Phát biểu trước Quốc hội, đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết – Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang bày tỏ thống nhất nhiều nội dung giải trình, tiếp thu, chỉnh lý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi); đồng thời góp ý vào một số nội dung cụ thể của dự án Luật.
Đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết phát biểu trực tuyến từ điểm cầu Đoàn ĐBQH tỉnh An Giang
Liên quan đến quy định về tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài, đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết nêu rõ khoản 2 Điều 6 dự thảo Luật quy định về danh mục ngành, nghề tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài. Danh mục này gồm 2 nhóm, nhóm ngành, nghề đầu tư nước ngoài chưa được tiếp cận thị trường và nhóm ngành, nghề đầu tư nước ngoài được tiếp cận thị trường có điều kiện.
Đại biểu cho rằng quy định theo cách tiếp cận này sẽ tạo môi trường đầu tư kinh doanh của Nhà nước, nhất là trong bối cảnh nước ta đang nỗ lực tận dụng cơ hội để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài khi các nước có xu hướng chuyển dịch đầu tư như hiện nay. Quy định này có bước phát triển theo hướng minh bạch hơn, tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài căn cứ vào danh mục này sẽ biết chưa được làm gì và có thể đầu tư vào lĩnh vực nào để thực hiện các thủ tục đầu tư. Trên cơ sở đó khắc phục tình trạng các nhà đầu tư phải tự tìm hiểu, tự tra cứu các nội dung rất phức tạp ở các văn bản, từ các cam kết đến các điều luật thực tiễn đặt ra tại Việt Nam.
Song theo đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết cách tiếp cận này cũng sẽ phát sinh nhiều bất cập và phần việc làm của các cơ quan quản lý nhà nước trong việc rà soát các văn bản liên quan sẽ rất lớn để đảm bảo tính đầy đủ, không bỏ sót, không gây xung đột, mâu thuẫn giữa các luật và sẽ xảy ra nhiều phức tạp, gây chậm trễ, xử lý thủ tục có thể kéo dài, làm mất lòng tin đối với nhà đầu tư nước ngoài.
Trong khi đó, quy định tại Điều 9 của dự thảo Luật về tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài còn chung chung và giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể sẽ khó khi triển khai thực hiện, không có hành lang pháp lý để cụ thể hóa luật này.
Do đó, đại biểu đề nghị dự thảo luật cần quy định rõ hơn tiêu chí, nguyên tắc, thời điểm công bố, thời gian thực hiện thủ tục và cách xử lý khi xảy ra các xung đột giữa các luật cũng như quy định ảnh hưởng tiếp cận các nhà đầu tư, cách xử lý các tình huống cũng như xử lý vi phạm nếu phát sinh để tạo môi trường thu hút các nhà đầu tư một cách thuận lợi hơn và quản lý chặt chẽ vấn đề đầu tư nước ngoài một cách hiệu quả hơn.
Về hình thức và đối tượng áp dụng ưu đãi đầu tư tại Điều 15 và ngành, nghề ưu đãi đầu tư tại Điều 16, đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết cho biết, thời gian qua nước ta đã liên tục hoàn thiện thể chế, chính sách ưu đãi đã thu hút nhiều hơn nguồn lực từ nước ngoài. Tuy nhiên, các ưu đãi đã bộc lộ nhiều bất cập như hệ thống chính sách pháp luật, tính minh bạch, đơn giản vừa qua còn chưa cao, còn chồng chéo, không thống nhất giữa các văn bản pháp luật, gây khó khăn cho nhà đầu tư trong nước cũng như nước ngoài. Bên cạnh việc lồng ghép chính sách xã hội vào chính sách ưu đãi đối với thu nhập doanh nghiệp làm cho chính sách thuế thêm phức tạp, khó quản lý, dễ tạo khe hở cho các doanh nghiệp lợi dụng giảm thuế phải nộp gây nên tình trạng bất công bằng trong động viên thuế giữa các đối tượng.
Chính sách ưu đãi không ổn định nên doanh nghiệp không tự tính trước được hiệu quả kinh doanh trung và dài hạn, cũng là nguyên nhân hạn chế việc thu hút đầu tư trong nước cũng như nước ngoài để thúc đẩy phát triển nền kinh tế. Do đó, đối tượng được ưu đãi đầu tư chưa thể hiện rõ quan điểm xuyên suốt trong xây dựng cụ thể và thực hiện luật.
Đại biểu Mai Thị Ánh Tuyết cho rằng dự thảo luật cần bổ sung quy định rõ hơn nguyên tắc thực hiện chính sách ưu đãi theo hướng ưu đãi thuế không phải là yếu tố quyết định mà phải đảm bảo tính ổn định vĩ mô.
Đại biểu nhấn mạnh sự ổn định, minh bạch, cụ thể hóa còn có ý nghĩa rất quan trọng, tránh chồng chéo trong các quy định pháp luật, làm điều kiện tốt nhất cho các doanh nghiệp thu hút đầu tư. Bên cạnh đối tượng được hưởng ưu đãi đầu tư, phải tạo chuyển biến trong phân bổ nguồn lực, khuyến khích và thu hút đầu tư có chọn lọc để phát triển các vùng có điều kiện khó khăn, các vùng kinh tế tác động lan tỏa cao.
Ngoài ra, đại biểu cũng đề nghị dự thảo luật cần quy định việc xây dựng, hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu thông tin quốc gia, đầu tư đồng bộ thông suốt về doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp FDI để các cơ quan trung ương, địa phương tổng hợp đánh giá, giám sát hiệu quả kịp thời, tránh tình trạng chuyển giá, đầu tư chui, đầu tư núp bóng và các vi phạm khác. Bên cạnh việc thống nhất ưu đãi được áp dụng đối với dự án đầu tư mới và dự án đầu tư mở rộng như quy định tại khoản 3 Điều 16, cần quy định cụ thể hơn để thuận lợi khi thực hiện dự án đầu tư mới và không phải tất cả dự án đầu tư mới đều được hưởng ưu đãi. Cần quy định rõ để kiểm soát chặt chẽ, hạn chế doanh nghiệp vốn lỗ lũy kế, lỗ mất vốn nhưng vẫn tiếp tục đầu tư mở rộng để hưởng chế độ ưu đãi về thuế. Ngoài ra, ngành, nghề ưu đãi đầu tư được quy định tại Điều 17 cần cân nhắc theo hướng chọn lọc và cân nhắc ưu đãi đầu tư đối với một số ngành, nghề trọng tâm. Trong đó, các ngành, nghề đầu tư quy định trong điều này là ngành, nghề đầu tư phát triển như vận hành, quản lý công trình kết cấu hạ tầng hay ưu đãi Quỹ tín dụng nhân dân, tổ chức tín dụng tài chính vi mô./.