Đề xuất các nội dung đổi mới, cải tiến cách thức tiến hành kỳ họp
Nội quy năm 2015 được ban hành kèm theo Nghị quyết số 102/2015/QH13 của Quốc hội ngày 24 tháng 11 năm 2015 trong bối cảnh vị trí, vai trò của Quốc hội ngày càng được củng cố, tổ chức và hoạt động của Quốc hội có nhiều đổi mới. Nội quy đã cụ thể hóa Hiến pháp năm 2013, Luật Tổ chức Quốc hội năm 2014, tạo cơ sở pháp lý quan trọng để Quốc hội triển khai thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo đúng quy trình, thủ tục. Việc thực hiện Nội quy đã góp phần thúc đẩy hoạt động của Quốc hội nói chung ngày càng chuyên nghiệp, bài bản và nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả các kỳ họp Quốc hội.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi).
Sau hơn 06 năm thi hành, Nội quy năm 2015 đã bộc lộ những hạn chế, bất cập, cần được sửa đổi, bổ sung. Do đó cần thiết sửa đổi, bổ sung Nội quy nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng tại Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; bám sát quan điểm lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị tại Kết luận số 19-KL/TW ngày 14/10/2021; Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng.
Cùng với đó, các quy định liên quan đến kỳ họp Quốc hội cũng cần được hoàn thiện theo hướng quy định cụ thể những quy trình, thủ tục tại kỳ họp chưa được quy định tại các luật chuyên ngành, còn những quy trình, thủ tục về các vấn đề cụ thể đã được quy định tại các luật chuyên ngành thì chỉ dẫn chiếu tại dự thảo Nghị quyết. Như vậy, sẽ bảo đảm tính thống nhất trong quá trình thực hiện cũng như trong hệ thống pháp luật, tránh việc cùng một nội dung nhưng có nhiều văn bản cùng điều chỉnh.
Sửa đổi, bổ sung cụ thể hóa những vấn đề về cải tiến, đổi mới công tác chuẩn bị, tiến hành kỳ họp, về quy trình, thủ tục xem xét, quyết định các nội dung tại kỳ họp đã được thực tiễn kiểm nghiệm chứng minh là đúng đắn và phù hợp trong việc tổ chức kỳ họp (cả thường lệ và bất thường) nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả kỳ họp nói chung; đáp ứng kịp thời hơn yêu cầu thực tiễn. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, từng bước thực hiện chuyển đổi số trong các hoạt động của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội tại kỳ họp Quốc hội.
Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành phiên họp
Để xem xét việc sửa đổi Nội quy kỳ họp, trước đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án tiếp tục đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả kỳ họp Quốc hội để đánh giá, tổng kết những cải tiến, đổi mới đã thực hiện qua các kỳ họp trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV và đầu nhiệm kỳ khóa XV nhưng chưa được quy định trong Nội quy như: tranh luận, giảm thời gian thảo luận, giảm thời gian chất vấn, họp trực tuyến, lấy ý kiến đại biểu Quốc hội bằng hình thức điện tử…; đồng thời nghiên cứu và tiếp tục đề xuất các nội dung đổi mới, cải tiến cách thức tiến hành kỳ họp Quốc hội qua đó kiến nghị sửa đổi, bổ sung Nội quy năm 2015.
Bảo đảm cho hoạt động Quốc hội ngày càng dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả
Tại phiên họp, trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ về dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành việc sửa đổi Nội quy kỳ họp Quốc hội. Đồng thời cho rằng, việc ban hành Nội quy kỳ họp (sửa đổi) lần này phải bảo đảm tăng cường tính dân chủ, pháp quyền, tính chủ động trong hoạt động của Quốc hội, tăng cường tính tranh luận, phát huy trí tuệ, tinh thần đổi mới sáng tạo của đại biểu Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội. Các quy trình, thủ tục làm việc được xây dựng khoa học, chặt chẽ, logic, sát thực tiễn, khả thi, có tính chuyên nghiệp cao; tăng cường tính công khai, minh bạch trong các hoạt động của Quốc hội tại kỳ họp; đưa hoạt động của Quốc hội ngày càng gắn bó, gần gũi với Nhân dân.
Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị cần tiếp tục tổng kết việc thi hành một số nội dung dự kiến sửa đổi, bổ sung trong Nội quy kỳ họp Quốc hội hiện hành, như việc tổ chức kỳ họp bất thường, việc tổ chức họp trực tuyến, việc tập hợp, tổng hợp ý kiến đại biểu Quốc hội... với nhiều kết quả tích cực trong thời gian vừa qua để có cơ sở đánh giá đầy đủ, toàn diện, đề xuất quy định cụ thể, phù hợp trong dự thảo Nội quy kỳ họp (sửa đổi), làm cơ sở triển khai thực hiện ổn định, thống nhất.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ về dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi)
Về một số nội dung cụ thể, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị quy định rõ về thời hạn gửi thẩm tra đối với tài liệu trình tại kỳ họp bất thường hoặc giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định chi tiết về thời hạn gửi tài liệu thẩm tra để bảo đảm linh hoạt, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong từng giai đoạn.
Thường trực Ủy ban Pháp luật tán thành với việc giữ quy định hiện hành về thời gian phát biểu tối đa của đại biểu Quốc hội tại phiên họp toàn thể của Quốc hội là không quá 07 phút. Đồng thời, trong quá trình điều hành thảo luận tại hội trường, chủ tọa có thể linh hoạt điều chỉnh để bảo đảm chất lượng, hiệu quả thảo luận.
Thường trực Ủy ban Pháp luật cũng ghi nhận quy định về lấy ý kiến đại biểu Quốc hội bằng phiếu xin ý kiến; việc lưu hành tài liệu chính thức phục vụ kỳ họp Quốc hội bằng hình thức bản điện tử vào Nội quy kỳ họp Quốc hội là cần thiết, phù hợp, bảo đảm cơ sở pháp lý chặt chẽ để tiếp tục thực hiện. Đồng thời, đề nghị tiếp tục nghiên cứu, bổ sung quy định để thống nhất, chặt chẽ về quy trình gửi, nhận, yêu cầu đối với tài liệu kỳ họp được lưu hành bằng hình thức điện tử.
Liên quan đến việc bổ sung quy định về kỳ họp bất thường, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết đa số ý kiến trong Thường trực Ủy ban tán thành với việc cần phải có các quy định đặc thù về thời hạn thực hiện một số quy trình, thủ tục để bảo đảm tính khả thi. Việc tổ chức kỳ họp bất thường chủ yếu là để giải quyết các vấn đề cấp bách phát sinh trong thực tiễn, thời gian triệu tập gấp hơn thường lệ (chậm nhất là 07 ngày trước ngày khai mạc kỳ họp, so với kỳ họp thường lệ là 30 ngày), thời gian tiến hành kỳ họp ngắn. Do đó, ngoài các quy định đặc thù về thời hạn gửi tài liệu, cũng cần tiếp tục rà soát để bổ sung các quy định cụ thể, cần thiết khác. Trường hợp cần thiết, nội dung này có thể giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội quy định chi tiết để phù hợp với thực tiễn tổ chức kỳ họp bất thường.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường tại phiên họp
Thảo luận tại phiên họp, các ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẳng định Kỳ họp Quốc hội là một trong những phương thức quan trọng, quyết định hiệu quả hoạt động của Quốc hội. Trước yêu cầu tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội theo hướng ngày càng dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, hiệu lực, hiệu quả đặt ra nhiệm vụ cần rà soát các quy định về trình tự, thủ tục thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Quốc hội, nhất là tại kỳ họp Quốc hội.
Các ý kiến thảo luận tại phiên họp cũng tập trung trao đổi về hồ sơ dự thảo Nghị quyết, sự phù hợp của nội dung dự thảo Nghị quyết với chủ trương, đường lối của Đảng, mục đích, quan điểm xây dựng, phạm vi sửa đổi; tính hợp hiến, hợp pháp, tính thống nhất của dự thảo Nghị quyết với hệ thống pháp luật; tính khả thi của các quy định trong dự thảo Nghị quyết ban hành Nội quy kỳ họp Quốc hội (sửa đổi); cho ý kiến cụ thể về việc tổ chức kỳ họp bất thường, ban kiểm phiếu, việc xin ý kiến Quốc hội tại kỳ họp về nội dung không thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội, tài liệu phục vụ kỳ họp Quốc hội và một số vấn đề khác.
Cổng Thông tin điện tử Quốc hội sẽ tiếp tục thông tin về nội dung phiên họp.