.jpg)
Đại biểu Nguyễn Hữu Cầu, Đoàn ĐBQH tỉnh Nghệ An
Theo đại biểu Nguyễn Hữu Cầu, dự án luật đã được chuẩn bị, chỉnh sửa rất công phu, kỹ lưỡng, tiếp thu nhiều ý kiến đóng góp có chất lượng của các đại biểu Quốc hội tại kỳ họp thứ 10. Dự thảo trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 11, cơ bản đã bao quát hết các nội dung quản lý nhà nước về phòng, chống ma túy; các chương, các điều, các khoản trong dự thảo luật đã rất đầy đủ và chặt chẽ. Tuy nhiên, vẫn còn một số nội dung đại biểu kiến nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, nghiên cứu bổ sung:
Về khái niệm người nghiện ma túy, quy định tại khoản 12 Điều 2, dự thảo luật. Đại biểu cho rằng, khái niệm này không có gì mới. Ban soạn thảo giữ nguyên như Luật Phòng, chống ma túy năm 2000 và sửa đổi năm 2008. Theo đại biểu khái niệm này không còn phù hợp với thực tiễn của chúng ta đang làm hiện nay, vì khảo sát thực tiễn, gần 8.900 người nghiện ma túy có hồ sơ kiểm soát tại Nghệ An, thì 100% số người nghiện này là sử dụng trái phép chất ma túy dẫn đến nghiện. Đại biểu cũng dám chắc rằng, ở nước ta với gần 230.000 người nghiện có hồ sơ kiểm soát thì 100% người sử dụng trái phép chất ma túy là nghiện. Câu hỏi đặt ra, là có ai sử dụng hợp pháp chất ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần mà bị nghiện và thống kê vào danh sách này không? Thực tiễn là không có trường hợp nào.
Đại biểu cho biết, đã có cuộc khảo sát tại Bệnh viện U bướu và Trung tâm Chăm sóc thương binh nặng tại Nghệ An, các bác sĩ cho biết, có một số bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối, những thương binh nặng thường xuyên phải sử dụng morphin giảm đau, gây nghiện, họ có xu hướng tăng liệu và xuất hiện hội chứng nghiện. Tuy nhiên, không ai gọi những người này là người nghiện ma túy cả. Như vậy, chỉ có những trường hợp nào sử dụng trái phép chất ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần và bị lệ thuộc vào các chất này mới gọi là người nghiện. Mặt khác, các biện pháp cai nghiện ma túy quy định tại Chương V của dự thảo luật, cùng tập trung cai nghiện cho những người nghiện, do sử dụng trái phép chất ma túy.
Từ những lý do trên, đại biểu Nguyễn Hữu Cầu đề nghị thêm 2 từ "trái phép" vào khái niệm người nghiện ma túy và viết lại như sau: "Người nghiện ma túy là người sử dụng trái phép chất ma túy, thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần và bị lệ thuộc vào các chất này". Viết như vậy mới chính xác và phù hợp với đối tượng mà chúng ta cần phải phòng, chống trong luật này; mới phù hợp với khái niệm cai nghiện ma túy quy định tại khoản 13 Điều 2 và phù hợp với khoản 1 Điều 27, xác định tình trạng nghiện ma túy quy định trong dự thảo luật.
Về quan điểm, thái độ của cơ quan lập pháp đối với người nghiện ma túy. Theo Đại biểu, trong dự thảo luật không thể hiện rõ nhưng trong các báo cáo thẩm định của các Ủy ban tại kỳ họp thứ 10 và trong nhận thức của nhiều đại biểu Quốc hội vẫn cho rằng coi người nghiện ma túy là người bệnh để chữa trị cho họ. Cũng vin vào quan điểm này, trong thực tiễn, đã có một số người nghiện đòi hỏi được hưởng các quyền và nghĩa vụ của người bệnh quy định tại Chương II Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2011. Họ cho rằng trung tâm cai nghiện ma túy không phải là hình thức tổ chức và cơ sở khám, chữa bệnh theo Luật Khám chữa bệnh hiện hành. Từ đó gây khó khăn cho các cơ quan chức năng trong quá trình quản lý và làm tốt tư tưởng cho người nghiện. Đại biểu cho rằng, quan điểm và nhận thức như trên là không phù hợp và không đúng với thực tiễn chúng ta đang làm. Mặt khác, như đã phân tích trên, 100% người nghiện ma túy chúng ta đang có hồ sơ kiểm soát là do họ sử dụng trái phép chất ma túy. Do đó, người nghiện ma túy là người vi phạm pháp luật và chính vì hành vi vi phạm pháp luật của họ nên ta mới áp dụng biện pháp xử lý hành chính bắt buộc đưa vào cơ sở cai nghiện. Vì vậy, đại biểu đề nghị Quốc hội khẳng định rõ quan điểm này trong luật để thống nhất thực hiện. Theo tôi, đề nghị bổ sung vào khoản 5 Điều 3 quy định về chính sách của nhà nước về phòng, chống ma túy và viết lại như sau: "Người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy là người có hành vi vi phạm pháp luật cần phải được quản lý chặt chẽ và tổ chức cai nghiện cho họ, khuyến khích người nghiện ma túy tự nguyện cai nghiện, khuyến khích cá nhân, gia đình, cơ quan, tổ chức tham gia hỗ trợ hoạt động cai nghiện và quản lý người nghiện".
Trong luật này chúng ta có quản lý đối tượng nghiện được không? Đây là câu hỏi đại biểu đã đặt ra cho các đại biểu tham gia góp ý Luật Phòng, chống ma túy tại Đoàn Nghệ An. Hầu hết các đại biểu tham dự hội thảo đều cho rằng, trong dự án luật lần này chúng ta không phải quản lý người nghiện nữa. Họ lập luận rằng luật này chỉ quy định quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy quy định tại Điều 3 của dự thảo luật. Theo đó, người sử dụng trái phép chất ma túy sẽ dừng quản lý khi cơ quan chức năng xác định là người nghiện ma túy theo điểm a khoản 5 Điều 23 dự thảo luật và tại Điều 40 chỉ quy định là quản lý sau cai từ 1 đến 2 năm. Trong luật này không có một điều luật nào quy định quản lý người nghiện trước khi đi cai nghiện. Nhiều đại biểu dự hội thảo còn cho rằng người nghiện khi đã xác định được tình trạng nghiện rồi thì được đưa đi cai nghiện tại gia đình, tại cộng đồng và tại các trung tâm cai nghiện nên ta đã quản lý họ rồi. Đại biểu cho rằng nhận thức như vậy sẽ sai lầm rất lớn trong quá trình áp dụng pháp luật và không đúng với những gì mà cơ quan lập chúng ta đang kỳ vọng. Trong tình hình hiện nay khi mà tội phạm ma túy và tệ nạn ma túy đang tăng đột biến, chúng ta cần phải tăng cường, siết chặt hơn nữa việc quản lý người nghiện mới đúng. Thực tiễn chỉ rõ ở nước ta số người nghiện ma túy rất lớn, gần 230.000 người, chúng ta chỉ cai nghiện và quản lý sau cai một phần rất nhỏ. Phần lớn những người nghiện chưa được cai nghiện đang ở ngoài xã hội là vô cùng lớn. Nếu chúng ta không quản lý họ thì hậu quả sẽ rất khôn lường. Tình trạng ngáo đá gây án nghiêm trọng diễn ra trong thời gian qua đang gióng lên hồi chuông báo động. Vì vậy, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo quy định chặt chẽ hơn, chi tiết hơn đối với công tác quản lý người nghiện ma túy. Theo đại biểu cần đưa nội dung này vào Điều 43 của dự thảo luật và viết lại tên điều luật là lập danh sách và quản lý người nghiện ma túy. Theo đó khoản 1 quy định: "Công an cấp xã giúp Ủy ban nhân dân xã lập danh sách và tiến hành quản lý người nghiện cư trú tại địa phương". Đồng thời, đề nghị bổ sung vào khoản 6 Điều 47 về trách nhiệm của Bộ Công an như sau: "Hướng dẫn việc lập danh sách quản lý người sử dụng trái phép chất ma túy, người nghiện ma túy và quản lý sau cai nghiện"./.