Chất lượng tiếp xúc cử tri ngày càng được nâng cao
Hiện nay, đại biểu Quốc hội giữ mối liên hệ với cử tri chủ yếu thông qua hai hình thức: các hoạt động tiếp xúc cử tri định kỳ và việc xử lý các kiến nghị của cử tri gửi đến đại biểu Quốc hội.
Các đại biểu cho rằng, trong những năm vừa qua, hoạt động tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội đã ngày một được nâng cao chất lượng, bước đầu đã khắc phục được tính hình thức, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động chung của Quốc hội và được nhân dân ghi nhận. Các Đoàn đại biểu Quốc hội đã chủ động xây dựng chương trình tiếp xúc cử tri cho đại biểu trong đoàn; phối hợp với Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc ở địa phương tổ chức, bảo đảm các điều kiện để đại biểu Quốc hội tiếp xúc cử tri. Các đại biểu Quốc hội ngày càng nhận thức sâu sắc hơn về trách nhiệm thực hiện nhiệm vụ tiếp xúc cử tri. Cử tri cũng nhận thức rõ hơn về quyền và trách nhiệm tham dự các cuộc tiếp xúc, đề đạt kiến nghị với đại biểu Quốc hội; nhiều cử tri đã tích cực đóng góp nhiều ý kiến, kiến nghị xác đáng, chân thành, tâm huyết trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, qua đó đã giúp đại biểu Quốc hội có thêm nhiều thông tin thực tiễn cuộc sống, nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của cử tri.
Hoạt động tiếp xúc cử tri đã được đổi mới theo hướng mở rộng thành phần, đối tượng cử tri và tiếp xúc trực tiếp ở các cụm dân cư, khu phố, làng, thôn, bản, tạo điều kiện thuận lợi nhất để người dân gặp gỡ và trao đổi với đại biểu Quốc hội. Nội dung tiếp xúc cử tri cũng được lựa chọn, chắt lọc từ các vấn đề nổi bật trong kỳ họp Quốc hội cũng như những vấn đề dư luận quan tâm. Đặc biệt, tại những địa bàn có điều kiện phát triển kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, đại biểu Quốc hội đã chủ động nắm bắt nguyện vọng của cử tri, ghi nhận các đề xuất từ người dân để tham gia ý kiến trong quá trình hoạch định chính sách nhằm cải thiện điều kiện sinh sống cho người dân nơi đây. Tại một số tỉnh, thành phố, hoạt động tiếp xúc cử tri đã có cải tiến tích cực về hình thức. Bên cạnh những nội dung thông báo kết quả kỳ họp Quốc hội, đại biểu Quốc hội đã tham gia các buổi tiếp xúc chuyên đề, gặp gỡ trao đổi “Bàn tròn” với cử tri, nhờ đó, cung cấp kịp thời tới cử tri thông tin chuyên sâu về những vấn đề kinh tế - xã hội được dư luận quan tâm.
Phó Trưởng Ban Dân nguyện Đỗ Văn Đương phát biểu
Qua hoạt động tiếp xúc cử tri, đại biểu Quốc hội đã nắm bắt và phản ánh được tâm tư nguyện vọng của cử tri tới các cơ quan hữu quan, đóng góp tích cực vào hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước ở Trung ương và địa phương. Đồng thời, đại biểu Quốc hội cũng bổ sung được nhiều kinh nghiệm thực tiễn quý báu để tham gia quyết định các vấn đề quan trọng trong chương trình nghị sự của Quốc hội.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Minh Sơn nhấn mạnh, hoạt động tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội trong những năm gần đây đã thực sự góp phần tạo không khí dân chủ trong xã hội, tăng cường mối quan hệ giữa đại biểu Quốc hội với cử tri, giữa chính quyền với nhân dân và giữa nhân dân với Quốc hội, nâng cao năng lực đại diện cho các vị đại biểu dân cử, tạo điều kiện để cử tri tham gia quản lý nhà nước, góp phần làm sâu sắc thêm bản chất của Nhà nước ta là Nhà nước của dân, do dân, vì dân. Nhiều vấn đề cử tri nêu lên đã được Quốc hội đưa ra bàn thảo công khai và được nhiều cử tri đồng tình, ủng hộ. Vị thế và uy tín của đại biểu Quốc hội nói riêng và của Quốc hội nói chung ngày càng được khẳng định và nâng lên.
Đáng chú ý, các kiến nghị của cử tri được Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội tổng hợp và gửi đến Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Mặt trận tổ quốc Việt Nam, Ban Dân nguyện, Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân và các đại biểu Quốc hội là thành viên của Đoàn. Việc giải quyết kiến nghị của cử tri thời gian qua đã có nhiều chuyển biến rõ nét. Đặc biệt, công tác theo dõi, đôn đốc việc giải quyết các kiến nghị được quan tâm, đẩy mạnh. Hầu hết các kiến nghị của cử tri đều được các cơ quan có thẩm quyền giải quyết trả lời đúng thời gian quy định, đối với nhiều kiến nghị của cử tri chưa thể giải quyết được ngay (do chưa có nguồn lực, do cần thời gian để tổng kết thực tiễn, sửa đổi các văn bản pháp luật…) cũng được các bộ, ngành nêu rõ về thời hạn, lộ trình giải quyết để cử tri yên tâm; ngoài ra, số kiến nghị chưa được giải quyết dứt điểm, tồn đọng đã giảm so với thời gian trước.
Hoạt động tiếp công dân được chú trọng
Về hoạt động tiếp công dân, các ý kiến đại biểu cho rằng, tiếp công dân là một trong những nhiệm vụ quan trọng và thường xuyên của đại biểu Quốc hội nhằm nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của công dân, tiếp nhận các thông tin, kiến nghị, phản ánh góp ý những vấn đề liên quan đến chủ trương, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước; thu thập ý kiến, phản ánh của công dân, hướng dẫn, giúp đỡ công dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo và nhận đơn, thư của công dân để chuyển đến cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giải quyết theo quy định của pháp luật; tuyên truyền chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, vận động nhân dân nghiêm chỉnh chấp hành chính sách pháp luật của Nhà nước.
Thời gian qua, hoạt động tiếp công dân của đại biểu Quốc hội ngày càng được chú trọng, nhờ đó, cử tri có niềm tin vào các đại biểu Quốc hội, người đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân. Thông qua hoạt động tiếp công dân, các đại biểu Quốc hội không chỉ lắng nghe công dân trình bày ý kiến, kiến nghị của mình mà đại biểu Quốc hội đã dành thời gian để tuyên truyền, giải thích cho công dân về đường lối, chủ trương, chính sách của Nhà nước.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Minh Sơn phát biểu tại hội nghị
Đại diện Ủy ban Kinh tế cho biết, ngay từ đầu năm Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố đều xây dựng kế hoạch, phân công đại biểu Quốc hội trong Đoàn tiếp công dân và niêm yết lịch tiếp công dân tại nơi tiếp công dân, thông báo công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng, tạo thuận lợi cho người dân thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo, kiến nghị với đại biểu Quốc hội. Các Đoàn đại biểu Quốc hội đều tổ chức tiếp công dân định kỳ hàng tháng, có một số Đoàn tổ chức để đại biểu Quốc hội tiếp công dân hàng tuần hoặc tiếp công dân đột xuất đối với những vụ việc có tính chất phức tạp, đông người.
Không chỉ vậy, theo Báo cáo số 202/BC-UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về kết quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến Quốc hội, trong giai đoạn 16/8/2016 - 15/8/2017, các Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội đã tiếp 6.646 lượt người đến khiếu nại, tố cáo, kiến nghị về 2.183 vụ việc, so với kỳ trước giảm 8,76% số lượt người và 59,19% số vụ việc. Đặc biệt, do đặc trưng việc tiếp công dân của các đại biểu không gắn liền với thẩm quyền giải quyết nên để nâng cao hiệu quả, chất lượng của công tác tiếp công dân, nhiều đại biểu Quốc hội đã chú trọng việc sử dụng kết quả của hoạt động tiếp công dân làm cơ sở, căn cứ cho các hoạt động giám sát, chất vấn trong các phiên họp.
Công tác tiếp nhận, xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo có nhiều chuyển biến tích cực
Tại hội nghị, nhiều ý kiến đại biểu đánh giá, công tác tiếp nhận, xử lý đơn thư và theo dõi, đôn đốc việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của của công dân gửi đến đại biểu Quốc hội thời gian qua đã được quan tâm và có nhiều chuyển biến tích cực, tỷ lệ đơn thư được nghiên cứu, xem xét và kịp thời có văn bản chuyển tới các cơ quan có thẩm quyền giải quyết ngày càng tăng.
Theo Báo cáo số 202/BC-UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về kết quả tiếp công dân, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến Quốc hội, trong giai đoạn 16/8/2016 - 15/8/2017, các Đoàn đại biểu Quốc hội đã tiếp nhận 13.970 đơn thư khiếu nại, tố cáo và kiến nghị, tăng so với cùng kỳ 13%. Số lượng đơn trùng lặp, gửi nhiều cơ quan, đơn nặc danh, mạo danh, khuyết danh, đơn không rõ nội dung là 5.948, chiếm tỷ lệ 42,58%; số đơn đủ điều kiện tiếp tục xử lý là 8.022 đơn. Sau khi phân loại, xử lý, các Đoàn đã chuyển 5.944 đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết, tăng 30,44% so với cùng kỳ; đã nhận được 3.170 văn bản trả lời, tăng 14,77%. Ngoài ra, các Đoàn đại biểu Quốc hội đã nghiên cứu, hướng dẫn và trả lời công dân đối với 1.867 đơn, tăng 29,2% so với cùng kỳ.
Một số Đoàn đại biểu Quốc hội đã có những sáng kiến trong công tác tiếp công dân và xử lý đơn thư như: định kỳ tổ chức làm việc với Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc để rà soát các vụ việc còn tồn đọng, bàn biện pháp xử lý; đã xây dựng quy trình tiếp nhận, xử lý đơn thư và giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo; xác định thứ tự ưu tiên xử lý đơn thư theo các tiêu chí cụ thể, qua đó công tác xử lý đơn thư được thực hiện nghiêm túc với quy trình hiệu quả, khoa học; chủ động ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác tiếp nhận và xử lý đơn thư để nâng cao hiệu quả, chất lượng xử lý đơn thư.
.jpg)
Các đại biểu tại hội nghị
Hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân được các đại biểu Quốc hội quan tâm. Các Đoàn đại biểu Quốc hội đã chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch giám sát, tiến hành giám sát với nhiều hình thức như giám sát chuyên đề, giám sát các vụ việc khiếu nại, tố cáo cụ thể, thực hiện chất vấn đối với các vụ việc khiếu nại, tố cáo bức xúc, kéo dài… Nhiều Đoàn đại biểu Quốc hội đã chủ động theo dõi, giám sát ngay trong quá trình giải quyết vụ việc; phân công cán bộ Văn phòng Đoàn thu thập thêm thông tin cần thiết phục vụ cho việc xử lý đơn thư; chủ động nghiên cứu, yêu cầu các cơ quan chức năng của địa phương báo cáo, cung cấp thông tin việc giải quyết các vụ việc mà Đoàn đại biểu Quốc hội đã chuyển đơn thư. Qua giám sát, đã chỉ ra những tồn tại, hạn chế và đã kiến nghị một số giải pháp cụ thể để giúp các cơ quan có thẩm quyền giải quyết được nhiều vụ việc khiếu nại, tố cáo. Trên cơ sở kết quả giám sát, các đại biểu Quốc hội đã chất vấn người đứng đầu các bộ, ngành bước đầu tạo ra các chuyển biến rõ nét hơn trong công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo.
Một số hạn chế còn chậm được khắc phục
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, các đại biểu cũng cho rằng, tiếp xúc cử tri, tiếp công dân, tiếp nhận đơn thư kiến nghị hay khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến đại biểu Quốc hội vẫn còn những khuyết điểm, tồn tại. Hình thức tiếp xúc cử tri còn đơn điệu; một số cử tri không quan tâm, thờ ơ với hoạt động tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội; việc tiếp xúc cử tri chủ yếu mới diễn ra tại nơi đại biểu ứng cử, do Đoàn đại biểu Quốc hội xây dựng chương trình và tổ chức. Nội dung tiếp xúc cử tri mới tập trung vào kết quả các kỳ họp Quốc hội. Bên cạnh đó, hoạt động tiếp công dân mặc dù đã được quan tâm nhưng có trường hợp chưa được thực hiện thường xuyên do đại biểu kiêm nhiệm nhiều công việc nên khó bố trí thời gian; một số công dân đến trụ sở tiếp công dân chưa hiểu đúng về vai trò, chức năng, nhiệm vụ của đại biểu Quốc hội. Ngoài ra, việc xử lý đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân vẫn chủ yếu tập trung ở khâu chuyển đơn; việc theo dõi, đôn đốc các cơ quan có thẩm quyền giải quyết còn chưa thường xuyên nên hiệu quả chưa cao; việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý, theo dõi xử lý đơn thư mặc dù đã được một số cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội quan tâm, nhưng thực tế công tác này tại hầu hết các cơ quan của Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội còn rất hạn chế, chưa thống nhất. Hoạt động giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo còn chưa thường xuyên; việc gắn kết giữa hoạt động tiếp công dân, xử lý đơn thư với giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo còn chưa chặt chẽ...
Tóm lại, các đại biểu cho rằng, những khuyết điểm, hạn chế trong lĩnh vực tiếp xúc cử tri, tiếp công dân, tiếp nhận đơn thư kiến nghị hay khiếu nại, tố cáo của công dân gửi đến đại biểu Quốc hội đã lặp đi, lặp lại từ năm này sang năm khác, từ khóa này đến khóa khác, tiến độ khắc phục còn rất chậm.
Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác dân vận của đại biểu Quốc hội
Khẳng định, dân vận khéo là bí quyết của sự thành công, các đại biểu cho rằng, là đại biểu Quốc hội dù bất cứ ở cương vị nào, cao hay thấp, ở trung ương hay cơ sở, dù chuyên trách hay không chuyên trách cũng phải luôn gắn kết công việc của mình với việc vận động nhân dân. Làm công tác chuyên môn tưởng như không liên quan nhưng thực sự rất liên quan đến người dân. Đặt lợi ích của dân lên trên, gắn trách nhiệm của người đại biểu với dân, làm sao cho sợi dây liên kết đó trở thành máu thịt của mình thì dân vận mới ăn sâu, bám rễ bền chặt vào quần chúng, nhất là trong ba chức năng cơ bản của đại biểu Quốc hội.
Vì vậy, để thực hiện các nghị quyết, chủ trương của Đảng về công tác dân vận, đối với đại biểu Quốc hội thực thi nhiệm vụ tiếp xúc cử tri, tiếp công dân, tiếp nhận đơn thư của công dân phải đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật, thường xuyên quan tâm mối quan hệ của mình đối với cử tri nơi mình được bầu.
Đại biểu phát biểu tại hội nghị
Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả triển khai công tác dân vận của đại biểu Quốc hội trong thời gian tới, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Minh Sơn cho rằng, cần phải tiếp tục đổi mới công tác tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội theo hướng tăng cường tiếp xúc thường xuyên, tiếp xúc chuyên đề, theo đối tượng và trực tiếp ở cơ sở để đông đảo cử tri có điều kiện gặp gỡ, tiếp xúc và thể hiện tâm tư, nguyện vọng, ý kiến, kiến nghị của mình. Thành phần tiếp xúc cử tri cần bao gồm đại diện lãnh đạo Ủy ban nhân dân cấp huyện, cấp xã để giải đáp ngay tại hội nghị về những vấn đề thuộc thẩm quyền; những nơi có nhiều vấn đề bức xúc cần mời thêm đại diện lãnh đạo các sở, ngành liên quan cùng dự để nắm, trả lời và làm sáng tỏ những vấn đề mà cử tri kiến nghị. Tăng cường tổ chức tiếp xúc cử tri tại những nơi người dân đã có ý kiến, kiến nghị nhưng chưa được giải quyết dứt điểm, những nơi có vấn đề nổi cộm, bức xúc.
Cùng với đó, quy định rõ hơn và tăng cường trách nhiệm của đại biểu Quốc hội trong hoạt động tiếp xúc cử tri; lượng hóa số cuộc, thời lượng tiếp xúc cử tri mà đại biểu Quốc hội phải thực hiện hằng năm để có cơ sở cho việc đánh giá hoạt động của đại biểu Quốc hội hằng năm và cả nhiệm kỳ. Cụ thể hóa quy định về việc đại biểu Quốc hội báo cáo với cử tri nơi ứng cử về kết quả hoạt động và thực hiện chương trình hành động đã hứa trước cử tri.
Ngoài ra, tiếp tục tổ chức bồi dưỡng kỹ năng, kinh nghiệm tiếp xúc cử tri cho các đại biểu Quốc hội, cơ quan phối hợp và cơ quan phục vụ nhằm từng bước nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội. Ứng dụng công nghệ thông tin và các phương tiện thông tin đại chúng trong giữ mối liên hệ với cử tri để kịp thời ghi nhận các kiến nghị của cử tri cũng như giải đáp các băn khoăn, thắc mắc của cử tri.
Bên cạnh đó, nâng cao chất lượng công tác tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri tại các buổi tiếp xúc cử tri của các đại biểu Quốc hội. Tập huấn, nâng cao trình độ, kỹ năng tiếp công dân cho đại biểu Quốc hội cũng như các cán bộ, công chức phụ trách công tác tiếp công dân. Xây dựng, hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu về tiếp nhận và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân nhằm hạn chế tình trạng đơn thư, kiến nghị có nội dung trùng lặp với các đơn thư, kiến nghị đã được giải quyết; đồng thời thông báo cho công dân và công khai trên Cổng thông tin của Quốc hội nội dung trả lời đơn thư, kiến nghị để công dân theo dõi.
Đặc biệt, tăng cường phối hợp giữa Đoàn đại biểu Quốc hội với Thường trực Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân ở địa phương trong việc xác minh nội dung khiếu nại, tố cáo và kiến nghị biện pháp giải quyết. Tích cực theo dõi, thường xuyên đôn đốc và giám sát chặt chẽ việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân do đại biểu Quốc hội chuyển đến các cơ quan có thẩm quyền xem xét, giải quyết. Có chế tài quy định bắt buộc các cơ quan chức năng có thẩm quyền giải quyết đơn thư của công dân và báo cáo kết quả giải quyết cho đại biểu Quốc hội./.