Về hệ thống thông tin thống kê nhà nước, tại kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIII, nhiều ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị xem xét tính thống nhất, khắc phục sự chênh lệch số liệu thống kê như GDP, tỷ lệ thất nghiệp, tỷ lệ giảm nghèo…
Giải trình vấn đề này, Ủy ban Kinh tế cho rằng, nguyên nhân chủ yếu là do chưa quy định chặt chẽ về nội dung, phương pháp tính, nguồn số liệu của các chỉ tiêu thống kê; thiếu các quy định cụ thể về trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc cung cấp, sản xuất, sử dụng thông tin thống kê; thẩm quyền điều phối của cơ quan thống kê trung ương; về ứng dụng công nghệ thông tin. Đồng thời, việc thực thi Luật chưa nghiêm, chế tài xử lý vi phạm chưa đủ mạnh.
Để khắc phục tình trạng trên, Ủy ban Kinh tế và cơ quan soạn thảo đã bổ sung vào dự án Luật các quy định cụ thể trách nhiệm về hệ thống thông tin thống kê nhà nước, hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia, hệ thống chỉ tiêu thống kê bộ, ngành, hệ thống chỉ tiêu thống kê cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã nhằm đảm bảo sự thống nhất trong hoạt động thống kê từ khâu thu thập các dữ liệu hành chính, tổng hợp, xử lý, công bố thông tin thống kê và thống nhất về khái niệm, nội dung, phương pháp tính.
Dự án Luật cũng quy định về thẩm định hệ thống chỉ tiêu bộ, ngành, thẩm định phân loại thống kê ngành, lĩnh vực, thẩm định phương án điều tra thống kê, thẩm định chế độ báo cáo thống kê cấp bộ, ngành, thẩm định số liệu thống kê của bộ ngành trong hệ thống chỉ tiêu quốc gia. Dự án Luật đã bổ sung quy định các hành vi nghiêm cấm, bổ sung đầy đủ quyền và trách nhiệm của cả 3 nhóm chủ thể, gồm nhóm chủ thể cung cấp thông tin cho ngành thống kê, nhóm chủ thể sản xuất thông tin thống kê và nhóm sử dụng thông tin thống kê.
Về hoạt động thống kê ngoài nhà nước, cơ quan thẩm tra và Ban soạn thảo dự án Luật tiếp thu mở rộng phạm vi hoạt động thống kê ngoài nhà nước, cho phép thực hiện hoạt động thống kê. Dự thảo Luật đã bổ sung quy định phạm vi của hoạt động thống kê ngoài nhà nước, yêu cầu đối với hoạt động thống kê ngoài nhà nước. Các tổ chức, cá nhân ngoài hệ thống tổ chức thống kê nhà nước hoạt động kinh doanh, cung cấp dịch vụ thống kê phải tuân thủ các quy định của pháp luật về đầu tư, pháp luật về doanh nghiệp và pháp luật có liên quan khác.
Thảo luận tại phiên họp, đa số thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý của Ủy ban Kinh tế. Tuy nhiên, các đại biểu cho rằng dự thảo Luật vẫn còn tập trung quá nhiều cho thống kê nhà nước.
Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Trương Thị Mai phát biểu tại phiên họp Ảnh: Đình Nam
Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Trương Thị Mai cho rằng, những điều luật quy định về thống kê ngoài nhà nước còn quá sơ sài cần được bổ sung chỉnh lý thêm để các số liệu thống kê của các tổ chức ngoài nhà nước đáng tin cậy, hòa chung được với thống kê nhà nước, tạo lên một bước tranh tin cậy, trung thực về các chỉ tiêu kinh tế-xã hội.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý đề nghị, cần có thêm một số nội dung quy định làm rõ về thống kê ngoài nhà nước, đồng thời phải phân biệt rõ đâu là thống kê quốc gia, thống kê nhà nước, thống kê ngoài nhà nước. Mặc khác, trong dự thảo luật quy định thống kê ngoài nhà nước có cung cấp dịch vụ thống kê, như vậy dịch vụ thống kê là một nghề kinh doanh thì có điều khoản gì để quản lý chặt chẽ vấn đề trên.
Kết luận phiên họp, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Kim Ngân đề nghị cơ quan thẩm tra và Ban Soạn thảo dự án Luật Thống kê (sửa đổi) tiếp tục rà soát, làm rõ hơn và điều chỉnh về phạm vi thống kê ngoài nhà nước, về hệ thống thông tin thống kê nhà nước để đảm bảo tính công khai minh bạch và tin cậy của dự án Luật.
Cũng trong chiều nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ ban hành các nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư phát triển nguồn Ngân sách nhà nước giai đoạn 2016-2020.