TÍCH CỰC THAM KHẢO KINH NGHIỆM QUỐC TẾ TRONG SỬA ĐỔI LUẬT CÁC TỔ CHỨC TÍN DỤNG

Toàn cảnh Hội thảo

Dự Hội thảo tại điểm cầu trực tuyến Nhà Quốc hội có Phó Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam Nguyễn Kim Anh; Giám đốc quốc gia của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam Carolyn Turk; các Phó Chủ nhiệm, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế, các chuyên gia từ Ngân hàng Thế giới cùng đại diện một số cơ quan hữu quan.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, Luật Các tổ chức tín dụng 2010 và Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi năm 2017 đã tạo khuôn khổ pháp lý cho hoạt động của các tổ chức tín dụng cũng như cơ chế quản lý, thanh tra, giám sát các tổ chức tín dụng của cơ quan quản lý nhà nước và biện pháp xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém nhằm đảm bảo an toàn, ổn định hệ thống. Tuy nhiên, quá trình thực hiện cơ cấu lại các tổ chức tín dụng, cùng với việc phát triển, thay đổi mạnh mẽ của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Luật các tổ chức tín dụng tiếp tục bộc lộ một số hạn chế, cần nghiên cứu bổ sung, chỉnh sửa cho phù hợp với thực tiễn hoạt động của tổ chức tín dụng và thực tiễn quản lý của cơ quan nhà nước.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh phát biểu khai mạc

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu rõ, việc sửa đổi, bổ sung Luật các tổ chức tín dụng  phải bám sát quan điểm của Đảng và Nhà nước về phát triển kinh tế, đổi mới hoạt động ngân hàng theo nội dung nhiệm vụ trọng tâm cơ cấu lại nền kinh tế, hướng tới cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng gắn với xử lý nợ xấu, hoàn thiện thể chế trong lĩnh vực tiền tệ, ngân hàng phù hợp với nguyên tắc thị trường, bảo đảm an toàn, lành mạnh và ổn định của hệ thống; tăng cường tính minh bạch, cạnh tranh, phù hợp với thông lệ quốc tế và xu hướng phát triển mới. Tiếp tục hoàn thiện khung pháp luật về xử lý nợ xấu, chấm dứt tình trạng sở hữu chéo; đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, đặc biệt là công nghệ số trong lĩnh vực ngân hàng và phát triển những sản phẩm, dịch vụ ngân hàng hiện đại nhằm cung ứng dịch vụ ngân hàng cơ bản một cách thuận tiện, chi phí thấp tới người dân không có tài khoản ngân hàng, ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa

Tham gia phát biểu tại Hội thảo, bà Katia D’Hulster – Điều phối viên trưởng Khu vực tài chính Khu vực Đông Á – Thái Bình Dương, Ngân hàng thế giới chia sẻ về những tiêu chuẩn quốc tế quan trọng trong giám sát, quản lý ngân hàng. Theo đó, hiện nay có nhiều tổ chức đang đề ra các tiêu chuẩn quốc tế quan trọng về giám sát và quản lý ngân hàng, như Ngân hàng Thế giới (WB), Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), Tổ chức quốc tế các Ủy ban Chứng khoán (IOSCO), Tổ chức Giám sát Hưu trí quốc tế (IOPS), Quỹ tiền tệ quốc tế, Ủy ban Basel về Giám sát Ngân hàng (BCBS), Ủy ban về Hệ thống Tài chính toàn cầu (CGFS)…

Theo bà Katia D’Hulster, một hệ thống tài chính an toàn cần thỏa mãn những tiêu chí, tiêu chuẩn quan trọng như: tính toàn cầu, tính linh hoạt, tính có thể đánh giá, tính liên quan và then chốt, tính được chấp nhận rộng rãi. Để triển khai và đánh giá thực hiện các nguyên tắc dựa trên tiêu chuẩn quốc tế, cần hiểu rõ các tiêu chuẩn này và có sự ứng biến phù hợp với bối cảnh quốc gia.

Bà Katia D’Hulster – Điều phối viên trưởng Khu vực tài chính Khu vực Đông Á – Thái Bình Dương, Ngân hàng thế giới 

Chia sẻ những bài học từ khủng hoàng tài chính toàn cầu liên quan đến việc quản lý, phục hồi và xử lý các ngân hàng, ông Geof Mortlock, Chuyên gia giám sát cao cấp Ngân hàng Thế giới cho biết, những cuộc khủng hoảng tài chính trong vài thập kỷ qua đã có ảnh hưởng sâu sắc đến tư tưởng hiện tại và việc phát triển chính sách trên toàn cầu, đồng thời cũng để lại bài học quan trọng. Ông Geof Mortlock nêu rõ, căng thẳng hệ thống tài chính có thể lan rộng nhanh chóng, những khó khăn của một ngân hàng sẽ ảnh hưởng đến các ngân hàng khác, căng thẳng ngân hàng sẽ nhanh chóng dẫn đến phá sản ngân hàng, việc rút tiền gửi diễn ra rất nhanh chóng, có thể gây ra sự phá sản của một hay nhiều ngân hàng.

Từ những bài học trên, ông Geof Mortlock cho rằng, các ngân hàng trong tình trạng căng thẳng tài chính cần có những kế hoạch kỹ lưỡng để khôi phục trạng thái ổn định tài chính; các cơ quan giám sát cần có sự can thiệp sớm một cách hiệu quả để hỗ trợ các ngân hàng trong tình trạng căng thẳng tài chính. Nếu môt ngân hàng không thể khôi phục tình trạng ổn định tài chính, ngân hàng đó cần được xử lý một cách kịp thời, việc phục hồi và giải quyết này cần dựa trên các mục tiêu rõ ràng được đề ra trong luật, chủ yếu liên quan đến duy trì ổn định tài chính, bảo vệ người gửi tiền qua các cơ chế bảo hiểm tiền gửi, tránh hoặc giảm đến mức tối thiểu nhu cầu đối với sự hỗ trợ của Chính phủ, duy trì kỷ luật thị trường mạnh mẽ với các ngân hàng.

Các chuyên gia cũng cho rằng, một khung đối phó hiệu quả với căng thẳng hay phá sản ngân hàng đòi hỏi các yếu tố: can thiệp sớm; các kế hoạch hồi phục ngân hàng; các chính sách, quyền hạn và kế hoạch giải quyết ngân hàng; nguồn hỗ trợ giải quyết; hỗ trợ thanh khoản khẩn cấp cho các ngân hàng có khả năng thanh toán. Trong đó, việc giải quyết các ngân hàng đòi hỏi cần lập kế hoạch kỹ lưỡng, cơ quan giải quyết cần chuẩn bị các kế hoạch giải quyết toàn diện cho tất cả các ngân hàng lớn, mục đích là giảm thiểu tác động đến ổn định tài chính, giảm chi phí cho Chính phủ, tránh gây bất ổn cho người gửi tiền và những người cho vay khác. Cùng với đó, các kế hoạch giải quyết phải được kiểm tra thường xuyên.

Hội thảo được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến

Nhiều ý kiến cho rằng, hệ thống pháp luật hiện hành của Việt Nam chưa đáp ứng yêu cầu phục hồi và giải quyết ngân hàng một cách hiệu quả. Luật Các tổ chức tín dụng còn thiếu hệ thống các mục tiêu rõ ràng về giải quyết ngân hàng, không định rõ thẩm quyền pháp lý đầy đủ trong vấn đề này. Bên cạnh đó, Luật Ngân hàng Nhà nước còn chưa đầy đủ, thiếu các quy định về thẩm quyền cần thiết và các biện pháp bảo vệ trong hỗ trợ thanh khoản khẩn cấp hoặc trong việc chỉ định Ngân hàng Nhà nước là cơ quan giải quyết.

Theo các chuyên gia, việc sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng là cần thiết để Việt Nam đối phó hiệu quả với tình trạng căng thẳng và phá sản ngân hàng. Ngân hàng Nhà nước cần tăng cường chính sách và quy trình đối với việc can thiệp sớm, phục hồi và giải quyết ngân hàng, đồng thời cần củng cố chính sách, quy trình hỗ trợ thanh khoản khẩn cấp.

Đóng góp ý kiến vào việc sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng, Giáo sư Andrew Godwin, Cố vấn Ngân hàng Thế giới cho rằng, mục tiêu của việc sửa đổi luật là nhằm định rõ quyền hạn để tăng cường hiệu lực, hiệu quả, trách nhiệm giải trình và tính minh bạch của các cơ quan quản lý, bao gồm cả ngân hàng trung ương, duy trì sự ổn định của hệ thống tài chính, bảo vệ người gửi tiền trong phạm vi cơ chế bảo hiểm tiền gửi và ưu tiên người gửi tiền, giảm thiểu các rủi ro tài chính công.

Các chuyên gia cho rằng, những yếu tố chính để các ngân hàng trung ương thực hiện hiệu quả quyền hạn của mình là sự độc lập về hoạt động, trách nhiệm giải trình, nguồn lực và sự bảo vệ về mặt pháp lý đối với bộ phận giám sát, từ đó, Ngân hàng Nhà nước cần tận dụng tốt sự độc lập về hoạt động trong thực thi các thẩm quyền giải quyết.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh phát biểu kết luận

Kết luận nội dung Hội thảo, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đánh giá cao các ý kiến đóng góp thẳng thắn, sâu sắc, toàn diện của các đại biểu, đồng thời cho biết những thông lệ, kinh nghiệm quốc tế, những nội dung, vấn đề mới phát sinh mà các đại biểu đã đề cập đã cung cấp nhiều thông tin bổ ích, là căn cứ để bổ sung thêm cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn, đảm bảo việc sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng sẽ đạt được các mục tiêu đề ra.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, các ý kiến trong Hội thảo đều đồng thuận việc cần thiết phải sửa đổi Luật Các tổ chức tín dụng để đảm bảo thi trường an toàn, lành mạnh, ổn định, công khai, minh bạch, hoàn thiện các quy định của hệ thống pháp luật về xử lý nợ xấu, tránh những lỗ hổng pháp lý. Bên cạnh đó, việc sửa đổi luật cần đặt trong tổng thể pháp luật Việt Nam, cần rà soát mở rộng các luật có liên quan như Luật Bảo hiểm tiền gửi, Luật Ngân hàng Nhà nước; cần quan tâm đến việc sửa đổi các văn bản quy phạm pháp luật dưới luật, chú trọng các ưu tiên trong áp dụng pháp luật, thiết kế các hệ thống, cơ chế cảnh báo, xử lý sớm các biến động thị trường. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu rõ, các ý kiến tại Hội thảo sẽ được tổng hợp, chắt lọc và tiếp thu để đảm bảo dự án Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) đạt chất lượng cao.