BÀI PHÁT BIỂU
CỦA CHỦ TỊCH QUỐC HỘI NÔNG ĐỨC MẠNH
(Tại phiên họp trù bị kỳ họp thứ 2,
Quốc hội khóa IX, ngày 08-12-1992)
Thưa các vị đại biểu Quốc hội,
Sáng nay, Quốc hội chúng ta họp để tiến hành các công việc trù bị cho kỳ họp thứ 2 của Quốc hội khóa IX. Trước hết, tôi nhiệt liệt chào mừng các vị đại biểu Quốc hội đã về dự đông đủ tại kỳ họp này.
Theo dự kiến chương trình làm việc của kỳ họp đã gửi đến các vị đại biểu, kỳ họp thứ 2 này, Quốc hội sẽ quyết định nhiều vấn đề quan trọng về quốc kế dân sinh, về công tác lập pháp và hoạt động đối ngoại v.v., của Nhà nước ta trong năm 1993. Để bảo đảm cho kỳ họp đạt kết quả tốt, tôi xin trình bày một số vấn đề về nội dung, chương trình cũng như cách thức tiến hành kỳ họp để các vị đại biểu Quốc hội xem xét và quyết định.
Thứ nhất: Về chương trình làm việc trù bị của Quốc hội:
1. Dự kiến chương trình dành một ngày để Quốc hội làm việc trù bị về các vấn đề sau đây:
- Nghe giới thiệu nội dung, chương trình và cách thức tiến hành kỳ họp.
- Nghe đọc Tờ trình và nội dung về Dự thảo Nội quy kỳ họp Quốc hội.
- Sau đó các đoàn đại biểu họp góp ý kiến về dự kiến chương trình làm việc kỳ họp và bản Dự thảo sửa đổi, bổ sung Nội quy kỳ họp Quốc hội.
- Tối nay, 19 giờ Quốc hội họp phiên trù bị tại Hội trường để thông qua chương trình làm việc của kỳ họp.
2. Về bản Dự thảo Nội quy kỳ họp Quốc hội, tôi xin báo cáo để các đại biểu rõ: kỳ họp vừa qua, Quốc hội mới thông qua Nội quy của kỳ họp thứ nhất, nay căn cứ Hiến pháp năm 1992, Luật tổ chức Quốc hội và trên cơ sở kế thừa bản Nội quy kỳ họp của Quốc hội khóa trước, vừa qua Ủy ban thường vụ Quốc hội giao cho Văn phòng Quốc hội nghiên cứu chuẩn bị bản Dự thảo bổ sung Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi), bản Dự thảo này đã được chuẩn bị công phu và Ủy ban thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến. Tại phiên họp sáng nay, Ủy ban thường vụ Quốc hội xin trình Quốc hội, buổi chiều nay, các Đoàn đại biểu Quốc hội cho ý kiến, để chỉnh lý trình Quốc hội thông qua vào phiên họp buổi chiều ngày 11-12-1992.
Thứ hai: Về cách thức Quốc hội tiến hành xem xét các vấn đề trong chương trình kỳ họp:
Tại phiên họp ngày 23-11-1992, sau khi nghe báo cáo tổng hợp ý kiến của các đại biểu Quốc hội về dự kiến chương trình làm việc của kỳ họp thứ 2, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã dự kiến đưa ra chín vấn đề để trình Quốc hội xem xét. Ủy ban thường vụ Quốc hội xác định: trọng tâm của kỳ họp này trước hết là vấn đề kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước; sau đó là quyết định các biện pháp chống tham nhũng, buôn lậu; thông qua Luật sửa đổi, bổ sung Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật tố tụng hình sự (để phục vụ công tác chống tham nhũng, buôn lậu). Sau đây là cách thức Quốc hội tiến hành một số vấn đề quan trọng trong chương trình kỳ họp.
I- XEM XÉT BÁO CÁO CỦA CHÍNH PHỦ VỀ TÌNH HÌNH THỰC HIỆN CÁC NHIỆM VỤ KINH TẾ - XÃ HỘI
VÀ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
Tại kỳ họp này, Quốc hội sẽ nghe Thủ tướng Chính phủ báo cáo chung về tình hình thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 1992; phương hướng nhiệm vụ kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước năm 1993; Bộ trưởng Bộ Tài chính báo cáo về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 1992, dự toán ngân sách nhà nước năm 1993 và tổng quyết toán ngân sách nhà nước năm 1991.
Quốc hội cũng sẽ nghe báo cáo bổ sung của Chính phủ về công tác xây dựng cơ bản; báo cáo về giải quyết việc làm và tiền lương; báo cáo về tình hình thực hiện chính sách kinh tế - xã hội với vùng dân tộc miền núi và báo cáo về tình hình thi hành pháp luật và các biện pháp chống tham nhũng, buôn lậu.
Trên cơ sở các báo cáo của Chính phủ, Ủy ban kinh tế và ngân sách của Quốc hội sẽ có báo cáo thẩm tra về vấn đề kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, Ủy ban pháp luật của Quốc hội có báo cáo thẩm tra về tình hình thi hành pháp luật và biện pháp chống tham nhũng, buôn lậu. Hội đồng dân tộc và các Ủy ban khác của Quốc hội cũng có thuyết trình về các vấn đề có liên quan.
Để chuẩn bị cho kỳ họp này, tại phiên họp ngày 18, 19 tháng 11 năm 1992, sau khi nghe đại diện Chính phủ báo cáo về tình hình thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 1992, phương hướng nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 1993; tình hình thi hành pháp luật chống tham nhũng, buôn lậu, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã thảo luận và đã có bản kết luận gửi Chính phủ để nghiên cứu chỉnh lý lại báo cáo trình Quốc hội.
Hôm nay, tôi xin nhấn mạnh một số vấn đề quan trọng để các vị đại biểu tham khảo khi xem xét các báo cáo của Chính phủ:
1. Về tình hình kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 1992:
- Thi hành Nghị quyết của Quốc hội khóa VIII, kỳ họp thứ 10 và Nghị quyết của Quốc hội khóa IX kỳ họp thứ nhất về kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 1992.
Lần đầu tiên sau nhiều năm, chúng ta đã thực hiện đạt và vượt nhiều chỉ tiêu quan trọng của kế hoạch nhà nước. Nền kinh tế tiếp tục vượt qua thử thách, đang từng bước thoát khỏi khủng hoảng và tạo thêm được những tiền đề mới cho việc đẩy mạnh nhịp độ phát triển trong những năm tới.
Thắng lợi đó là kết quả tổng hợp của quá trình đổi mới cơ chế quản lý và đầu tư xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật từ nhiều năm trước. Những đổi mới về cơ chế, chính sách tiếp tục được ban hành đồng bộ hơn đã có tác động tích cực đối với sản xuất và đời sống. Những công trình đầu tư lớn về thủy lợi, điện, dầu khí, xi măng, v.v. xây dựng từ trước được đưa vào sử dụng đã góp phần quyết định mức tăng trưởng kinh tế. Chính sách đối ngoại và kinh tế đối ngoại đúng đắn đã tạo ra môi trường quốc tế thuận lợi hơn, thúc đẩy mở rộng xuất nhập khẩu và thu hút nguồn vốn đầu tư của nước ngoài. Những thành công và vấp váp trong quá trình đổi mới cơ chế chính sách từ năm 1985 cho ta những bài học giúp từng bước nâng cao trong việc tổ chức chỉ đạo điều hành các ngành, các cấp và đã động viên nhân dân cả nước thực hiện tốt các nhiệm vụ kinh tế - xã hội mà Quốc hội đã thông qua.
Tuy nhiên, sự phát triển cơ cấu sản xuất, cơ cấu thành phần kinh tế trong thời gian qua còn mang nặng tính tự phát. Công tác kế hoạch hóa còn thiếu dự báo khoa học, chưa chủ động thực hiện sự chuyển dịch cơ cấu, bảo đảm cân đối giữa nông nghiệp và công nghiệp, giữa hai khu vực A và B, giữa sản xuất và kết cấu hạ tầng. Công tác điều hành còn lúng túng, bị động (như vấn đề thị trường tiêu thụ, giá nông sản phẩm...); chưa chú trọng đầy đủ các vấn đề xã hội. Điều đặc biệt quan tâm là tệ nạn xã hội, tình trạng tham nhũng, buôn lậu, trốn thuế, v.v., vẫn đang phát triển; công tác quản lý ngân sách, quản lý tài chính còn yếu, gây thất thoát nhiều tài sản quốc gia; trật tự an toàn xã hội còn rất phức tạp. Đề nghị Quốc hội phân tích rõ nguyên nhân về những mặt được và những yếu kém nói trên.
2. Về nhiệm vụ kinh tế - xã hội năm 1993:
Năm 1993 có vị trí đặc biệt quan trọng, là năm bản lề trong việc thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội năm năm 1991 - 1995. Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị, trên cơ sở báo cáo của Chính phủ, Quốc hội phân tích rõ những mặt thuận lợi và những khó khăn; xem xét những nhiệm vụ và các chỉ tiêu chủ yếu mà Chính phủ đề ra đã thể hiện được tinh thần nội dung của Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VII và Nghị quyết 2 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đặc biệt trên một số vấn đề:
- Việc bố trí kế hoạch nhà nước năm 1993 phải gắn với việc thực hiện cơ chế, chính sách đổi mới theo tinh thần khai thác tốt những nhân tố và điều kiện thuận lợi mới, phấn đấu đạt nhịp độ phát triển kinh tế - xã hội cao hơn. Chú trọng hơn nữa giải quyết các vấn đề xã hội. Quán triệt sâu sắc quan điểm dựa vào sức mình là chính, đề cao tiết kiệm tiêu dùng, tăng tỷ lệ huy động vào ngân sách và cho tích lũy; tăng đầu tư phát triển sản xuất cả trong khu vực nhà nước và trong nhân dân. Đồng thời, hết sức tranh thủ thu hút nguồn vốn bên ngoài cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế. Coi trọng hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, nhất là nguồn đầu tư từ vốn nước ngoài.
Chú trọng các cân đối lớn của kế hoạch, kịp thời thực hiện các biện pháp để bảo đảm các nhu cầu, điều hành xuất, nhập khẩu, bảo vệ sản xuất nội địa.
Trong kế hoạch, cũng cần chủ động dự phòng đối phó với những trường hợp gặp thiên tai lớn hoặc những biến động kinh tế, chính trị trên thế giới không có lợi cho ta.
3. Về ngân sách nhà nước năm 1993:
Theo tinh thần trên đây, Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội xem xét thêm kế hoạch ngân sách năm 1993; mức dự kiến thu trong nước năm 1993 chỉ đủ chi thường xuyên và tỷ lệ huy động sản phẩm quốc dân vào ngân sách như trong dự kiến là thấp; cần xem xét nâng lên để thu trong nước bảo đảm chi thường xuyên khá hơn, có đóng góp cho tích lũy, giảm bớt tỷ lệ bội chi, bảo đảm mục tiêu kiềm chế lạm phát.
Cần tiếp tục cải tiến chính sách thuế, chống tham nhũng, trốn thuế, xóa bỏ ngay các khoản lệ phí, các khoản thu bất hợp pháp do các ngành, các địa phương tự đặt ra; khắc phục tình trạng các khoản đóng góp của nhân dân không được nộp vào ngân sách nhà nước theo đúng chính sách. Đổi mới một bước phương thức quản lý ngân sách nhà nước. Giảm mức bao cấp về ngân sách với các địa phương: các địa phương phải đẩy mạnh sản xuất - kinh doanh, đẩy mạnh thu theo chính sách; những địa phương có điều kiện cần đề cao trách nhiệm đóng góp ngân sách cho Trung ương; xem xét tăng tỷ lệ nộp nguồn thu từ xí nghiệp trung ương lên ngân sách trung ương. Trung ương chỉ cấp ngân sách cho các tỉnh miền núi, biên giới có nhiều khó khăn.
4. Về đầu tư xây dựng cơ bản:
Xem xét nâng quy mô đầu tư cao hơn.
Kế hoạch đầu tư cần được soát xét thêm theo tinh thần rất coi trọng cân nhắc thứ tự ưu tiên, bảo đảm hiệu quả. Hết sức đề phòng tình trạng bố trí sai đầu tư, dẫn đến sai lầm về cơ cấu kinh tế, tạo nên những nguồn gốc sâu xa đưa nền kinh tế đến hiệu quả thấp, lạm phát, không trả được nợ vay. Việc thu hút đầu tư của nước ngoài phải có sự chủ động hướng dẫn, chọn lọc, bảo đảm thực hiện cơ cấu kinh tế theo chiến lược kinh tế đã xác định.
Trong năm 1993, vốn đầu tư của Nhà nước cần chú trọng tập trung vào việc khai thác 10 ha đất trống đồi trọc và khai thác tài nguyên biển, một số tài nguyên khoáng sản; phát triển cơ sở hạ tầng, điện, giao thông; làm rõ thêm việc đầu tư chiều sâu để phát huy năng lực sản xuất hiện có. Tìm nguồn vốn khởi công xây dựng một số công trình lớn quan trọng. Đồng thời, phải có những biện pháp chấn chỉnh cơ chế quản lý đầu tư xây dựng cơ bản để khắc phục tình trạng tham ô, lãng phí quá lớn hiện nay.
5. Tiếp tục hoàn chỉnh cơ chế quản lý:
Tiếp tục xóa bao cấp qua giá hàng, tiền, qua lương. Về giá, tiếp tục xóa từng bước bao cấp về giá điện, xăng dầu, nhà ở, thiết bị (khấu hao).
Trong xây dựng và chỉ đạo thực hiện kế hoạch nhà nước năm 1993, cần quan tâm tiếp tục đổi mới quản lý nâng cao hiệu quả và vai trò của kinh tế quốc doanh trong nền kinh tế, đồng thời khuyến khích phát triển các loại hình hợp tác, công ty cổ phần pháp luật; có tác động và hướng dẫn nông dân phát triển các hình thức hợp tác, trên cơ sở tự nguyện, khuyến khích và quản lý tốt hơn kinh tế tư nhân.
6. Về cải cách chế độ tiền lương:
Kế hoạch cải cách chế độ tiền lương trong năm 1993 cần làm rõ thêm một số vấn đề:
- Công khai hóa các khoản thu nhập ngoài lương từ các nguồn nhà nước, xí nghiệp v.v. đưa các khoản này vào lương và thực hiện thống nhất chế độ tiền lương trong cả nước.
- Lương phải tương ứng với năng suất lao động. Chế độ lương và các biện pháp cải cách tiền lương phải làm rõ quan điểm phân phối theo lao động, chống bình quân chủ nghĩa; đổi mới chế độ tiền lương gắn với xây dựng chế độ bảo hiểm xã hội.
- Các thang lương, bậc lương đối với các loại lao động khác nhau trong điều kiện cơ chế thị trường (xét tới quan hệ cung cầu đối với các loại lao động khác nhau). Việc chọn bội số tiền lương 1-8 hay 1-10 do Quốc hội xem xét quyết định.
- Thực hiện cải cách tiền lương phải qua một số bước; chú ý các hình thức trả tiền để bớt tiền mặt đưa vào lưu thông. Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị phương án cải cách tiền lương không đọc tại Hội trường mà gửi các đại biểu nghiên cứu, thảo luận ở Đoàn cho thêm ý kiến sao không gây tác động bất lợi về tâm lý, ảnh hưởng đến giá cả.
7. Về biện pháp chống tham nhũng, buôn lậu:
Đây là vấn đề bức xúc mà các đại biểu Quốc hội và nhân dân cả nước quan tâm. Vừa qua, Bộ Chính trị đã có chỉ thị, Chính phủ cũng đã có quyết định và đã có những biện pháp mạnh mẽ trong việc tổ chức thực hiện. Tại kỳ họp này, Quốc hội cũng phải tỏ thái độ cụ thể để thực hiện chủ trương của Đảng và để lấy lại lòng tin của nhân dân.
Tại phiên họp ngày 19-11-1992, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã thảo luận và nhất trí với chủ trương của Chính phủ là phải tiến hành một cách mạnh mẽ để ngăn chặn tệ nạn này. Trong khi thảo luận, có ý kiến đề nghị lập Uỷ ban Nhà nước để việc thực hiện được mạnh mẽ hơn, cũng có ý kiến đề nghị lập Uỷ ban giám sát của Quốc hội và Quốc hội nên có nghị quyết riêng về chống tham nhũng, buôn lậu...
Ủy ban thường vụ Quốc hội nhận thấy rằng, không nên thành lập các Ủy ban nói trên mà cứ để Chính phủ và thủ trưởng các cấp, các ngành trực tiếp chỉ đạo thực hiện và chịu trách nhiệm trước Quốc hội, còn việc Quốc hội ra nghị quyết riêng về chống tham nhũng, chống buôn lậu hoặc trong nghị quyết chung có đề cập vấn đề này là do Quốc hội quyết định. Đồng thời, Quốc hội cho sửa đổi, bổ sung ngay một số điều của Bộ luật hình sự và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật tố tụng hình sự để phục vụ chống tham nhũng, buôn lậu, giao cho các cơ quan pháp luật kịp thời đưa ra xét xử nghiêm khắc một số vụ án nghiêm trọng hiện nay và giao cho Ủy ban thường vụ Quốc hội, Hội đồng, các Uỷ ban của Quốc hội và các đại biểu Quốc hội đề ra chương trình giám sát kiểm tra Chính phủ, các cấp, các ngành trong việc chỉ đạo thực hiện và báo cáo với Quốc hội tại các kỳ họp.
II- VỀ XEM XÉT CÁC DỰ ÁN LUẬT
Tại kỳ họp này, Quốc hội sẽ thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật tố tụng hình sự và cho ý kiến một số vấn đề cần sửa đổi, bổ sung của Luật đất đai.
1. Việc sửa đổi, bổ sung Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam nhằm phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế đối ngoại theo tinh thần Nghị quyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 3, tăng sức hấp dẫn hơn nữa môi trường đầu tư và tranh thủ được nhiều hơn vốn đầu tư của nước ngoài. Chính phủ đề nghị Quốc hội sửa đổi, bổ sung 10 vấn đề của đạo luật này là: cho phép doanh nghiệp tư nhân được tham gia hợp tác với nước ngoài; bên Việt Nam được góp vốn bằng nguồn tài nguyên, quyền sử dụng đất, mặt nước, mặt biển; tăng dần tỷ trọng góp vốn của bên Việt Nam; thời hạn hoạt động của xí nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; về khu chế xuất; về hình thức đầu tư xây dựng kinh doanh - chuyển giao; về nguyên tắc "không hồi tố" của pháp luật; về việc cho xí nghiệp 100% vốn nước ngoài được hưởng các khuyến khích về thuế quy định tại Điều 27, 28 của Luật và vấn đề khuyến khích chuyển giao tài sản đầu tư khi hết hạn hợp đồng.
Ủy ban thường vụ Quốc hội nhận thấy rằng: có một số vấn đề quan trọng của Dự án Luật liên quan đến nhiều mặt đề nghị Quốc hội cân nhắc khi thông qua Dự án Luật:
- Cho phép doanh nghiệp tư nhân được trực tiếp hợp tác đầu tư với nước ngoài. Song, cần có quy định chặt chẽ của Chính phủ về các điều kiện: tư cách pháp nhân; phạm vi lĩnh vực, khu vực hợp tác đầu tư..., chỉ có Chính phủ mới có quyền cho phép doanh nghiệp tư nhân được trực tiếp hợp tác đầu tư với nước ngoài.
- Về thời hạn đầu tư tối đa là 50 năm. Trường hợp đặc biệt có thời hạn dài hơn phải trình Quốc hội hoặc Ủy ban thường vụ Quốc hội xem xét quyết định.
- Về quan hệ trao đổi hàng hóa giữa khu chế xuất vốn nội địa, theo quan hệ ngoại thương để bảo vệ sản xuất trong nước.
- Về việc khuyến khích các nhà đầu tư nước ngoài chuyển giao tài sản đầu tư cho Việt Nam, sẽ được thực hiện bằng nhiều hình thức khác nhau, tùy theo từng loại xí nghiệp mà Nhà nước có thái độ khuyến khích phù hợp, không ghi vào Luật vấn đề này.
- Về nguyên tắc không hồi tố, cách viết phải chặt chẽ để vừa bảo đảm các nhà đầu tư yên tâm, đồng thời không để bị lợi dụng.
2: Về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật hình sự và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật tố tụng hình sự: đây là vấn đề ngoài chương trình xây dựng pháp luật của năm 1992. Nhưng trước yêu cầu đấu tranh chống tham nhũng và buôn lậu, cũng như sự mong muốn của các đại biểu Quốc hội nên Ủy ban thường vụ Quốc hội đồng ý với đề nghị của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao đưa hai Dự án Luật nói trên trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp này. Tại phiên họp ngày 03-12-1992, Ủy ban thường vụ Quốc hội dự kiến đề nghị Quốc hội chỉ tập trung sửa đổi, bổ sung một số điều trực tiếp góp phần vào cuộc đấu tranh chống tham nhũng và buôn lậu, còn các vấn đề khác chưa thật cấp bách thì tiếp tục nghiên cứu, chuẩn bị để trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung một cách toàn diện vào thời gian thích hợp.
Những tội có liên quan đến tham nhũng và buôn lậu phải tăng hình phạt so với quy định hiện hành; sửa hình phạt của tội buôn lậu là phạt tù, phạt tiền và tịch thu tài sản, tăng khung hình phạt cao nhất từ chung thân lên tử hình; bổ sung thêm một khung hình phạt về tội cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng và tăng mức hình phạt tối đa từ 12 năm lên 20 năm tù. Ủy ban thường vụ Quốc hội cho rằng: trong tình hình hiện nay, cần bổ sung thêm một điều mới về tội "nhận quà biếu có giá trị lớn" lấy ra từ tài sản của Nhà nước của người có chức, có quyền. Đây là hiện tượng khá phổ biến mà cán bộ và nhân dân đang quan tâm.
- Về Bộ luật tố tụng hình sự, Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội cho xem xét sửa một số điều thực sự bức xúc nhằm bảo đảm thủ tục giải quyết các vụ án được kịp thời, góp phần thiết thực vào việc tăng cường hiệu quả của cuộc đấu tranh chống tham nhũng và buôn lậu.
3. Về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đất đai, tại kỳ họp trước, Chính phủ đã trình và các đại biểu đã sơ bộ cho ý kiến. Đất đai là vấn đề quan trọng, phức tạp, liên quan đến lợi ích của Nhà nước và của từng người dân và là vấn đề nhạy cảm hiện nay. Việc sửa đổi Luật đất đai là yêu cầu bức xúc, nhằm góp phần thúc đẩy, phát triển sản xuất, giải quyết mâu thuẫn, tranh chấp về đất đai, bảo đảm ổn định tình hình xã hội nên Ủy ban thường vụ Quốc hội đồng ý với đề nghị của Chính phủ là trên cơ sở tiếp thụ ý kiến của các đại biểu Quốc hội ở kỳ họp trước, Chính phủ sẽ trình Quốc hội cho ý kiến một lần nữa và chỉ nên tập trung vào 7 vấn đề quan trọng cần phải sửa đổi, bổ sung là: vấn đề giá trị đất (hay giá đất); vấn đề thời hạn giao đất là bao nhiêu năm: vấn đề tích tụ ruộng đất (hạn điền); vấn đề quỹ đất 10% dự trữ ở cấp xã; vấn đề chuyển quyền sử dụng đất và việc giải quyết tranh chấp đất đai hiện nay.
Các vấn đề nói trên, sau khi Chính phủ đọc Tờ trình, Ủy ban pháp luật của Quốc hội sẽ phát biểu ý kiến, Quốc hội sẽ thảo luận ở Hội trường và có kết luận. Trên cơ sở ý kiến của Quốc hội, Chính phủ sẽ tiến hành mở Hội nghị tổng kết khoán 10 và việc thi hành Luật đất đai hiện hành, trên cơ sở đó, sẽ nghiên cứu chỉnh lý trình xin ý kiến lãnh đạo của Đảng và sau đó sẽ công bố để lấy ý kiến nhân dân và sẽ trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 3 (6-1993). Như trên đã nêu, đây là vấn đề phức tạp và nhạy cảm, nên Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị ở kỳ họp này, Quốc hội cần thảo luận kỹ, nhưng chưa nên đưa tin ồn ào để đề phòng những phản ứng bất lợi trong tình hình hiện nay.
III- THÔNG QUA CHƯƠNG TRÌNH
XÂY DỰNG PHÁP LUẬT NĂM 1993
Nhằm kịp thời xây dựng và ban hành các văn bản sửa đổi, bổ sung các luật, pháp lệnh hiện hành và các đạo luật mới, làm cho hệ thống pháp luật của nước ta phù hợp với Hiến pháp năm 1992 và thể chế hóa ngày càng đầy đủ hơn tinh thần và nội dung của Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VII và các Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã có chủ trương giao cho Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao và các cơ quan có trách nhiệm nghiên cứu chuẩn bị chương trình xây dựng pháp luật cho cả nhiệm kỳ Quốc hội khóa IX. Trước mắt, Ủy ban thường vụ Quốc hội sẽ trình Quốc hội thông qua chương trình xây dựng pháp luật năm 1993.
Trọng tâm công tác xây dựng pháp luật trong năm 1993 là tiếp tục hoàn chỉnh hệ thống pháp luật phục vụ cho việc đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, đẩy mạnh hoạt động sản xuất - kinh doanh của các thành phần kinh tế, mở rộng quan hệ kinh tế đối ngoại; cải cách bộ máy nhà nước theo tinh thần đổi mới của Hiến pháp và các luật về tổ chức bộ máy nhà nước, bảo đảm các quyền tự do, dân chủ của công dân, góp phần ổn định tình hình kinh tế - xã hội... Do đó, Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội và Chính phủ cần dành nhiều thời gian và có kế hoạch chỉ đạo sát sao trong quá trình xây dựng pháp luật và coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Quốc hội. Ủy ban thường vụ Quốc hội nhận thấy: năm 1993 là năm Đảng và Nhà nước có nhiều việc quan trọng, nên Quốc hội cũng chỉ họp được hai kỳ nhưng thời gian của mỗi kỳ có thể từ 25 đến 30 ngày. Ủy ban thường vụ Quốc hội cần họp nhiều phiên và mỗi phiên có thể nhiều thời gian hơn để chuẩn bị được nhiều dự án luật và thông qua nhiều pháp lệnh.
Tất cả những dự án luật, pháp lệnh mà Chính phủ và các cơ quan có trách nhiệm đề nghị, đều là những văn bản cần thiết phải ban hành, nhưng dù có kéo dài thêm thời gian kỳ họp của Quốc hội và các phiên họp của Ủy ban thường vụ Quốc hội cũng không thể thực hiện được. Vì vậy, chúng tôi đề nghị, trong năm 1993, cố gắng thông qua được các luật, pháp lệnh đang có nhu cầu bức xúc nhất và đã được chuẩn bị kỹ. Trên tinh thần đó, Ủy ban thường vụ Quốc hội sau khi đã nhất trí với Chính phủ và đã đề nghị một chương trình hợp lý khả thi bao gồm 13 luật, 18 pháp lệnh và các văn bản khác. Đồng thời, sẽ trình Quốc hội một số chủ trương, biện pháp về tổ chức thực hiện, có quy định rõ tiến độ và phân công rành mạch để bảo đảm thực hiện đúng nghị quyết của Quốc hội. Về vấn đề này, Ủy ban thường vụ Quốc hội sẽ đọc tờ trình tại Hội trường, từng đại biểu Quốc hội cho ý kiến vào văn bản, Đoàn thư ký sẽ tổng hợp chỉnh lý và sẽ trình Quốc hội thông qua tại phiên bế mạc.
IV- Các báo cáo của Bộ trưởng Bộ Ngoại giao về tình hình hoạt động đối ngoại của Nhà nước ta, báo cáo của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và báo cáo của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao về tình hình công tác của hai ngành này, đề nghị Quốc hội tiến hành thảo luận ở Tổ, Đoàn thư ký sẽ tổng hợp ý kiến gửi đến các Đoàn đại biểu Quốc hội.
V- VỀ PHÊ CHUẨN NHÂN SỰ CỦA CHÍNH PHỦ
Tại kỳ họp thứ nhất, Thủ tướng Chính phủ chưa kịp đề nghị Quốc hội phê chuẩn Bộ trưởng Bộ Lâm nghiệp. Vừa qua, sau khi nghiên cứu chuẩn bị nhân sự, Thủ tướng Chính phủ đề nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội phê chuẩn đồng chí Nguyễn Quang Hà giữ chức Bộ trưởng Bộ Lâm nghiệp. Tại phiên họp ngày 23-11-1992, sau khi nghe đại diện Chính phủ trình bày, Ủy ban thường vụ Quốc hội nhận thấy việc tiến hành chuẩn bị nhân sự của Chính phủ là chu đáo, Ủy ban thường vụ Quốc hội đồng tình, nhưng xét thấy vì cận ngày họp Quốc hội, nên Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị đưa ra trình Quốc hội xem xét phê chuẩn theo trình tự của Luật tổ chức Quốc hội quy định.
VI- MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHÁC
1. Vấn đề chất vấn, tại kỳ họp này dự kiến chương trình dành một buổi để Chính phủ, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao trả lời các chất vấn của các đại biểu Quốc hội (buổi sáng ngày 17-12-1992, sau khi Quốc hội thảo luận về kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước). Đề nghị các vị đại biểu Quốc hội, trên cơ sở nghe các báo cáo của Chính phủ và báo cáo của các cơ quan có trách nhiệm, đại biểu Quốc hội có thể nêu lên những vấn đề cần chất vấn và viết bằng giấy gửi Chủ tịch Quốc hội, Đoàn thư ký sẽ tổng hợp báo cáo với Chủ tịch Quốc hội và kịp thời chuyển đến các cơ quan bị chất vấn để chuẩn bị trả lời. Căn cứ nội dung chất vấn, Chủ tịch Quốc hội sẽ xem xét quyết định những vấn đề các cơ quan cần trả lời ngay tại phiên họp toàn thể ở Hội trường trong kỳ họp này, những vấn đề các cơ quan trả lời bằng văn bản đến đại biểu Quốc hội nêu chất vấn, hoặc trả lời trước Ủy ban thường vụ Quốc hội, hay trả lời vào kỳ họp sau.
2. Về bố trí chương trình và phân bố thời gian làm việc:
Như tôi đã báo cáo với các đại biểu ở phần trên, tại kỳ họp này, Quốc hội sẽ xem xét nhiều vấn đề, nhưng thời gian dự kiến Quốc hội chỉ họp trong 14 ngày (kể cả ngày làm việc trù bị), dự kiến chương trình sẽ dành ba ngày đầu để Quốc hội nghe các báo cáo của Chính phủ và các cơ quan có trách nhiệm, sau đó, Quốc hội nghe các báo cáo thẩm tra, các thuyết trình của Hội đồng dân tộc và các Uỷ ban của Quốc hội.
Quốc hội dành nhiều thời gian để xem xét vấn đề kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước; Quốc hội sẽ thảo luận ở Hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật hình sự, Luật sửa đổi, bổ sung Bộ luật tố tụng hình sự gắn với các biện pháp chống tham nhũng, buôn lậu.
Việc bố trí chương trình đã cố gắng để Quốc hội xem xét dứt điểm từng vấn đề, nhưng để giúp cho Đoàn thư ký và các cơ quan hữu quan có thời gian tổng hợp và chỉnh lý văn bản, nên cũng phải bố trí đan xen một cách hợp lý.
3. Về thảo luận ở Đoàn, ở Tổ và ở Hội trường:
Thảo luận ở Hội trường là chính, thảo luận ở Đoàn chủ yếu là trao đổi, nêu vấn đề để chuẩn bị cho thảo luận ở Hội trường; những vấn đề không thảo luận ở Hội trường thì bố trí để các đại biểu thảo luận ở tổ (đối với các Đoàn số lượng đại biểu có ít) để đóng góp được nhiều ý kiến.
Để việc thảo luận có chất lượng, đề nghị các đại biểu Quốc hội phát biểu tập trung vào các vấn đề mà chủ tọa nêu ra, tránh kể lể tình hình mà tập trung phân tích, đề xuất, bổ sung những vấn về đề chủ trương, biện pháp giải quyết. Những vấn đề quan trọng có ý kiến khác nhau có thể tranh luận để làm sáng tỏ và có biểu quyết để giúp cho việc tổng hợp điều hành chung.
Để giúp cho việc tiếp thụ và chỉnh lý các dự án, Đoàn thư ký sẽ gửi phiếu lấy ý kiến về một số vấn đề quan trọng, sau đó, sẽ tổng hợp, chỉnh lý và báo cáo ra phiên họp toàn thể để Quốc hội biểu quyết.
4. Về dự kiến các nghị quyết của kỳ họp:
Theo dự kiến chương trình làm việc của Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội dự kiến, tại kỳ họp này, Quốc hội có thể thông qua các nghị quyết sau đây:
- Nghị quyết về nhiệm vụ kinh tế - xã hội năm 1993.
- Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 1993.
- Nghị quyết phê chuẩn tổng quyết toán ngân sách nhà nước năm 1991.
- Nghị quyết về những biện pháp bảo đảm thực hiện chương trình xây dựng pháp luật năm 1993.
- Nghị quyết công bố lấy ý kiến nhân dân về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số vấn đề của Luật đất đai.
- Nghị quyết phê chuẩn đề nghị của Thủ tướng Chính phủ bổ nhiệm Bộ trưởng Bộ Lâm nghiệp.
Cũng có ý kiến đề nghị, các vấn đề hoạt động đối ngoại, biện pháp chống tham nhũng và buôn lậu, v.v. nếu không là nghị quyết riêng mà đưa vào nghị quyết chung thì tên gọi của Nghị quyết về "nhiệm vụ kinh tế - xã hội năm 1993" hay là Nghị quyết của Quốc hội năm 1993? Vấn đề này đề nghị Quốc hội cho ý kiến để kịp chuẩn bị. Ngoài ra, có thể có những nghị quyết khác do Quốc hội quyết định.
Thưa các vị đại biểu Quốc hội,
Trên đây là một số vấn đề về nội dung chương trình và cách thức tiến hành kỳ họp thứ 2 của Quốc hội khóa IX. Tại kỳ họp này Quốc hội xem xét và quyết định nhiều vấn đề quan trọng, nhưng thời gian lại hạn hẹp và nhiều tài liệu cũng không kịp gửi trước để các đại biểu nghiên cứu, chuẩn bị ý kiến. Vì vậy, Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị các vị đại biểu Quốc hội hãy đề cao tinh thần trách nhiệm trước cử tri, thực hiện đúng Nội quy kỳ họp Quốc hội, bằng trí tuệ của mình để góp phần làm cho kỳ họp thứ 2 của Quốc hội khóa IX thành công tốt đẹp.
Xin chúc các đại biểu Quốc hội mạnh khỏe.
Chân thành cảm ơn các đại biểu Quốc hội.
Lưu tại Trung tâm Lưu trữ
quốc gia III, phông Quốc hội