Dự hội nghị, về phía các cơ quan của Quốc hội có Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Đức Kiên; Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Nguyễn Lâm Thành; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Trường Giang; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng An ninh của Quốc hội Nguyễn Hải Hưng; Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thị Yến; Phó Trưởng ban Dân nguyện của Ủy ban Thường vụ Quốc hội Lưu Bình Nhưỡng; các đại biểu là trưởng, phó đoàn đại biểu Quốc hội một số địa phương
Về phía Chính phủ có sự tham gia của Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể; lãnh đạo các Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Quốc phòng An ninh, Lao động Thương binh và Xã hội, Công an, Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; lãnh đạo lãnh đạo một số tỉnh, thành phố Hà Nội, Đồng Nai; cùng các chuyên gia, nhà nghiên cứu hàng không.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh phát biểu khai mạc Phiên họp
Phát biểu khai mạc Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cảm ơn sự tham gia đông đủ của đại diện các cơ quan của Quốc hội, các bộ, ngành, địa phương, các chuyên gia, nhà nghiên cứu trong lĩnh vực hàng không tham dự phiên họp. Sau Phiên họp này, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội sẽ hoàn thiện Báo cáo thẩm tra trình Quốc hội cho ý kiến.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh khẳng định, ngày 25/6/2015, Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 94 thông qua chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành, tại tỉnh Đồng Nai. Sau đó giao Chính phủ chỉ đạo lập báo cáo khả thi, báo cáo Quốc hội từng giai đoạn trước khi Chính phủ phê duyệt. Trong quá trình Chính phủ chỉ đạo triển khai đã đảm bảo tiến độ, đã trình Quốc hội và Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 38/2017 về việc tách hạng mục thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành thành một dự án thành phần (Dự án Giải phóng mặt bằng). Dự án Giải phóng mặt bằng hiện đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đầu tư và Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai đang triển khai thực hiện.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh nhấn mạnh, Báo cáo khả thi của Dự án đã hoàn thành việc thuê tư vấn độc lập, được Hội đồng Thẩm định nhà nước thẩm định và trình Chính phủ. Uỷ ban Thường vụ Quốc hội giao Ủy ban Kinh tế chủ trì phối hợp với Hội đồng Dân tộc của Quốc hội thẩm tra trình Ủy ban Thường vụ vào Phiên họp 38 đang diễn ra. Như vậy, thời gian cho ý kiến vào dự án quan trọng rất gấp, vì vậy, Phiên họp lần này Ủy ban Kinh tế của Quốc hội vừa tiến hành thẩm tra, vừa nghe ý kiến của các chuyên gia, nhà nghiên cứu trong lĩnh vực hàng không, giúp Ủy ban Kinh tế có ý kiến sát thực, trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XIV dự kiến khai mạc ngày 20/10/2019.
Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thể phát biểu tại Phiên họp
Thừa ủy quyền của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải trình Nguyễn Văn Thể trình bày tóm tắt Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1. Theo đó, Dự án được xếp vào Dự án quan trọng quốc gia, được xác định theo hình thức và phương án đầu tư cho từng dự án thành phần. Địa điểm thực hiện dự án tại huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai, tổng mức đầu tư theo phương án kiến nghị là 111.689 tỷ đồng (tương đương 4,779 tỷ USD). Thời gian thực hiện từ năm 2020 - 2025.
Quy mô đầu tư giai đoạn 1, gồm 01 đường cất hạ cánh, 01 nhà ga hành khách với công suất 25 triệu khách/năm; nhà ga hàng hóa 1,2 triệu tấn hàng hóa/năm và các hạng mục phụ trợ, như hạ tầng khu bay, nhà ga hành khách, hệ thống điều hành bay, công trình phụ trợ, hệ thống giao thông kết nối trực tiếp với Cảng.
Mục tiêu xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành đạt cấp 4F - cấp cao nhất theo xếp hạng của Tổ chức hàng không quốc tế, giữ vai trò là Cảng hàng không quốc tế cửa ngõ lớn và quan trọng của quốc gia, hướng tới trở thành một trong những trung tâm trung chuyển hàng không quốc tế của khu vực ở giai đoạn 2, giai đoạn 3 của Dự án.
Theo lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải, trong giai đoạn 1 Dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành sẽ báo cáo Quốc hội thông qua 03 nội dung chính của Báo cáo nghiên cứu khả thi, gồm: Hình thức đầu tư, tổng mức đầu tư, phương án huy động vốn; Điều chỉnh diện tích đất giai đoạn 1 tăng từ 1.165 ha lên 1.810 ha, điều chỉnh 1.050 ha đất dành cho quốc phòng thành 570 ha đất dùng riêng cho quốc phòng và 480 ha đất dùng chung giữa quốc phòng và dân dụng; và Bổ sung 02 tuyến đường bộ kết nối Cảng với hệ thống giao thông khu vực xung quanh.
Về hình thức đầu tư, tổng mức đầu tư, phương án huy động vốn, Bộ Giao thông vận tải cho biết, các hạng mục công trình tại Cảng Hàng không quốc tế Long Thành được chưa làm 4 hạng mục và công trình phụ trợ; đề xuất giao Tổng Công ty quản lý bay Việt Nam và Tổng Công ty Cảng Hàng không Việt Nam đầu tư các hạng mục này. Tuy nhiên, theo quy định tại Nghị quyết 94/2015 Quốc hội khóa XIII và quy định của Luật Đấu thầu, Dự án này phải thực hiện theo phương thức đấu thầu để lựa chọn nhà thầu. Vì vậy, Chính phủ trình Quốc hội cho chủ trương về hình thức chỉ định thầu thay vì đấu thầu theo quy định của pháp luật.
Về nhu cầu sử dụng đất, Báo cáo nghiên cứu khả thi đã đề xuất điều chỉnh cơ cấu sử dụng đất tổng thể của dự án, cụ thể điều chỉnh sử dụng đất quốc phòng điều chỉnh từ 1.050 ha thành 570 ha dùng riêng cho quốc phòng và 480 ha dùng chung cho quốc phòng và mục đích dân dụng đã được Bộ Giao thông vận tải thống nhất với Bộ Quốc phòng. Theo giải trình của Chính phủ, phạm vi khu vực 480 ha (bao gồm đường cất hạ cánh số 4, đường lăn và sân đỗ tàu bay phía nam) sẽ ưu tiên phục vụ cho các hoạt động quân sự, phục vụ cho các hoạt động dân dụng khi nhu cầu khai thác ngày càng tăng.
Về việc điều chỉnh nhu cầu sử dụng đất của Dự án giai đoạn 1 tăng từ 1.165 ha lên 1.810 ha, theo Báo cáo nghiên cứu khả thi dự án, việc điều chỉnh tăng chủ yếu do bổ sung tính toán cụ thể các hạng mục công trình phụ trợ cần thiết cho các hoạt động của Cảng Hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1; đồng thời bổ sung phần san lấp mặt bằng cho đường cất hạ cánh số 2 và đường lăn kèm theo nhằm đảm bảo thuận lợi cho quá trình xây dựng đường cất hạ cánh số 2 trong các giai đoạn tiếp theo. Theo Bộ Giao thông vận tải, việc điều chỉnh này không làm thay đổi tổng diện tích đất dùng cho Dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành (5.000 ha) đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết 94/2014.
Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1 cũng đã được Hội đồng Thẩm định nhà nước thẩm định, trong đó nêu rõ sự cần thiết phải đầu tư Dự án, tuy nhiên đề nghị Bộ Giao thông vận tải đánh giá kỹ hơn mức độ cần thiết phải đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành, trong bối cảnh Cảng hàng không quốc tế Tân Sơn Nhất đã được nghiên cứu mở rộng.
Phát biểu tại Phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh đã nêu ra những vấn đề, nội dung đề nghị các đại biểu, chuyên gia, nhà nghiên cứu lĩnh vực hàng không tập trung cho ý kiến. Cụ thể về điều kiện, hồ sơ trình Quốc hội cho ý kiến; về quy mô, tiến độ dự án; về tổng mức đầu tư, nguồn vốn đầu tư; hiệu quả kinh tế của dự án; nhu cầu sử dụng đất, tiến độ thu hồi, giải phóng mặt bằng; tiến độ hoàn thành; các điều kiện đảm bảo quốc phòng an ninh…
Đại biểu Nguyễn Trường Giang, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho ý kiến về cơ sở pháp lý của Báo cáo nghiên cứu khả thi
Cho ý kiến về cơ sở pháp lý Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án đầu tư xây dựng Cảng hàng không quốc tế Long Thành, đại biểu Nguyễn Trường Giang, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội nhấn mạnh, khi Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư Dự án tại Nghị quyết 94, khi đó Luật Đầu tư công chưa có hiệu lực, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã nêu rõ, đối với dự án có tổng vốn đầu tư lớn, Quốc hội có thể xem xét chủ trương đầu tư công, sau đó có quyết định đầu tư cụ thể. Như vậy, việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét Báo cáo nghiên cứu khả thi là đúng thẩm quyền.
Về phương thức huy động vốn, việc Chính phủ đề xuất phương án chỉ định thầu là đúng quy định hay không? Đại biểu Nguyễn Trường Giang nhấn mạnh, theo quy định Dự án này phải áp dụng phương thức đấu thầu, nhưng Chính phủ đề xuất phương án chỉ định thầu thì cần làm rõ nguyên tắc xin cơ chế chỉ định thầu và Quốc hội cũng chỉ quyết định về cơ chế chỉ định thầu, chứ không chỉ định thầu đối với từng đơn vị cụ thể như đã nêu trong báo cáo của Chính phủ.
Đại biểu Nguyễn Trường Giang cũng nêu rõ, trong Luật Đất đai 2013 không có quy định về đất dùng chung, nhưng trong Báo cáo, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho ý kiến về sử dụng đất dùng chung giữa quốc phòng và dân dụng. Vì vậy, Chính phủ cần làm rõ việc sử dụng chung đất quốc phòng và dân dụng dựa trên căn cứ nào, việc quản lý sẽ do cơ quan nào chịu trách nhiệm.
Cũng tại Phiên họp, các chuyên gia, nhà nghiên cứu hàng không, đại biểu Quốc hội một số tỉnh, thành phố đã cho ý kiến vào và nội dung liên quan đến hình thức đầu tư, phương thức huy động vốn, việc dùng chung đất quốc phòng và dân dụng…
Theo chương trình, chiều ngày 14/10, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội làm việc và tiếp tục cho ý kiến về Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án đầu tư xây dựng Cảng Hàng không quốc tế Long Thành giai đoạn 1./.