Toàn cảnh phiên họp
Tham dự phiên họp có đại diện Đoàn đại biểu Quốc hội một số tỉnh/ thành phố; đại diện Thường trực một số Ủy ban của Quốc hội; đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; Tòa án nhân dân tối cao; Trung ương Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh; Bộ Tư pháp; Bộ Y tế, Bộ Lao động, Thương Binh và Xã hội; Bộ Giáo dục và đào tạo; Bộ Công an; Bộ Thông tin và truyền thông; Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam; đại diện một số bộ, ngành, cơ quan, đơn vị hữu quan.
Phát biểu khai mạc phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu rõ, quan tâm, chăm sóc và bảo vệ trẻ em luôn được Đảng và Nhà nước ta xác định là chính sách ưu tiên hàng đầu trong đảm bảo an sinh xã hội và vì thế hệ tương lai của đất nước; thời gian qua, công tác này đã đạt được nhiều kết quả tích cực, tuy nhiên việc chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ sức khỏe trẻ em vẫn còn hạn chế, đáng báo động là tình trạng trẻ em bị xâm hại do người thân, quen, để lại những tổn thất nặng nề đối với các trẻ em là nạn nhân và gia đình. Ngày 11/4/2017, Ủy ban Tư pháp đã có kiến nghị số 561/KN-UBTP về các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em. Sau hai năm triển khai, Ủy ban tổ chức phiên họp để đánh giá việc thực hiện các kiến nghị này.
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga phát biểu
Báo cáo về việc thực hiện các kiến nghị về nâng cao hiệu qủa công tác đấu tranh phòng chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em, đại diện Bộ Công an cho biết, đến nay Bộ Công an đã thực hiện đầy đủ các kiến nghị của Ủy ban Tư pháp. Bộ đã ban hành và triển khai đến công an các địa phương trên toàn quốc hướng dẫn công tác phòng ngừa nghiệp vụ, tiếp nhận giải tố giác, tin báo, kiến nghị khởi tố về tội phạm xâm hại tình dục đối với người dưới 16 tuổi; triển khai mô hình điểm về phòng ngừa và hỗ trợ giúp người chưa thành niên dựa vào cộng đồng tại 15 địa phương, mô hình phòng điều tra thân thiện với trẻ em tại 11 địa phương.
Đối với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, để nâng cao hiệu quả công tác phòng chống xâm hại tình dục trẻ em, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đã chú trọng triển khai nhiều giải pháp như: tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ; chỉ đạo thống nhất toàn ngành ưu tiên giải quyết nghiêm minh, nhanh chóng các vụ liên quan đến xâm hại trẻ em; phối hợp với cơ quan điều tra các cấp để tăng cường công tác nghiệp vụ cơ bản, xác lập chuyên án, sử dụng các biện pháp nghiệp vụ phù hợp để thu thập chứng cứ.
Về việc thực hiện các kiến nghị nâng cao hiệu qủa công tác đấu tranh phòng chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em, đại diện Tòa án nhân dân tối cao cho biết, Tòa án nhân dân tối cao đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tố tụng ở Trung ương trong việc hướng dẫn áp dụng pháp luật, chỉ đạo xử lý, giải quyết các vụ án xâm hại tình dục; ban hành các Thông tư quy định về hệ thống Tòa gia đình và người chưa thành niên; Thông tư về phòng xử án, trong đó có quy định về mô hình phòng xử án và giải quyết các vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa gia đình và người chưa thành niên; tuy nhiên Tòa án nhân dân tối cao vẫn chưa ban hành được Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn một số quy định của Bộ luật hình sự về các tội xâm hại tình dục trẻ em, nhất là đối với Tội dâm ô đối với trẻ em theo đúng kiến nghị của Ủy ban Tư pháp.
Cũng tại buổi làm việc, đại diện một số bộ, ngành đã báo cáo cụ thể về việc thực hiện các kiến nghị về nâng cao hiệu qủa công tác đấu tranh phòng chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em và đưa ra giải pháp trong thời gian tới.
Đánh giá việc thực hiện các kiến nghị về nâng cao hiệu qủa công tác đấu tranh phòng chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em thời gian vừa qua, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho rằng: Chính phủ, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Tòa án nhân dân tối cao, Trung ương đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh, Bộ Tư pháp, Bộ Y tế, Bộ Lao động, Thương Binh và Xã hội, Bộ Giáo dục và đào tạo, Bộ Công an, Bộ Thông tin và truyền thông, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam đã thực hiện nghiêm túc, hiệu quả và đầy đủ các kiến nghị của Ủy ban Tư pháp về giải pháp nâng cao hiệu qủa công tác phòng chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em. Đồng thời trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ mỗi cơ quan đã chủ động thực hiện nhiều hoạt động thực chất, có hiệu quả thiết thực đối với việc nâng cao trách nhiệm, ý thức của gia đình, nhà trường và của chính những cơ quan trách nhiệm chăm sóc, bảo vệ trẻ em; đồng thời nâng cao hiệu quả công tác điều tra, truy tố, xét xử các vụ án xâm hại tình dục trẻm em.
Ủy ban Tư pháp cũng nêu rõ, qua thực tiễn cho thấy vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn, bấp cập trong công tác phòng chống xâm hại tình dục trẻ em nói riêng và xâm hại tình dục nói chung, cụ thể: thiếu các văn bản hưỡng dẫn một số quy định trong các luật để bảo đảm việc áp dụng, xử lý thống nhất và chính xác; có khoảng trống về pháp luật xử lý vi phạm hành chính đối với các hành vi xâm hại tình dục dẫn đến áp dụng, xử lý khiên cưỡng, thiếu chính xác, mức xử phạt chưa nghiêm; chưa có quy trình tố tụng đặc biệt để xử lý tố giác, tin báo và giải quyết các vụ án xâm hại tình dục trẻ em; thiếu quy trình giám định đặc biệt đối với loại án xâm hại tình dục, nhất là xâm hại tình dục trẻ em; còn hạn chế trong nhận thức pháp luật và trong nghiệp vụ; một số hạn chế chế trong nhận thức, công tác lãnh đạo, chỉ đạo và phối hợp của các cơ quan quản lý nhà nước.
Các đại biểu cho ý kiến tại phiên họp
Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu đánh giá cao việc các Bộ, ngành đã tích cực, quyết liệt trong việc việc thực hiện các kiến nghị về nâng cao hiệu qủa công tác đấu tranh phòng chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em, tuy nhiên vẫn còn nhiều vấn đề khó khăn, vướng mắc, đặc biệt là sự phối hợp giữa các bộ, ngành, các đơn vị có liên quan. Các đại biểu cũng cho rằng, không chỉ vấn đề người lớn xâm hại trẻ em mà trên thực tế đã và đang diễn ra tình trạng trẻ em trong độ tuổi 14,16 tuổi xâm hại những trẻ em ít tuổi hơn mình.
Có đại biểu cũng cho rằng, một số vụ án xâm hại trẻ em giải quyết không đúng pháp luật, gây bức xúc trong dư luận thời gian qua chủ yếu là do khâu tổ chức thực hiện pháp luật, thậm chí còn có nguyên nhân do chưa quán triệt đầy đủ quy định mới của Bộ Luật hình sự năm 2015; hoặc do quá thận trọng, cầu toàn nên đã kéo dài thời gian giải quyết hoặc không xử lý vụ án, gây dư luận không tốt. Do đó, đề nghị các cơ quan cần đánh giá đúng nguyên nhân của những hạn chế trong việc giải quyết một số vụ án thời gian qua chủ yếu là do tổ chức thực hiên pháp luật và nhận thức pháp luật, để từ đó có giải pháp phù hợp nâng cao chất lượng giải quyết án.
Kết luận buổi làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu rõ, về cơ bản các kiến nghị của Ủy ban Tư pháp đã được các Bộ, ngành, cơ quan thực hiện tương đối nhanh; Ghi nhận và đánh giá cáo sự nỗ lực của các cơ quan tiến hành tố tụng và các bộ, ngành địa phương. Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp đề nghị Chính phủ và các bộ, ngành cần khẩn trương khắc phục một số khó khăn vướng mắc để đảm bảo thự hiện một cách tốt nhất chức năng, thẩm quyền của mình trong việc nâng cao hiệu qủa công tác đấu tranh phòng chống tội phạm xâm hại tình dục trẻ em./.