Phát biểu tại phiên thảo luận về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xây dựng, đại biểu Phạm Văn Hòa đề cập đến một số bất cập trong Luật Xây dựng hiện hành, cụ thể như sau:
Một là, Luật Xây dựng đang chịu sự điều chỉnh của quá nhiều luật, hiện nay liên quan đến hoạt động xây dựng nhiều luật đang cùng điều chỉnh một vấn đề, chính điều này đã gây ra sự chồng chéo, vướng mắc trên thực tế. Thực tiễn hiện nay liên quan đến hoạt động xây dựng, ngoài chịu sự điều chỉnh trực tiếp của Luật Xây dựng thì còn chịu sự điều chỉnh của Luật Kiến trúc, Luật Đầu tư, Luật Quy hoạch, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Nhà ở và nhiều văn bản dưới luật khác. Chính sự điều chỉnh chồng chéo, không tách bạch đã khiến cho hoạt động xây dựng thường xuyên gặp phải những khó khăn, vướng mắc. Cơ quan Trung ương hướng dẫn một kiểu, các địa phương hiểu và áp dụng theo một kiểu khác, đặc biệt là trong thủ tục hành chính liên quan đến lĩnh vực xây dựng mất thời gian, tiền của của nhân dân. Để góp phần giải quyết bài toán này, đại biểu cho rằng trước hết cần rà soát lại hệ thống các văn bản có nội dung điều chỉnh liên quan đến hoạt động xây dựng, sửa đổi, lược bỏ các nội dung không cần thiết hiện nay.
Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp phát biểu từ điểm cầu trực tuyến.
Hai là, bất cập trong quy trình cấp phép xây dựng. Hoạt động xin cấp phép xây dựng là một trong những hoạt động diễn ra hằng ngày tại nhiều địa phương trong cả nước, đặc biệt là tại các thành phố lớn. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan lẫn chủ quan, tình trạng cấp phép xây dựng thường xuyên có vi phạm, chậm trễ về thời gian khiến nhiều tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng. Một trong những nguyên nhân gây ra nhiều vi phạm trong cấp phép xây dựng đó là quy trình cấp phép xây dựng hiện nay vẫn còn rất nhiều bất cập. Quy trình cấp phép xây dựng lẽ ra phải bao gồm cả quy trình thẩm định thiết kế cơ sở, thẩm định thiết kế kỹ thuật nhưng theo Luật Xây dựng hiện nay lại tách thành 3 quy trình: quy trình thẩm định thiết kế cơ sở, quy trình thẩm định thiết kế kỹ thuật, quy trình cấp phép xây dựng. Trong đó, Cục Quản lý hoạt động xây dựng của Bộ Xây dựng có thẩm quyền rất rộng trong lĩnh vực hoạt động xây dựng, thẩm định thiết kế xây dựng, cấp phép xây dựng, quản lý năng lực hoạt động xây dựng an toàn, v.v..
Căn cứ các quy định pháp luật hiện hành thì tất cả các công trình cấp 1 từ 25 tầng hoặc trên 75 mét trong toàn quốc đều phải được Cục Quản lý hoạt động xây dựng thẩm định thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật, 2 lượt thẩm định. Theo đại biểu Phạm Văn Hòa, điều bất cập là sau khi đã được Cục Quản lý hoạt động xây dựng thẩm định thiết kế cơ sở, thẩm định thiết kế kỹ thuật, chủ đầu tư phải nộp hồ sơ về Sở Xây dựng địa phương để xin cấp phép xây dựng. Trên thực tế, chủ đầu tư dự án còn phải trực tiếp thực hiện thẩm duyệt phòng cháy, chữa cháy tại Cục Phòng cháy, chữa cháy của Bộ Công an hoặc Phòng phòng cháy, chữa cháy của công an tỉnh, thành phố và thẩm định duyệt cao độ tĩnh không tại Cục Tác chiến của Bộ Quốc phòng. Trong khi Luật Xây dựng quy định trách nhiệm của cơ quan thẩm định thiết kế xây dựng phải chủ động trao đổi thông tin với các cơ quan nhà nước có liên quan. Đây là điều bất hợp lý cần phải được xem xét giải quyết, bổ sung, sửa đổi luật lần này.
Đại biểu cho rằng, việc đề nghị rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến quy trình cấp phép theo hướng tinh giản về thủ tục, thời gian, quy định trách nhiệm thẩm định về cho một cơ quan là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh để thực hiện, chỉ trong một số trường hợp nhất định phải xin ý kiến của Bộ Xây dựng.
Ba là rà soát lại, bổ sung thêm các đối tượng miễn cấp phép xây dựng. Điều 89 Luật Xây dựng hiện nay quy định các đối tượng cấp phép xây dựng, trong đó khoản 2 Điều 89 quy định các công trình được miễn cấp phép xây dựng, theo đó, hiện nay luật có 11 nhóm công trình được miễn cấp phép xây dựng. Đại biểu chỉ rõ, việc quy định miễn cấp phép xây dựng cho một số công trình là hết sức cần thiết, điều này sẽ làm giảm thời gian chờ cấp phép, tiến hành sửa chữa và xây dựng kịp thời. Tuy nhiên theo đại biểu, các trường hợp miễn cấp phép hiện nay chưa thật sự phù hợp, hiện vẫn còn một số công trình không cần thiết phải xin giấy phép nhưng luật đang bắt buộc phải xin giấy phép. Chẳng hạn như các công trình sửa chữa, cải tạo các công trình xuống cấp mà không làm thay đổi kết cấu, thiết kế của công trình, lắp đặt bên trong công trình, không gây tác hại chịu tác động lực và không ảnh hưởng những nhà xung quanh mà vẫn phải xin giấy phép xây dựng.
Đại biểu đề nghị rà soát và bổ sung thêm các trường hợp xây dựng công trình thuộc đối tượng miễn, giảm cấp phép xây dựng, điều này sẽ góp phần rút gọn thời gian cho các cá nhân có công trình, giảm tải cho các cơ quan nhà nước khi tiến hành cấp phép xây dựng.
Bốn là, các nội dung quy định về quy hoạch xây dựng tại Luật Quy hoạch đô thị và Luật Xây dựng hiện hành cần được chỉ đạo rà soát, sửa đổi, bổ sung, sửa đổi luật để bổ sung Điều 37 luật có liên quan đến quy hoạch để đảm bảo phù hợp, thống nhất với Luật Quy hoạch, làm rõ loại quy hoạch nào thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia, quy hoạch nào là quy hoạch có tính kỹ thuật chuyên ngành. Đồng thời quy định cụ thể về điều kiện, trình tự điều chỉnh cục bộ quy hoạch xây dựng nhằm đảm bảo việc triển khai thực hiện phù hợp với quy định của Luật Quy hoạch.
Đại biểu đề nghị cần có giải pháp hạn chế quy hoạch treo, cần cấp phép xây dựng có thời hạn trong các khu đất có quy hoạch chậm triển khai để bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân và thống nhất sửa đổi, bổ sung quy định về cấp phép xây dựng có thời hạn nhằm đảm bảo lợi ích hợp pháp của người dân trong các khu quy hoạch chậm triển khai tại Điều 94 của dự thảo Luật.
Về phân loại và cấp phép xây dựng công trình, dự án. Đại biểu thống nhất loại bỏ một số tiêu chí phân cấp đã được quy định trong quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn kỹ thuật chuyên ngành, các tiêu chí về thời hạn sử dụng vật liệu xây dựng và yêu cầu kỹ thuật cấp công trình được xác định cho từng loại công trình để phục vụ quản lý các hoạt động đầu tư xây dựng gồm cấp đặc biệt, cấp 1, cấp 2, cấp 3 và cấp 4. Cấp công trình để xây dựng các nội dung khác được thực hiện theo quy định của pháp luật có liên quan.
Về thủ tục thẩm định vẫn còn phức tạp, kéo dài, đại biểu đề nghị liên thông đồng bộ để đảm bảo việc thẩm định liên thông có trách nhiệm cụ thể vào hoạt động hiệu quả.