đơn giản hoá nhiều thủ tục hành chính; cho đến nay đã triển khai nhiều công việc thuộc chế độ công vụ, công chức, xây dựng xong gần 200 tiêu chuẩn, chức danh, ngạch bậc công chức... Đấy là một khối lượng công việc lớn, song so với yêu cầu thì nhiệm vụ cải cách hành chính chưa tiến kịp với đòi hỏi nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước cho phù hợp với tình hình mới.
Thực tiễn đang cho thấy, còn nhiều vấn đề quan trọng cần làm rõ trong các mối quan hệ giữa quản lý ngành và quản lý lãnh thổ, giữa quản lý nhà nước và quản lý sản xuất - kinh doanh theo tinh thần xoá bỏ cơ chế "chủ quản". Trên thực tế vẫn còn nhiều thủ tục hành chính rườm rà, chồng chéo, gây nhiều phiền hà và tốn kém, tạo môi trường thuận lợi cho "tiêu cực"; nhiều thủ tục đã được sửa đổi chưa được chấp hành nghiêm chỉnh. Việc xử lý những kiện tụng, tranh chấp, khiếu tố còn rất chậm hoặc để tồn đọng nhiều việc. Những quy chế và luật pháp về xử án và thi hành án còn nhiều vấn đề chưa thông suốt. Trong thực tế còn nhiều mâu thuẫn hoặc tình trạng không khớp giữa các luật và các văn bản pháp quy. Đặc biệt bức xúc là tình hình quản lý các vấn đề như đất đai, tài chính, thuế, việc thành lập công ty và đăng ký kinh doanh, việc vận dụng Luật khuyến khích đầu tư trong nước... còn nhiều vướng mắc và tạo ra những sơ hở lớn - chẳng những gây thiệt hại lớn về kinh tế, tài sản và nguồn lực quốc gia bị thất thoát, mà còn cản trở ngay từ đầu cuộc đấu tranh chống tham nhũng.
Tất cả những hiện tượng vừa nêu trên một mặt đang thực sự kìm hãm sự phát triển năng động của đất nước, tiêu phí biết bao nhiêu nguồn lực lẽ ra có thể dành cho phát triển, làm cho hệ thống luật pháp kém hiệu lực hoặc thậm chí có những luật và những quy định bị vô hiệu hoá. Chính điều này giải thích tại sao hệ thống luật pháp của nước ta đã phát triển ở mức độ đáng kể song tính hiệu quả vẫn rất thấp, việc giải phóng những tiềm năng phát triển trong xã hội cũng như cuộc đấu tranh chống tham nhũng, chống tiêu cực chưa đem lại kết quả mong muốn; an ninh và trật tự kỷ cương trong xã hội vẫn bị xâm phạm nghiêm trọng.
Chúng ta đều thấy cải cách hành chính là một nhiệm vụ rất khó, song không có bất kỳ một lý do gì có thể trì hoãn. Nhiều đồng chí đã nhận xét rất đúng là trên phương diện đối nội tình trạng tham nhũng và tiêu cực trong bộ máy nhà nước là nguy cơ lớn nhất đe doạ mọi thành quả cách mạng của chúng ta. Tôi đồng tình với nhận xét này và cho rằng cải cách hành chính với tinh thần khắc phục những yếu kém nói trên là một trong những biện pháp quan trọng nhất đấu tranh chống tham nhũng. Với ý nghĩa đó, cải cách hành chính còn góp phần rất quyết định vào việc giải phóng các tiềm năng phát triển đất nước.
Thưa các đại biểu Quốc hội,
Trên đây tôi đã trình bày ba vấn đề mong được sự lưu tâm đặc biệt của Quốc hội, bởi lẽ đấy là ba vấn đề nếu được xử lý thoả đáng sẽ đem lại cho đất nước ta những khả năng phát triển mới đầy hy vọng. Những tháng vừa qua, tôi có dịp đi nhiều địa phương trong các vùng khác nhau của cả nước. Tôi rất vui mừng nhận thấy trong khí thế tưng bừng chuẩn bị cho Đại hội Đảng lần thứ VIII, nhân dân ta ở khắp mọi nơi đang quyết tâm nắm bắt những cơ hội thuận lợi hiện nay, phấn đấu giành lấy những thành tựu mới.
Từ đầu năm, Chính phủ đã hạ quyết tâm khắc phục tình trạng cố hữu là đầu năm đủng đỉnh, cuối năm nước rút. Trên thực tế, công việc đã có chuyển biến ngay từ đầu năm. Chính phủ đang khẩn trương chỉ đạo các ngành, các địa phương tiếp tục duy trì mọi nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ của quý I và cố gắng dành những thành tích lớn hơn nữa trong quý II để thiết thực chào mừng Đại hội Đảng ta lần thứ VIII. Đấy cũng là quyết tâm của Chính phủ điều hành các ngành, các địa phương trong cả nước thực hiện thắng lợi kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 1996, mở đầu thắng lợi cho kế hoạch 5 năm 1996 - 2000.
Xin chân thành cảm ơn.
Lưu tại Trung tâm Lưu trữ
quốc gia III, phông Quốc hội