Toàn cảnh phiên họp
Báo cáo tại phiên họp, Đại diện Bộ Y tế cho biết, các chính sách, pháp luật về thành lập, quản lý, sử dụng Quỹ đã được xây dựng, ban hành và bổ sung, sửa đổi kịp thời, bám sát nội dung Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá, các văn bản pháp luật có liên quan. Các văn bản, chính sách pháp luật về nội dung này đạo điều kiện để cơ quan điều hành Quỹ cũng như các đơn vị nhận hỗ trợ của Quỹ có cơ sở để triển khai họa động và thanh quyết toán theo đúng quy định của các văn bản pháp luật hiện hành. Giai đoạn 2017-2019, Quỹ đã hỗ trợ 99 đơn vị; sự tham gia tích cực của các Bộ, ngành các tỉnh, thành phố, bệnh viện đã thể hiện sự cam kết cao trong công tác phòng chống tác hại của thuốc lá.
Mạng lưới về phòng chống tác hại thuốc lá đã được thành lập và duy trì trên toàn quốc. Đến nay có 20 bộ, ngành và tổ chức chính trị, xã hội và 63/63 tỉnh thành đã thành lập Ban Chỉ đạo phòng chống tác hại của thuốc lá. Việc xây dựng kế hoạch của Quỹ để hỗ trợ các đơn vị căn cứ theo các nội dung của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, có các chỉ số cụ thể trong từng giai đoạn.
Đại diện Bộ Y tế báo cáo
Về kết quả giảm tỷ lệ hút thuốc lá, năm 2018 đã có 12 tỉnh có tỷ lệ hút thuốc ở nam giới giảm so với điều tra toàn quốc năm 2015 như Quảng Ninh, Bắc Giang, Lào Cai, Sơn La, Thái Bình, Yên Bái, Lạng Sơn…Tỷ lệ người phơi nhiễm khói thuốc giảm tại nơi làm việc giảm hơn 13%, tại trường đại học cao đẳng giảm hơn 16%, trên các phương tiện giao thông công cộng giảm 15%. Theo điều tra toàn quốc về tình hình sử dụng thuốc lá năm 2015, tỷ lệ người hút thuốc lá được nhân viên tư vấn bỏ thuốc tăng 10,08%.
Thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Ủy ban về các vấn đề Xã hội đánh giá cao việc Chính phủ đã thực hiện nghiêm túc quy định của Điều 28 Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá. Ủy ban cho rằng nội dung báo cáo đã phản ánh đầy đủ kết quả hoạt động, quản lý và sử dụng Quỹ; hạn chế, tồn tại, giải pháp đưa ra để khắc phục những vướng mắc. Sau hơn 6 năm thành lập, Quỹ đã giữ vai trò chủ đạo trong việc hỗ trợ các cơ quan, tổ chức và chính quyền địa phương thực hiện các hoạt động phòng chống tác hại của thuốc lá.
Ủy ban về các vấn đề Xã hội cũng thấy rằng vẫn còn tồn tại một số khó khăn, tồn tại ảnh hưởng đến hoạt động và việc quản lý Quỹ, cụ thể: quy định cấm hút thuốc tại nơi làm việc, bệnh viện, trường học, địa điểm công cộng vẫn còn chưa thực hiện tốt, vi phạm xảy ra còn phổ biến; các tỉnh thành đã thành lập Ban chỉ đạo phòng chống tác hại của thuốc lá nhưng vai trò còn hình thức, chưa gắn với hiệu quả thực tiễn; mục tiêu kế hoạch hàng năm, kế hoạch 02 năm không thay đổi qua các giai đoạn, không có mục tiêu đích của từng thời kỳ; chất lượng và hiệu quả làm việc của Hội đồng quản lý Quỹ còn chưa cao.
Trên cơ sở thẩm tra báo cáo của Chính phủ, Ủy ban về các vấn đề Xã hội kiến nghị Chính phủ tiếp tục quan tâm thực hiện các kiến nghị của Ủy ban tại báo cáo số 857/BC-UBVCVDXH14 ngày 20/10/2017; có giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả làm việc của Hội đồng quản lý Quỹ; khắc phục việc chậm phê duyệt kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ phòng chống tác hại của thuốc lá theo giai đoạn 02 năm.
Thảo luận tại phiên họp, các thành viên Ủy ban đề nghị cần nghiên cứu để đưa ra mục tiêu kế hoạch phù hợp với tùng giai đoạn cụ thể của các nhiệm vụ phòng chống tác hại của thuốc lá; các hoạt động tuyên truyền cần phù hợp hơn với từng nhóm đối tượng cụ thể; đánh gía thực tiễn 06 năm hoạt động để có các hình thức, phương pháp thực hiện phù hợp, đồng bộ.
Đại biểu Trương Thị Bích Hạnh chỉ rõ, việc cấm hút thuốc lá tại những địa điểm công cộng vẫn chưa có hiệu quả cao, tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc ở các điểm công cộng còn cao, đặc biệt là các nhà hàng, quán ăn, quán cà phê vẫn còn chiếm tới trên 80%. Do đó, đề nghị Bộ Y tế cần quan tâm hơn nữa, có các giải pháp truyền thông mạnh mẽ hơn để người dân nhận thức rõ vấn đề này.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đặng Thuần Phong phát biểu
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đặng Thuần Phong và một số thành viên Ủy ban cho rằng cần chú trọng việc tập huấn, hướng dẫn các cơ quan, đơn vị địa phương trong lập kế hoạch, giám sát và đánh giá các hoạt động phòng chống, tác hại của thuốc lá, các quy định về tài chính của nhà nước khi sử dụng hỗ trợ từ Quỹ, đảm bảo xây dựng kế hoạch theo phương thức từ dưới lên.
Kết luận nội dung làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Thúy Anh trân trọng cảm ơn những ý kiến góp ý xác đáng, tâm huyết tại phiên họp; đề nghị trong thời gian tới cần có sự phối hợp tích cực giữa các Bộ, ngành, các tổ chức chính trị xã hội, các địa phương để hoạt động, quản lý và sử dụng Quỹ phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu quả hơn nữa, nâng cao công tác dự phòng, công tác đảm bảo sức khỏe của toàn dân.
+ Cũng trong phiên làm việc buổi sáng, Ủy ban về các vấn đề Xã hội cho ý kiến về tình hình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2020, đề xuất về chương trình năm 2021 và các năm tiếp theo của Bộ Y tế./.