Theo chương trình, trong buổi sáng, Ủy ban Về các vấn đề xã hội họp về nội dung: Giải pháp về chính sách để kiểm soát hiệu quả quỹ BHYT. Buổi chiều, họp về giải pháp để kiểm soát hiệu quả quỹ BHXH.
Đề cập thực trạng hệ thống chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng Quỹ BHYT hiện nay, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn khẳng định: BHYT hay chính xác hơn là BHYT xã hội, là chính sách an sinh xã hội, một phương tiện cơ bản để thực hiện mục tiêu công bằng, hiệu quả và phát triển trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe nhân dân. Quỹ BHYT là quỹ tài chính y tế công ngoài ngân sách nhà nước, sử dụng cho việc chi trả chi phí của các dịch vụ khám chữa bệnh mà người tham gia BHYT đã sử dụng theo quy định của pháp luật. Quỹ BHYT được hình thành từ nguồn đóng BHYT của người tham gia và các nguồn thu hợp pháp khác. Vì vậy, quỹ BHYT có tính chất chia sẻ rủi ro giữa các đối tượng tham gia có nguy cơ và nhu cầu khác nhau về chăm sóc sức khỏe nói chung cũng như khám chữa bệnh nói riêng, chia sẻ về tài chính giữa những người có điều kiện kinh tế khá giả với người khó khăn, chia sẻ giữa các khu vực kinh tế xã hội khác nhau.
Hội thảo “Giải pháp về chính sách để kiểm soát hiệu quả quỹ Bảo hiểm y tế và quỹ Bảo hiểm xã hội".
Tuy nhiên, từ năm 2016 bắt đầu mất cân đối giữa thu và chi quỹ BHYT trong năm, nhưng tính trên toàn hệ thống, quỹ BHYT vẫn đảm bảo cân đối thu - chi do có nguồn quỹ dự phòng từ các năm trước. Nguyên nhân của mất cân đối thu- chi là do mức đóng BHYT không thay đổi nhiều năm trong khi có điều chỉnh về phạm vi quyền lợi BHYT, về giá dịch vụ tế, nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng cao do tình trạng già hóa dân số, do thay đổi mô hình bệnh tật, gia tăng các bệnh mạn tính không lây, sự phát triển mạnh mẽ của khoa học kỹ thuật, công nghệ y học, điều kiện để tiếp cận dịch vụ y tế ngày càng thuận tiện hơn.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, việc thực hiện giao dự toán chi đến từng cơ sở khám chữa bệnh xem như một giải pháp kỹ thuật, có tính tình thế với mục đích tăng cường trách nhiệm trong sử dụng quỹ BHYT trong bối cảnh gia tăng chi phí khám chữa bệnh và mất cân đối thu chi hàng năm, nhưng một số trường hợp cơ quan BHXH địa phương đã mặc định xem như đây là số được chi. Điều này không phù hợp với quy định của Luật BHYT và mâu thuẫn với tổng mức thanh toán đã xác định tại các đơn vị. Đồng thời cũng tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến quyền lợi người bệnh do cơ sở khám chữa bệnh lo ngại việc vượt dự toán được giao
Việc cơ quan BHXH Việt Nam thông báo chi phí (về thuốc, vật tư y tế, công suất sử dụng thiết bị) không đúng định mức kinh tế kỹ thuật, nhân lực, thời gian, và sử dụng định mức kinh tế kỹ thuật đã được kết cấu vào giá dịch vụ y tế để tạm thời chưa thanh toán gây khó khăn cho cơ sở khám chữa bệnh. Vấn đề này đã và đang được giải quyết (theo Nghị quyết số 30/NQ-CP Nghị quyết phiên họp Chính phủ ngày 15/4/2019).
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhận định: Nhìn chung, Luật BHYT và các văn bản hướng dẫn luật để đảm bảo tính chặt chẽ về nguyên lý của BHYT, chức năng của quỹ BHYT, đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan. Tuy nhiên, vẫn có một số bất cập do những thay đổi và sự phát triển kinh tế xã hội và đòi hỏi của công tác quản lý nhà nước, quản lý hệ thống BHYT.
Một số giải pháp, cả trước mắt và lâu dài cần được đánh giá, nghiên cứu và áp dụng gồm: Điều chỉnh mức đóng BHYT. Trường hợp chưa thể điều chỉnh mức đóng của tất cả các đối tượng tham gia BHYT thì cần ưu tiên điều chỉnh mức đóng đối với nhóm do ngân sách nhà nước đóng và nhóm tham gia theo hộ gia đình. Cơ quan BHXH Việt Nam thúc đẩy nhanh việc giải quyết phần chi phí vượt dự toán, vượt trần (đặc biệt từ năm 2017, 2018) đã được thẩm định, xác định do nguyên nhân khách quan và thẩm định, giải quyết những chi phí chưa thống nhất giữa cơ sở khám chữa bệnh và cơ quan BHXH địa phương. Nguyên tắc là đã chi đúng, chi đủ thì được thanh toán đúng, đủ. BHXH Việt Nam cần phối hợp với Bộ Y tế, Bộ Tài chính và các cơ quan, đơn vị liên quan để đánh giá việc thực hiện giao dự toán chi khám chữa bệnh BHYT để có cách thức xử lý phù hợp, thống nhất.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn.
Bộ Y tế và BHXH Việt Nam, Bộ Tài chính thống nhất để triển khai mạnh mẽ phương thức thanh toán chi phí theo nhóm bệnh được chẩn đoán áp dụng trong điều trị nội trú. Bộ Y tế, BHXH Việt Nam, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp và các Bộ, ngành liên quan đẩy nhanh việc xây dựng cơ chế, chính sách và quy định phối hợp giữa BHYT (xã hội) với BHYT thương mại để huy động thêm nguồn lực tài chính cho chăm sóc sức khỏe và đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của nhân dân.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn kiến nghị về một số chính sách lớn liên quan đến quản lý, sử dụng quỹ BHYT trong Luật BHYT sửa đổi về: Phân bổ quỹ khám chữa bệnh và quỹ dự phòng BHYT hợp lý (giới hạn số tiền nhất định cho quỹ dự phòng để tăng cho quỹ khám chữa bệnh BHYT); nguyên tắc, quy trình, cách thức và trách nhiệm giải trình trong thực hiện giám định; quy định quyền lợi về khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc, quản lý sức khỏe (là một trong những giải pháp cơ bản để giảm chi phí sử dụng dịch vụ bệnh viện); quy định các nguyên tắc và điều kiện để điều chỉnh phạm vi quyền lợi BHYT; cơ chế mua sắm thuốc, vật tư y tế do quỹ BHYT chi trả thực hiện BHYT bổ sung (quỹ BHYT bổ sung);... Tiếp tục các hoạt động thanh tra, kiểm tra, truyền thông về BHYT...
Cần đẩy mạnh khám chữa bệnh ngoại trú, từ xa; quản lý các bệnh mạn tính không lây nhiễm
Để mang lại hiệu quả hơn cho các bệnh nhân và quỹ BHYT, đại biểu Nguyễn Anh Trí - Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội nêu quan điểm: Cần đẩy mạnh khám chữa bệnh ngoại trú cho bệnh nhân. Điều này sẽ góp phần giúp cho bệnh nhân đỡ khỏi phải nằm viện nếu thực sự không cần tiết; giảm chi phí, công sức cho người nhà bệnh nhân. Điều đặc biệt là giảm tải bệnh nhân cho các bệnh viện tuyến trên và cơ quan BHYT đỡ bớt phải chi trả, nhất là tiền giường bệnh.
Để thực hiện được việc làm này, ngành Y tế cần xây dựng lại các phác đồ khám chữa bệnh một cách chuẩn xác, an toàn cho bệnh nhân. Ưu tiên thực hiện theo hình thức này là các cơ sở y tế phải có đủ phòng khám, đội ngũ y bác sĩ giỏi, chủ yếu là khám chữa bệnh ban ngày, bố trí gần dân nhất. Ngoài ra, các bệnh viện cần tổ chức thật tốt quản lý các bệnh mạn tính không lây nhiễm tại y tế cơ sở xã, phường. Đó là các bệnh như: cao huyết áp, đái tháo đường, thậm chí là như Thalassemia, Lơ-xê-mi kinh, thiếu máu huyết tán... Bên cạnh đó, có thể mở rộng càng nhiều càng tốt khi thực hiện được khám chữa bệnh từ xa, bệnh viện có được nhiều thầy thuốc giỏi.
Đại biểu Nguyễn Anh Trí - Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội đóng góp ý kiến.
Theo đại biểu Nguyễn Anh Trí, lợi ích của quản lý tốt các bệnh mạn tính không lây nhiễm tại y tế cơ sở xã, phương là bệnh nhân được quản lý gần nhà nhất, đúng phương châm “chăm sóc sức khỏe ban đầu”, đỡ tốn nhiều công, nhiều kinh phí mà vẫn chăm sóc sức khỏe tốt. Bên cạnh đó là tạo điều kiện để y tế cơ sở có việc làm, phát triển được chuyên môn, sống được bằng nghề nghiệp, hấp dẫn được các bác sĩ về làm việc; Giảm chi của BHYT cho nhóm các bệnh lý phải điều trị dài ngày nhất.
Để thực hiện được giải pháp trên, Bộ Y tế cần chỉ đạo để các cơ sở đầu ngành rà soát để bổ sung thêm các bệnh, thậm chí là giai đoạn bệnh được điều trị tại tuyến y tế cơ sở. Tổ chức mạng lưới cơ sở y tế nên gắn với thực tế này, tức là có nhu cầu, có năng lực thì mới đầu tư, đầu tư dần, đủ để làm tốt. Bên cạnh đó, cơ sở y tế cần tăng cường đào tạo, tập huấn để cán bộ y tế cập nhật được việc quản lý, chăm sóc, chẩn đoán và điều trị các bệnh như yêu cầu của Bộ Y tế; Tổ chức thẩm định, kiểm tra để cấp phép; Cho phép ứng dụng mạnh mẽ khám chữa bệnh từ xa, đặc biệt là tư vấn qua video call; Cho phép ký kết lấy bệnh phẩm tại nhà, tại các cơ sở y tế phường xã; Cho phép gửi bệnh nhân đi làm thăm dò ở các cơ sở y tế có đủ máy móc, thiết bị. Để thực hiện được, BHYT cũng cần đồng ý thanh toán cho tất cả các hoạt động khám chữa bệnh theo hình thức này.
Ngoài ra, theo đại biểu Nguyễn Anh Trí, để đảm bảo quỹ BHYT, cần tăng quyết liệt tổ chức và triển khai sâu rộng khám chữa bệnh theo hình thức “Bác sỹ gia đình”; Khám chữa bệnh từ xa; Liên thông kết quả xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh và các thăm dò chức năng.
Đồng thuận với những quan điểm trên và có thêm đóng góp vào việc giảm bội chi quỹ BHYT, Tiến sĩ Nguyễn Văn Tiên – Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng: Thực tế là nhiều đối tượng tham gia BHYT thì càng gia tăng bội chi BHYT. Thế nhưng, những người có mức thu nhập cao lại không tham gia BHYT Việt Nam mà lại tham gia BHYT của các tổ chức nước ngoài. Điều này gây áp lực lớn đến quỹ BHYT. Để đảm bảo quỹ BHYT khám chữa bệnh cho người dân, cần thiết là nên đưa ra mức đóng BHYT với các quy định giá cụ thể vào trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi). Đối với Bộ Y tế, cần nghiên cứu để tăng cường đưa việc khám chữa bệnh ngoại trú, khám chữa bệnh theo hình thức “Bác sĩ gia đình” và khám chữa bệnh từ xa vào trong Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) cũng như có giải pháp để người dân hạn chế lạm dụng khám chữa bệnh bằng BHYT.
Đại biểu Leo Thị Lịch - Ủy viên Thường trực Hội đồng Dân tộc của Quốc hội nêu quan điểm.
Còn đại biểu Leo Thị Lịch - Ủy viên Thường trực Hội đồng Dân tộc của Quốc hội nêu ý kiến là cần làm rõ danh mục các loại bệnh, loại thuốc được hưởng BHYT. Ngoài ra, đến năm 2021 phải thực hiện thông tuyến cấp tỉnh thì liệu có gây áp lực quá tải bệnh nhân và thực hiện BHYT cho các bệnh viện tuyến trên, có năng lực khám chữa bệnh cao hay không? Vấn đề này cần được nghiên cứu kỹ lưỡng và cần có giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các bệnh viện tuyến trên khi thực hiện thông tuyến.
Cũng tại Phiên họp, các đại biểu còn cho ý kiến vào việc khám chữa BHYT theo định suất và theo nhóm chẩn đoán liên quan (DRG); Quản lý và kiểm soát thu -chi quỹ BHYT, bệnh viện tự chủ thì thực hiện BHYT như thế nào....
Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh phát biểu kết luận tại Phiên thảo luận.
Phát biểu kết luận Phiên thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh đánh giá cao ý kiến của các Ủy viên Ủy ban và các đại biểu tham dự vào việc kiểm soát quỹ BHYT hiệu quả.
Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội Nguyễn Thúy Anh yêu cầu Bộ Y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam và các cơ quan chức năng lắng nghe, tiếp thu ý kiến của các đại biểu đóng góp để hoàn thiện thêm vào các báo cáo. Điều này cũng sẽ góp phần hoàn thiện hơn khi chỉnh sửa Luật BHYT; Luật Khám bệnh, chữa bệnh cũng như góp phần làm rõ hơn các vấn đề: Khám chữa bệnh BHYT khi tự chủ tài chính y tế ở các bệnh viện, giải pháp khám chữa bệnh khi tiến tới BHYT toàn dân..../.