BÀI PHÁT BIỂU
CỦA CHỦ TỊCH QUỐC HỘI NÔNG ĐỨC MẠNH
TẠI CUỘC HỌP VỚI CÁC TRƯỞNG ĐOÀN
ĐẠI BIỂU QUỐC HỘI
(Trước phiên khai mạc kỳ họp thứ 4,
Quốc hội khóa IX, ngày 04 tháng 12 năm 1993)
Thưa các đồng chí Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội,
Theo dự kiến chương trình, sáng thứ Hai, ngày 06-12-1993, kỳ họp thứ 4 của Quốc hội khóa IX sẽ khai mạc. Tại kỳ họp này, Quốc hội sẽ xem xét và quyết định nhiều vấn đề quan trọng của đất nước.
Để góp phần cho kỳ họp đạt kết quả tốt, với trách nhiệm là cơ quan tổ chức việc chuẩn bị, triệu tập và chủ trì các kỳ họp Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội kính mời các đồng chí đến dự cuộc họp này, để cùng trao đổi về một số nội dung cơ bản trong chương trình kỳ họp và bàn các biện pháp tổ chức thực hiện một cách có hiệu quả chương trình đã đề ra.
I- VỀ VIỆC XEM XÉT TÌNH HÌNH THỰC HIỆN NGHỊ QUYẾT CỦA QUỐC HỘI VỀ NHIỆM VỤ NĂM 1993
VÀ PHƯƠNG HƯỚNG NHIỆM VỤ NĂM 1994
Tại kỳ họp này, Quốc hội sẽ nghe và xem xét báo cáo của Chính phủ về tình hình thực hiện nhiệm vụ năm 1993 và phương hướng nhiệm vụ năm 1994; tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 1993, dự toán ngân sách nhà nước năm 1994, phê chuẩn tổng quyết toán ngân sách nhà nước năm 1992; các báo cáo bổ sung về: tình hình thực hiện chế độ tiền lương mới; tình hình chống tham nhũng, buôn lậu; hoạt động đối ngoại của Nhà nước ta năm 1993 và phương hướng hoạt động năm 1994; tình hình quốc phòng - an ninh; tình hình phát triển kinh tế - xã hội miền núi và dân tộc.
Về vấn đề này, tại phiên họp ngày 15-16 tháng 11 năm 1993, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã nghe đại diện Chính phủ báo cáo; Ủy ban thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến để chỉnh lý lại các báo cáo trình Quốc hội.
Trên cơ sở báo cáo của Chính phủ, Ủy ban kinh tế và ngân sách của Quốc hội sẽ có báo cáo thẩm tra; Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội cũng có thuyết trình về các vấn đề có liên quan.
Tại cuộc họp này, tôi xin nêu một số vấn đề quan trọng để các đồng chí Trưởng Đoàn, các vị đại biểu Quốc hội tham khảo thêm, khi xem xét báo cáo của Chính phủ.
1. Xem xét báo cáo của Chính phủ về thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về nhiệm vụ năm 1993:
Yêu cầu đặt ra là đánh giá cho đúng mặt được, mặt chưa được. Thấy hết thành quả nhưng không chủ quan, đồng thời, phải thấy mặt yếu để khắc phục. Phải nhận rõ thời cơ, nhưng phải thấy hết nguy cơ "nắm thời cơ để đẩy lùi nguy cơ", thoát ra khỏi tình trạng khủng hoảng.
Thi hành Nghị quyết của Quốc hội tại kỳ họp thứ 2 về nhiệm vụ năm 1993, chúng ta đã phấn đấu đạt được thành tựu đáng kể. Nhìn một cách tổng quát, chúng ta đã khắc phục được một bước rất quan trọng tình trạng khủng hoảng kinh tế - xã hội; giữ vững và củng cố ổn định chính trị; mở rộng đáng kể và có hiệu quả công tác đối ngoại; bước đầu tích lũy được nhiều kinh nghiệm quản lý kinh tế, quản lý xã hội.
Trong thành tựu chung về các mặt, thành tựu nổi bật nhất là, trong điều kiện khó khăn và thử thách gay gắt, chúng ta đã đẩy lùi từng bước nạn lạm phát, khắc phục được một bước rất quan trọng tình trạng khủng hoảng kinh tế, vươn lên có được tốc độ tăng trưởng khá, tạo đà cho thời kỳ phát triển và tăng trưởng trong năm 1994 và những năm tới.
Có được những chuyển biến và thành tựu đó, cần thấy một cách sâu sắc là nhờ đường lối đổi mới của Đảng, chính sách đúng đắn của Nhà nước; Hiến pháp năm 1992 cùng với hệ thống pháp luật mà Quốc hội ban hành, từng bước đã tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho việc chuyển đổi, phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, bước đầu động viên được mọi nguồn lực của các thành phần kinh tế, thu hút thêm được vốn đầu tư ở nước ngoài. Và, yếu tố quyết định nhất là nhân dân ta cần cù và thông minh, giàu lòng yêu nước, có ý chí tự lực tự cường, không cam chịu đói nghèo, với tinh thần năng động sáng tạo được khơi dậy trong công cuộc đổi mới.
Tuy nhiên, cho đến nay, chúng ta vẫn đang đứng trước những khó khăn thử thách mà báo cáo Chính phủ đã nêu. Nền kinh tế vẫn mang tính chất nông nghiệp lạc hậu. Công nghiệp còn nhỏ bé. Cơ sở vật chất kỹ thuật chưa xây dựng được bao nhiêu, nhiều mặt còn xuống cấp. Đầu tư phát triển tài sản cố định rất hạn chế, số lượng tài sản cố định huy động thêm hàng năm có xu hướng giảm. Hiệu quả kinh tế còn rất thấp. Nhiều vấn đề nhức nhối của xã hội không phải chỉ do kinh tế kém phát triển, mà còn do chúng ta buông lỏng lãnh đạo và quản lý, chưa quan tâm giải quyết đúng mức đến việc giải quyết các vấn đề xã hội, chưa chú trọng kết hợp tăng trưởng kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội. Cần nghiêm khắc kiểm điểm và khắc phục yếu kém trên. Tham nhũng, buôn lậu trở thành tệ nạn cực kỳ nguy hiểm. Kẻ địch tìm mọi cách phá ta bằng diễn biến hòa bình nhằm xóa bỏ chủ nghĩa xã hội trên đất nước ta.
Về tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 1993: Kết quả thu chi ngân sách đạt khá. Tuy nhiên, thu ngân sách không đủ chi, bội chi ngân sách còn lớn và có xu thế tăng lên. Đặc biệt là vấn đề tiết kiệm không được quán triệt đầy đủ. Tình trạng lãng phí, tiêu sài vẫn diễn ra khá phổ biến. Công tác quản lý ngân sách, quản lý tài chính còn yếu, gây thất thoát nhiều tài sản quốc gia.
Tình hình trên đặt ra cho Quốc hội những vấn đề gì? Tôi đề nghị Quốc hội xem xét toàn diện nhiệm vụ năm 1993 về các mặt kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh, đối ngoại. Cần quan tâm đến những vấn đề chưa được, vì sao chuyển biến xã hội chưa tương xứng với chuyển biến kinh tế; xem xét các giải pháp đã đúng và phù hợp chưa, nhất là những mặt tiêu cực vẫn đang tiếp tục diễn ra. Tham nhũng, buôn lậu không giảm có, chiều hướng gia tăng. Xem xét những giải pháp cho vấn đề phát triển kinh tế - xã hội miền núi và dân tộc.
2. Về nhiệm vụ năm 1994:
Năm 1994 có vị trí quan trọng trong việc thực hiện nhiệm vụ kế hoạch 5 năm (1991 - 1995), Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị, trên cơ sở báo cáo của Chính phủ và phát biểu của Ủy ban kinh tế và ngân sách của Quốc hội, Quốc hội phân tích rõ những mặt thuận lợi và những khó khăn, xem xét nhiệm vụ và mục tiêu, những giải pháp chủ yếu mà Chính phủ đề ra đã thể hiện được tinh thần nội dung Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VII và Nghị quyết 2, 3, 5, 6 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đặc biệt cần chú trọng một số vấn đề sau:
- Phấn đấu vượt các chỉ tiêu kế hoạch, nhưng cần tính toán, cân đối cụ thể, bảo đảm tăng trưởng vững chắc, liên tục và cần làm rõ hơn về mức tăng các sản phẩm chủ yếu có tác dụng và quyết định đến tốc độ sản phẩm trong nước (GDP) nói chung.
- Chính phủ xác định cụ thể 27 công trình của kế hoạch năm 1994, cần làm rõ và lưu ý hướng đầu tư phải bảo đảm tăng nhanh tài sản cố định; đẩy mạnh xuất khẩu đồng thời thay thế nhập khẩu những mặt hàng có thể phát triển trong nước; đẩy mạnh công nghiệp phục vụ chế biến nông, lâm, hải sản, đánh bắt hải sản xa bờ, công nghiệp hàng tiêu dùng, hàng xuất khẩu, công nghiệp quốc phòng; khắc phục chênh lệch giữa các vùng, nhất là các vùng căn cứ cách mạng trước đây và vùng cao vùng sâu (cần nghiên cứu, hình thành được một quỹ riêng để giải quyết cho các vùng này).
- Về vốn đầu tư tập trung của Nhà nước dành cho xây dựng cơ sở hạ tầng để thực hiện từng bước việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa và hiện đại hóa là đúng, nhưng cũng cần các trọng điểm và trong số công trình này phải xác định rõ công trình nào phải được thu hồi vốn. Để tiếp nhận vốn đầu tư nước ngoài, phải chuẩn bị tốt các điều kiện trong nước, bảo đảm có hiệu quả, không bị thất thoát.
- Cần có chính sách, biện pháp cụ thể để huy động tiềm năng các thành phần kinh tế đầu tư phát triển sản xuất, cần có chỉ tiêu định hướng tỷ trọng các thành phần kinh tế trong các lĩnh vực (công nghiệp, thương mại, vận tải...).
Về ngân sách nhà nước năm 1994: Căn cứ nhiệm vụ kinh tế - xã hội năm 1994, Chính phủ đã trình Quốc hội dự toán ngân sách nhà nước năm 1994, đề nghị Quốc hội xem xét mức dự kiến thu trong nước và tỷ lệ huy động sản phẩm quốc dân vào ngân sách, bố trí chi có đóng góp cho tích lũy; giữ mức bội chi ngân sách thấp hơn năm 1993. Trong tình hình ngân sách nhà nước còn khó khăn phải triệt để tiết kiệm chi, cả trong sản xuất, xây dựng cơ bản và hành chính, sự nghiệp.
Về một số giải pháp tài chính, tiền tệ, tín dụng cần chú ý mấy điểm: Tiếp tục chống bao cấp qua giá (như xăng, dầu, điện, tài sản cố định...), thực hiện thu thuế trị giá gia tăng (lúc đầu có thể với hình thức đơn giản), thu thuế lợi tức để điều tiết tư bản, giảm thu thuế gián tiếp qua người tiêu dùng; để thực hiện chủ trương vay vốn cần bù đắp phần thiếu hụt trong kế hoạch đầu tư phát triển, cần điều động vốn theo hướng khuyến khích góp vốn sản xuất - kinh doanh hơn là giữ tiền tiết kiệm.
Trong báo cáo dự toán thu chi ngân sách nhà nước năm 1994, Chính phủ đã trình hai phương án để lựa chọn, đề nghị Quốc hội xem xét, cân nhắc và quyết định.
3. Tại kỳ họp này, Quốc hội xem xét báo cáo của Ủy ban thường vụ Quốc hội về hoạt động năm 1993 và phương hướng hoạt động năm 1994. Đây là lần đầu tiên Ủy ban thường vụ Quốc hội báo cáo trước Quốc hội về hoạt động của Ủy ban thường vụ Quốc hội năm qua và phương hướng hoạt động năm tới, nhằm góp phần một bước đổi mới hoạt động của Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội theo hướng thiết thực và có hiệu quả cao. Báo cáo sẽ làm rõ nội dung và kết quả của công tác lập pháp và công tác giám sát của Ủy ban thường vụ Quốc hội về việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội; việc xây dựng chương trình pháp luật và triển khai các luật, pháp lệnh đã ban hành; vai trò của Ủy ban thường vụ Quốc hội đối với việc chỉ đạo và điều hòa, phối hợp hoạt động của Hội đồng dân tộc, của các Uỷ ban của Quốc hội, của Đoàn đại biểu Quốc hội và trách nhiệm của đại biểu Quốc hội. Sự phối hợp chặt chẽ của Ủy ban thường vụ Quốc hội với Chính phủ, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao và các cơ quan hữu quan để thực hiện nghị quyết của Quốc hội và thực hiện các nhiệm vụ công tác của mình. Báo cáo cũng đánh giá công tác đối ngoại của Quốc hội ta với Quốc hội các nước, với Liên minh Quốc hội châu Á, Liên minh Quốc hội thế giới. Đề ra phương hướng hoạt động của Quốc hội năm 1994.
II- VỀ XÂY DỰNG PHÁP LUẬT
Thi hành các nghị quyết của Quốc hội tại kỳ họp thứ 3, trong năm 1993, chương trình lập pháp của Quốc hội đã được triển khai toàn diện, đồng bộ đạt kết quả tương đối tốt và có một số mặt tiến bộ so với những năm trước cả về chất lượng và số lượng.
Theo Nghị quyết của Quốc hội tại kỳ họp thứ 3 về việc điều chỉnh, bổ sung chương trình xây dựng pháp luật năm 1993 trong 6 tháng cuối năm, tại kỳ họp thứ 4 này, Quốc hội sẽ thông qua một bộ luật, 7 luật và chương trình xây dựng pháp luật năm 1994, chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ khóa IX.
Qua thực tế chuẩn bị, Ủy ban thường vụ Quốc hội nhận thấy: mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng có một số dự án cần phải làm sáng tỏ và thể hiện rõ các quan điểm cơ bản ở một số vấn đề quan trọng; cần tổ chức lấy thêm ý kiến đóng góp của các ngành, các cấp và của nhân dân. Vì vậy, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã có thông báo đến các đại biểu Quốc hội, đề nghị Quốc hội cho chuyển các kỳ họp sau để có thời gian chuẩn bị, bảo đảm văn bản đạt chất lượng cao hơn.
1. Về các dự án luật, đề nghị Quốc hội cho tiếp tục nghiên cứu, chỉnh lý, chuyển thông qua ở các kỳ họp sau:
- Về Dự án Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân, trong thông báo của Ủy ban thường vụ Quốc hội gửi các đại biểu Quốc hội, dự kiến chương trình kỳ họp này Chính phủ sẽ trình xin ý kiến Quốc hội một số vấn đề lớn, quan trọng, sau đó sẽ chỉnh lý Dự án Luật gửi lấy ý kiến các cấp, các ngành các địa phương và Quốc hội sẽ thông qua vào kỳ họp thứ 5 để tổ chức bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân vào tháng 11 năm 1994. Mặc dầu, trong mấy tháng vừa qua, Chính phủ đã có nhiều cố gắng nghiên cứu công phu chuẩn bị Dự án Luật, đã tổ chức lấy ý kiến một số ngành và địa phương, Ủy ban thường vụ Quốc hội cũng đã thảo luận và đã họp trao đổi với các đồng chí lãnh đạo của Chính phủ, sau đó, đã trình xin ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ủy ban thường vụ Quốc hội nhận thấy, việc sửa đổi Luật tổ chức Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân là cần thiết, nhằm phục vụ yêu cầu đổi mới và hoàn chỉnh hệ thống Luật tổ chức bộ máy nhà nước. Nhưng, sau khi cân nhắc thấy việc sửa đổi Luật này là vấn đề lớn quan trọng và phức tạp, còn có ý kiến khác nhau, lại chưa trên cơ sở tổng kết thực tiễn. Hơn nữa, vấn đề này có liên quan đến việc đổi mới hệ thống chính trị và nằm trong tổng thể chủ trương cải cách lớn bộ máy hành chính nhà nước. Mặt khác, theo dự kiến, trong năm 1994 sẽ có Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng chuyên ban về tổ chức bộ máy nhà nước, và Nhà nước pháp quyền Việt Nam. Để có thời gian tiếp tục nghiên cứu tổng kết, xây dựng phương án tổng thể, các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước đề nghị Ủy ban thường vụ Quốc hội báo cáo lại với Quốc hội và để Quốc hội xem xét, quyết định cho kéo dài nhiệm kỳ Hội đồng nhân dân thêm một năm tức là đến tháng 11 năm 1995.
- Về Dự án Luật doanh nghiệp nhà nước và Dự án Luật về thẩm quyền và trình tự ban hành văn bản quy phạm pháp luật đã được Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp thứ 3. Qua tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội để hoàn chỉnh các dự án luật này, thấy còn một số vấn đề cần làm sáng tỏ thêm; cần có thời gian lấy thêm ý kiến của các ngành, các cấp để hoàn chỉnh tốt văn bản.
2. Về các dự án luật thông qua tại kỳ họp:
Dự kiến chương trình, tại kỳ họp này, Quốc hội sẽ thông qua các dự án luật sau:
Dự án Luật bảo vệ môi trường: Dự án Luật có sự tham gia của nhiều cơ quan hữu quan, đã lấy ý kiến đóng góp của các cơ quan chuyên môn, các ngành và một số địa phương, đã tu chỉnh nhiều lần. Mục tiêu của Luật là nhằm ngăn chặn, khắc phục các hậu quả xấu do tác động của con người và của thiên nhiên gây ra, điều chỉnh, khai thác, sử dụng môi trường hợp lý và phục vụ cho sự phát triển lâu bền của đất nước, phù hợp với xu thế chung của thế giới. Theo đánh giá chung, Dự án Luật được chuẩn bị tương đối kỹ, đúng quy trình, bảo đảm chất lượng, trình Quốc hội thông qua.
- Dự án Luật phá sản doanh nghiệp: Tiếp thụ ý kiến của các đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 3, Chính phủ đã nghiên cứu, chỉnh lý và đã có tờ trình Ủy ban thường vụ Quốc hội tại các phiên họp tháng 8, tháng 9 và tháng 10. Ủy ban kinh tế và ngân sách của Quốc hội đã tiến hành thẩm tra. Tuy nhiên, còn có ý kiến nên thông qua Luật này cùng với Luật doanh nghiệp nhà nước. Nhưng xét thấy, yêu cầu cần thiết của thực tế cuộc sống đang đòi hỏi và văn bản luật bảo đảm chất lượng, trình Quốc hội thông qua.
- Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật tổ chức Tòa án nhân dân: Trong điều kiện của phát triển nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của Nhà nước, cần sớm ban hành pháp luật về Tòa án kinh tế nhằm tạo môi trường pháp lý bảo đảm cho các hoạt động kinh doanh. Việc tổ chức Tòa án kinh tế phải căn cứ vào các quy định của Hiến pháp và các luật về tổ chức bộ máy nhà nước, phù hợp với yêu cầu đổi mới kinh tế, đồng thời tính đến các đặc thù của việc giải quyết các tranh chấp kinh tế. Từ đó, xác định chức năng của Tòa án kinh tế: xét xử tranh chấp về kinh tế; đăng ký kinh doanh; tuyên bố phá sản theo quy định của Luật phá sản doanh nghiệp. Vì vậy, Ủy ban thường vụ Quốc hội xét thấy cần thiết phải sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật tổ chức Tòa án nhân dân ngay tại kỳ họp thứ 4 để làm cơ sở pháp lý cho việc tổ chức Tòa án kinh tế cũng như việc ban hành pháp luật về thủ tục giải quyết các tranh chấp về kinh tế.
Về phương án tổ chức Tòa án kinh tế, sau khi xem xét phân tích, cân nhắc kỹ, Ủy ban thường vụ Quốc hội tán thành phương án thành lập Tòa án kinh tế chuyên trách nằm trong Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và Tòa án nhân dân tối cao. Phương án này bảo đảm cho Tòa án kinh tế giải quyết tranh chấp kinh tế được kịp thời và nhanh chóng hơn, tránh được tình trạng kéo dài do phải giải quyết tranh chấp thẩm quyền giữa Tòa án kinh tế và Tòa án nhân dân; đồng thời, phù hợp với yêu cầu cải cách bộ máy hành chính nhà nước là tinh giản, gọn nhẹ và hoạt động có hiệu quả.
- Về chương trình xây dựng pháp luật năm 1994:
Từ nhiều năm nay, chúng ta xây dựng pháp luật theo chương trình do Hội đồng Nhà nước trước đây và Quốc hội hiện nay thông qua. Tuy nhiên, có một thực tế đáng quan tâm là chưa bao giờ chúng ta thực hiện được đầy đủ chương trình xây dựng pháp luật đã đề ra. Trước sức ép về yêu cầu cấp bách cần xây dựng văn bản pháp luật ở nhiều lĩnh vực, các chương trình hằng năm đề ra thường khá nặng, vượt quá khả năng tổ chức thực hiện của các cơ quan tham gia vào quá trình lập pháp. Vì vậy, sau khi tính toán, cân nhắc và căn cứ ý kiến phát biểu của Ủy ban pháp luật, Ủy ban thường vụ Quốc hội xin trình Quốc hội thông qua một chương trình "khả thi" có tính đến đặc điểm Quốc hội ta hoạt động không thường xuyên, phần lớn đại biểu Quốc hội hoạt động không chuyên trách.
3. Về các dự án luật trình xin ý kiến Quốc hội:
- Về Dự án Bộ luật lao động: Dự án Bộ luật này được chuẩn bị qua nhiều năm, khá công phu và đã cố gắng thể hiện các quan điểm đổi mới trong lĩnh vực lao động theo tinh thần Nghị quyết Đại hội VII của Đảng và Nghị quyết của Ban Chấp hành Trung ương lần thứ hai; bám sát Hiến pháp năm 1992 và kế thừa được tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh thể hiện qua Sắc lệnh số 29 ngày 12-3-1947. Trong tình hình chuyển đổi cơ chế quản lý kinh tế hiện nay, các quan hệ lao động mới xuất hiện và phát triển nhanh chóng, đặc biệt là quan hệ lao động, làm công ăn lương đang diễn ra khá mạnh trong lĩnh vực sản xuất - kinh doanh và dịch vụ. Vì vậy, tại kỳ họp này, Quốc hội tập trung cho ý kiến làm rõ hơn quan điểm bảo vệ người lao động; về quyền đình công, về chính sách đối với lao động nữ; về phạm vi điều chỉnh của Dự án Luật...
- Về Dự án Luật ngân sách nhà nước: Dự án Luật này cũng đã được chuẩn bị khá công phu thể hiện được một số quan điểm cơ bản về nguyên tắc thu chi ngân sách nhà nước cụ thể; phù hợp với đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước; điều chỉnh các mối quan hệ trong quá trình lập và quyết định dự toán ngân sách nhà nước, phân bổ, chấp hành, kiểm tra, quyết toán ngân sách nhà nước nhằm thiết lập trật tự, kỷ cương tài chính, bảo đảm tính thống nhất của nền tài chính quốc gia. Tuy nhiên, còn một số vấn đề cần tiếp tục làm sáng tỏ như: phân cấp hệ thống ngân sách nhà nước; về quản lý ngân sách nhà nước: mối quan hệ giữa Trung ương và địa phương; về thẩm quyền của Quốc hội trong việc quyết định và phân bổ ngân sách nhà nước... Và, điều quan trọng là Luật này cần thể hiện được tư tưởng chỉ đạo: phải tăng nhanh nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Cả hai Dự án Luật nói trên Chính phủ sẽ trình bày về nội dung Dự án Luật, Bộ luật và ý kiến phát biểu của Ủy ban được phân công thẩm tra, trên cơ sở đó Quốc hội sẽ cho ý kiến để tiếp tục nghiên cứu chỉnh lý và trình Quốc hội thông qua vào kỳ họp sau.
- Về dự kiến chương trình xây dựng pháp luật từ năm 1994 đến hết nhiệm kỳ Quốc hội khóa IX:
Nghị quyết Quốc hội về công tác xây dựng pháp luật tại kỳ họp thứ 3 đã xác định: "nhiệm vụ công tác xây dựng pháp luật của Quốc hội khóa IX là tiếp tục thể chế hóa cương lĩnh và chiến lược ổn định và phát triển kinh tế - xã hội của Đảng; rà soát lại toàn bộ hệ thống pháp luật hiện hành, định kế hoạch xây dựng mới, sửa đổi, bổ sung các văn bản đã ban hành, làm cho hệ thống pháp luật phù hợp với Hiến pháp mới, đáp ứng yêu cầu quản lý kinh tế - xã hội và xây dựng Nhà nước của dân, do dân và vì dân".
Thi hành Nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã khẩn trương và tích cực triển khai thực hiện. Chính phủ và một số cơ quan hữu quan đã có báo cáo về dự kiến chương trình xây dựng pháp luật, pháp lệnh của mình trình Ủy ban thường vụ Quốc hội. Tuy nhiên, việc chuẩn bị dự kiến chương trình xây dựng pháp luật cả nhiệm kỳ Quốc hội là một vấn đề hệ trọng, cần phải có thời gian tổng kết, rút kinh nghiệm một cách toàn diện tình hình xây dựng pháp luật các nhiệm kỳ vừa qua; nghiên cứu đường lối trước mắt và lâu dài của Đảng và Nhà nước, đánh giá đúng thực trạng tình hình kinh tế - xã hội đang chuyển động trong điều kiện đổi mới cơ chế quản lý kinh tế và quản lý xã hội.
Trên cơ sở tờ trình của Chính phủ và ý kiến phát biểu của Ủy ban pháp luật của Quốc hội tại kỳ họp thứ 4, Ủy ban thường vụ Quốc hội trình Quốc hội xem xét, cho ý kiến về định hướng những vấn đề lớn cần xây dựng văn bản và danh mục các dự án cần thiết nhất; sau đó sẽ tiến hành tổ chức lấy thêm ý kiến các cấp, các ngành, các chuyên gia pháp lý, hoàn thiện văn bản trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ 5.
III- VỀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHÁC
1. Về tổng hợp ý kiến của cử tri cả nước phản ánh và kiến nghị với Quốc hội, có ý kiến tại kỳ họp này có nên báo cáo trước Quốc hội không, nếu đưa ra, thì cách giải quyết vấn đề được đặt ra như thế nào? Về vấn đề này, Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị báo cáo trước Quốc hội như vậy sẽ thể hiện được Quốc hội tiếp tục đổi mới trong việc lắng nghe và góp phần giải quyết nguyện vọng và kiến nghị của công dân. Điều cần thiết là phải phân loại được các ý kiến, kiến nghị gửi kịp thời đến các cơ quan có trách nhiệm yêu cầu làm rõ, và có biện pháp giải quyết, đồng thời có thể đề nghị Chính phủ phát biểu ý kiến trước Quốc hội tại phiên họp trả lời chất vấn. Các cơ quan của Quốc hội với chức năng nhiệm vụ của mình giám sát, đôn đốc thực hiện những kiến nghị chính đáng của công dân.
2. Về việc quyết định vấn đề quản lý địa giới hành chính khu vực Đèo Cả - Vũng Rô:
Đây là vấn đề tồn tại mấy năm nay, cần phải được giải quyết dứt điểm.
Tại kỳ họp thứ 5 (ngày 30-6-1989), Quốc hội khóa VIII đã thông qua Nghị quyết chia tỉnh Phú Khánh thành hai tỉnh Phú Yên, Khánh Hòa. Trong quá trình chia tỉnh, có sự tranh chấp giữa huyện Vạn Ninh (Khánh Hòa) và huyện Tuy Hòa (Phú Yên) về địa giới vùng Đèo Cả - Vũng Rô. Cả hai tỉnh Khánh Hòa và Phú Yên đều đưa ra những văn bản chứng minh nguồn gốc và những chứng cứ xác nhận Vũng Rô thuộc thẩm quyền quản lý của mình và kiến nghị lên Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ giải quyết theo thẩm quyền. Về vấn đề này, lãnh đạo Đảng nhiệm kỳ khóa VI cũng đã có kết luận, nhưng từ đó đến nay vẫn không được thực hiện. Hội đồng Nhà nước, Hội đồng Bộ trưởng trước đây và Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chính phủ hiện nay đã nhiều lần làm việc với lãnh đạo chính quyền hai tỉnh để bàn bạc, giải quyết vấn đề, đồng thời, làm tốt công tác tư tưởng cho cán bộ, nhân dân ổn định sản xuất, công tác, bảo đảm tính đoàn kết, phấn đấu xây dựng và phát triển địa phương về mọi mặt. Gần đây, tháng 8 năm 1993, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã cử Đoàn do Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Văn Tửu và Chủ nhiệm Ủy ban pháp luật của Quốc hội Hà Mạnh Trí dẫn đầu đi xem xét tình hình cụ thể tại Phú Yên, Khánh Hòa, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã nghe báo cáo và cho rằng vấn đề này cần được quan tâm giải quyết dứt điểm trên cơ sở yêu cầu phát triển xây dựng địa phương bảo đảm đoàn kết đã gắn bó hai tỉnh trong quá trình suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và gần 14 năm là một tỉnh hợp nhất. Vì vậy, sau khi cân nhắc, căn cứ vào khoản 8, Điều 84 của Hiến pháp quy định quyền hạn của Quốc hội: "... "...Thành lập mới, nhập chia, điều chỉnh địa giới tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương...", Ủy ban thường vụ Quốc hội giao cho Chính phủ có tờ trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 4 để giải quyết theo thẩm quyền. Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị các Đoàn đại biểu Quốc hội thông báo cho các đại biểu biết rõ, nhất là Đoàn đại biểu Quốc hội Phú Yên, Đoàn đại biểu Quốc hội Khánh Hòa cần thông suốt để làm tốt việc này theo tinh thần quyết định của Bộ Chính trị khóa VI và Hội đồng Nhà nước khóa VIII.
IV- VỀ CÁCH THỨC TIẾN HÀNH KỲ HỌP
Xây dựng chương trình làm việc hợp lý, khoa học, cải tiến thêm một bước về phương pháp xem xét và các báo cáo, các dự án luật nhằm đáp ứng mục đích, yêu cầu của kỳ họp và bảo đảm thực hiện chương trình đã đề ra:
- Trước hết, kỳ họp này được xác định trọng tâm là xem xét việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về nhiệm vụ năm 1993 và phương hướng nhiệm vụ năm 1994; tình hình thực hiện ngân sách nhà nước năm 1993, dự toán ngân sách nhà nước năm 1992 và ra Nghị quyết về vấn đề này. Thời gian được dành thích đáng cho việc thảo luận Tổ, thảo luận Hội trường và thông qua Nghị quyết là 15 buổi.
Đối với các báo cáo bổ sung của Chính phủ (trừ báo cáo về an ninh quốc phòng), các báo cáo của Ủy ban thường vụ Quốc hội, của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, của Tòa án nhân dân tối cao; các thuyết trình của Hội đồng dân tộc và các Uỷ ban của Quốc hội đều bố trí trình bày ở các phiên họp toàn thể.
- Về các dự án luật trình Quốc hội thông qua: Luật bảo vệ môi trường; Luật phá sản; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật tổ chức Tòa án nhân dân. Vì đã gửi trước đến các đại biểu Quốc hội và các Đoàn đại biểu Quốc hội đã thảo luận một bước ở địa phương (trừ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật tổ chức Tòa án nhân dân mới gửi tới Đoàn đại biểu Quốc hội), có thể bớt thời gian thảo luận ở Tổ và thời gian thảo luận ở Tổ, ở Đoàn cũng là bước chuẩn bị để chuẩn bị cho thảo luận Hội trường.
Đối với các dự án xin ý kiến đại biểu Quốc hội, sau khi nghe tờ trình, chỉ bố trí thời gian trao đổi ở Tổ (hoặc Đoàn) mà không thảo luận ở Hội trường. Ý kiến đóng góp của các đại biểu Quốc hội sẽ được tổng hợp đầy đủ, chi tiết gửi đến các cơ quan hữu quan để nghiên cứu tiếp thụ.
- Từ cách đặt vấn đề như trên, các nội dung trong chương trình sẽ được sắp xếp theo từng phần, có xen kẽ để có thời gian tổng hợp ý kiến, nghiên cứu, tiếp thụ, chỉnh lý các dự án và xây dựng Nghị quyết.
Tại phiên họp trù bị chiều nay (04-12-1994) Ủy ban thường vụ Quốc hội sẽ trình Quốc hội thông qua dự kiến chương trình bố trí chương trình và phương pháp làm việc; đồng thời đề nghị Quốc hội cho phép Ủy ban thường vụ Quốc hội, như kỳ họp thứ 3, được điều chỉnh tiến độ thực hiện cụ thể, khi thật cần thiết báo cáo với đại biểu Quốc hội trên tinh thần bảo đảm những nội dung chính đã trình Quốc hội.
- Cải tiến thêm một bước phương pháp làm việc của Quốc hội nhằm nâng cao chất lượng xem xét, quyết định các nội dung trong chương trình kỳ họp. Trong việc thảo luận ở Tổ (hoặc ở Đoàn), cũng như ở Hội trường, đối với các báo cáo, các dự án luật và các vấn đề khác, đề nghị tập trung vào việc xây dựng các mục tiêu, các giải pháp lớn để thực hiện nhiệm vụ năm 1994; tập trung vào những vấn đề còn nhiều ý kiến khác nhau trong các dự án. Trước khi kết thúc thảo luận về từng vấn đề, cần có biểu quyết để làm căn cứ chỉnh lý. Trong quá trình thảo luận, Đoàn thư ký có thể gửi phiếu thăm dò ý kiến đại biểu Quốc hội trước khi nêu vấn đề biểu quyết tại phiên họp toàn thể. Điều quan trọng là cần tổng hợp một cách đầy đủ ý kiến của các đại biểu Quốc hội, nghiên cứu một cách nghiêm túc, khoa học để báo cáo với Quốc hội và chuyển ý kiến cần tiếp thu đến các cơ quan có báo cáo và dự án trình Quốc hội.
- Về trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội, dự kiến chương trình bố trí hai buổi, đề nghị Chính phủ và các cơ quan của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao và Viện kiểm sát nhân dân tối cao chuẩn bị kỹ, đúng vấn đề trả lời đáp ứng yêu cầu của đại biểu Quốc hội và Đoàn đại biểu Quốc hội; đồng thời đề nghị các thành viên của Chính phủ nên có mặt đông đủ ở các phiên họp này.
Thưa các đồng chí Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội,
Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa IX là kỳ họp kết thúc năm 1993 và mở đầu cho năm 1994, chương trình làm việc rất nặng, thời gian tương đối dài, tuy điều kiện còn khó khăn về cơ sở vật chất, Hội trường Ba Đình đang từng bước cải tạo để đáp ứng được yêu cầu làm việc của Quốc hội và yêu cầu chung. Việc ăn ở, đi lại và các phương tiện khác chưa được như mong muốn, nhưng để đáp ứng được yêu cầu của kỳ họp, lòng tin tưởng và gửi gắm của cử tri và với trách nhiệm của người đại biểu nhân dân, đề nghị các vị đại biểu Quốc hội hãy khắc phục khó khăn, tập trung cao độ sức lực và trí tuệ của mình trong việc tham gia xem xét, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước, góp phần làm cho kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa IX thành công.
Ngay sau cuộc họp này, đề nghị các Đoàn đại biểu Quốc hội họp để cho ý kiến về nội dung chương trình và cách thức tiến hành kỳ họp. Các ý kiến đóng góp của các Đoàn, các đại biểu Quốc hội đề nghị phản ánh nhanh chóng kịp thời cho Đoàn thư ký để kịp tổng hợp trình ra Quốc hội thông qua tại phiên họp trù bị chiều nay.
Xin chúc các đồng chí Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội và các vị đại biểu Quốc hội mạnh khỏe, chúc kỳ họp thứ 4 của Quốc hội khóa IX thành công tốt đẹp.
Xin chân thành cảm ơn các đồng chí và đề nghị các đồng chí cho ý kiến.
Lưu tại Trung tâm Lưu trữ
quốc gia III, phông Quốc hội