Theo Báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội việc công bố dịch nhằm xác lập vùng có dịch để có biện pháp kiểm soát, khống chế dịch bệnh. Việc công bố dịch cần phải kịp thời, chính xác, phù hợp quy mô và tính chất của mỗi loại dịch bệnh… để hạn chế thiệt hại do dịch bệnh gây ra và bảo đảm hiệu quả khi tổ chức chống dịch. Hiện tại, thẩm quyền công bố dịch tại địa phương được giao cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh theo Pháp lệnh thú y hiện hành.
Thực tiễn việc thực thi quy định này đã bộc lộ nhiều bất cập như: không rõ trách nhiệm chính quyền huyện, xã với công tác phòng, chống dịch trên địa bàn; việc công bố dịch có thời điểm chưa kịp thời, có tình trạng “giấu dịch”, “chậm công bố dịch” làm dịch bệnh lây lan không thể kiểm soát…
Hơn nữa, việc quy định Chủ tịch UBND cấp tỉnh công bố dịch dễ tạo tâm lý toàn tỉnh đó có dịch bệnh, gây tác động bất lợi cho việc kinh doanh động vật và sản phẩm động vật ở tỉnh/thành phố đã công bố dịch.
Do vậy, sau khi cân nhắc về năng lực thực tế của các địa phương cũng như các quy định của pháp luật hiện hành về thẩm quyền của UBND các cấp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị với Quốc hội phân cấp thẩm quyền công bố dịch bệnh động vật trên cạn tới Chủ tịch UBND cấp huyện.
Tán thành với giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết - An Giang và đại biểu Danh Út - Kiên Giang cho rằng, dự thảo luật quy định Chủ tịch UBND huyện quyết định công bố dịch bệnh động vật khi đủ điều kiện công bố dịch bệnh; Chủ tịch UBND tỉnh quyết định công bố dịch bệnh động vật khi đủ điều kiện công bố dịch bệnh xảy ra từ hai huyện trở lên.
Quy định Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn quyết định công bố dịch bệnh động vật khi đủ điều kiện công bố dịch bệnh xảy ra từ hai tỉnh trở lên là phù hợp để khi tổ chức thực hiện sẽ nâng cao trách nhiệm chính quyền huyện, xã trong công tác phòng chống dịch bệnh trên địa bàn.
Các đại biểu cũng đề nghị, công tác công bố dịch bệnh động vật phải đảm bảo đủ điều kiện công khai, chính xác, kịp thời và thực hiện tốt các điều kiện công bố dịch bệnh. Dự thảo Luật cần quy định tạo điều kiện nguồn nhân lực, vật lực để tạo điều kiện cho cấp xã đáp ứng tốt các điều kiện khả năng thực hiện.
Đại biểu Đỗ Văn Vẻ - Thái Bình đánh giá việc công bố dịch bệnh là cần thiết, không nên che dấu, song trước khi công bố cần căn cứ vào các tiêu chí quy định và hết sức thận trọng. Điều kiện công bố dịch bệnh phải rất rõ ràng về tiêu chí, quy mô dịch bệnh, phạm vi, không gian và thời gian. Đại biểu Trần Thị Diệu Thúy- TP.Hồ Chí Minh cho rằng, luật cần quy định cụ thể mức độ dịch bệnh lây lan để công bố dịch. Trong trường hợp không thể quy định cụ thể, luật nên quy định giao cho Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định chi tiết.
Bên cạnh những ý kiến tán thành với quy định của dự thảo Luật, một số đại biểu cho rằng thẩm quyền công bố dịch vẫn nên chỉ giao cho Chủ tịch UBND tỉnh.
Đại biểu Ma Thị Thúy - Tuyên Quang, bày tỏ lo ngại nếu giao cho cấp huyện công bố dịch bệnh sẽ không đáp ứng được yêu cầu về cơ sở vật chất, thiết bị cũng như thẩm quyền đề huy động nguồn lực cho phòng, chống dịch bệnh.
Đồng tình với ý kiến này, đại biểu Hoàng Thị Tố Nga-Nam Định lý giải thêm việc phân quyền cho Chủ tịch UBND tỉnh sẽ giảm được thủ tục hành chính, công tác phòng chống dịch nhanh và kịp thời hơn đồng thời bảo đảm thống nhất về thẩm quyền công bố dịch ở địa phương trên 3 lĩnh vực bảo vệ thực vật, thú y và thủy sản.
Các đại biểu cũng đề nghị để khắc phục hiện tượng giấu dịch, chậm công bố dịch như thời gian vừa qua, luật cần bổ sung quy định về thời gian phải công bố dịch, trách nhiệm, chế tài đối với Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong việc công bố dịch thiếu chính xác, thiếu kịp thời.