Đại biểu Hồ Thị Kim Ngân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn
Tham gia góp ý về tình hình phát triển kinh tế - xã hội tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, trên cơ sở đánh giá kỹ lưỡng những mặt đạt được, những tồn tại, hạn chế sau 17 năm thực hiện Nghị quyết và Kết luận của Bộ Chính trị khóa IX, khóa XI về phát triển kinh tế - xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng trung du và miền núi Bắc Bộ đến năm 2020, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn cho rằng, đây vẫn là vùng còn rất nhiều khó khăn, khoảng cách về trình độ phát triển và thu nhập bình quân đầu người trong nội vùng với bình quân cả nước tiếp tục gia tăng, quy mô kinh tế còn khá nhỏ, tăng trưởng kinh tế chưa bền vững, chất lượng chưa cao, các địa phương trong vùng đều chưa cân đối được ngân sách, tỷ lệ hộ nghèo cao, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Ngày 10/2/2022, Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 11, một nghị quyết đặc thù của vùng trên tinh thần kế thừa, bổ sung, phát triển quan điểm có những mục tiêu mới, nhóm nhiệm vụ, giải pháp đầy đủ, đồng bộ so với Nghị quyết và Kết luận nói trên.
Tuy nhiên, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân cho rằng, không chỉ dừng lại ở việc đánh giá những bất cập, chồng chéo của cơ chế, thể chế, không chỉ nhìn lợi thế tiềm năng vẫn chưa được khai thác hợp lý và phát huy hiệu quả, mà cần phải có sự đổi mới và tư duy phát triển liên kết vùng để đạt được các mục tiêu. Cụ thể, vùng trung du và miền núi Bắc Bộ phấn đấu đến năm 2030, 2045 là vùng phát triển xanh bền vững và toàn diện, là hình mẫu phát triển xanh của cả nước, phát triển công nghiệp chế biến, chế tạo và năng lượng, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, hữu cơ, đặc sản; khôi phục rừng, phát triển kinh tế lâm nghiệp bền vững; bản sắc văn hóa dân tộc được bảo tồn và phát huy; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng cao; quốc phòng, an ninh được bảo đảm vững chắc. Hoàn thành các tuyến đường bộ cao tốc, tiền cao tốc, đường quốc lộ quan trọng kết nối vùng trong địa phương.
Về phân bổ nguồn lực giải quyết các vấn đề quan trọng, trọng điểm là sự hoàn thiện về thể chế, chính sách, một nội dung quan trọng trong khơi thông nguồn lực cho phát triển vùng, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân kiến nghị Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương cần nhanh chóng cụ thể hóa các chủ trương, định hướng và Nghị quyết bằng chương trình, bằng kế hoạch có tính đến ưu tiên đặc thù và có hiệu lực ngay để phát triển kinh tế nhanh và bền vững của vùng.
Theo đại biểu, thời gian vừa qua Quốc hội đã thảo luận và thông qua một số thí điểm và những chính sách đặc thù cho các địa phương nhằm tạo công cụ pháp lý để phát huy tiềm năng, lợi thế và phát triển kinh tế - xã hội của một số tỉnh, thành phố như việc xác định bổ sung có mục tiêu nâng mức dư nợ vay, phân cấp cho địa phương xin đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa, rừng sản xuất thuộc thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ, tách dự án bồi thường, tái định cư giải phóng mặt bằng ra khỏi dự án đầu tư công, chính sách phí và lệ phí, v.v.. Điều này cho thấy các quy định hiện hành trong Luật Đất đai, Luật Ngân sách, Luật Đầu tư, Luật Xây dựng, Luật Lâm nghiệp, Luật Phí và lệ phí đã không còn phù hợp với đòi hỏi của thực tiễn. Đây cũng là nội dung mà đại biểu Hồ Thị Kim Ngân kiến nghị tại Kỳ họp thứ hai và Kỳ họp bất thường Quốc hội khóa XV. Đó là trong quá trình thực hiện dự án, đặc biệt là các dự án xây dựng công trình giao thông trên địa bàn có tuyến đường dài, đi qua nhiều khu vực địa hình không tránh khỏi việc thực hiện chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác.
Tuy nhiên, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân nhấn mạnh, quy định pháp luật hiện hành, việc thực hiện các thủ tục đề nghị Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chuyển đổi mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác cần qua nhiều bước và thường là kéo dài nên việc triển khai các dự án giao thông ở các tỉnh trung du miền núi phía Bắc còn gặp rất nhiều khó khăn và kế hoạch giải ngân thường chậm.
Đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ xem xét, phân cấp thẩm quyền cho Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định chuyển đổi mục đích sử dụng rừng tự nhiên, đất trồng lúa diện tích dưới 20 hecta và chuyển đổi mục đích rừng phòng hộ, rừng đặc dụng dưới 30 hecta để thuận lợi trong việc triển khai thực hiện các thủ tục đầu tư đối với các dự án xây dựng các công trình giao thông trọng điểm có chuyển đổi mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng. Cho phép các công trình giao thông quan trọng của địa phương cũng được áp dụng cơ chế đầu tư cho các chủ đầu tư được khai thác các mỏ khoáng sản nằm trong hồ sơ khảo sát vật liệu xây dựng, dự án làm vật liệu xây dựng thông thường không phải thực hiện thủ tục cấp phép. Đồng thời, áp dụng cơ chế đặc thù và chỉ định thầu đối với các gói thầu tư vấn và các gói thầu liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng, để đẩy nhanh tiến độ dự án giống như dự án công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025.
Đề cập đến lợi thế và tiềm năng của địa phương nhằm phát triển các ngành sản xuất liên quan đến lâm nghiệp, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân cho biết, Bắc Kạn có 417.539 hecta đất quy hoạch cho lâm nghiệp, chiếm 86% diện tích tự nhiên, trong đó đất có rừng là 356.740 hecta, độ che phủ đạt 73,4%, trong đó diện tích rừng đặc dụng là 26.376 hecta, rừng phòng hộ là 76.143 hecta, rừng sản xuất là 259.705 hecta. Với diện tích đất lâm nghiệp lớn và độ che phủ cao, mang lại cho Bắc Kạn lợi thế và tiềm năng để phát triển các ngành sản xuất và dịch vụ liên quan đến lâm nghiệp, đặc biệt là điều kiện để tiếp cận thị trường kinh doanh tín chỉ carbon. Trong giai đoạn 2016-2020 chương trình UN-REDD giai đoạn 2 tỉnh Bắc Kạn đã triển khai thí điểm với chia sẻ lợi ích tại 3 xã, diện tích là 4.473 hecta rừng, đã góp phần tăng thêm thu nhập gần 3 tỷ đồng cho trên 500 hộ tham gia. Đại biểu nhấn mạnh, đây là những tiền đề hết sức quan trọng để tỉnh Bắc Kạn có thể tiếp cận với thị trường carbon, từ đó khai thác hiệu quả lợi thế rừng và đất lâm nghiệp của tỉnh.
Tuy nhiên, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân cho rằng, hiện nay thương mại tín chỉ carbon là nội dung mới và còn nhiều thách thức, ở nước ta mới thực hiện thí điểm tại một số tỉnh, các quy định về quyền carbon, hệ thống chuyển nhượng quyền carbon, giấy chứng nhận giảm phát thải, v.v. còn cần hoàn thiện hơn. Ngoài ra, năng lực kỹ thuật còn hạn chế, thiếu nguồn đầu tư cho điều tra, theo dõi, giám sát rừng để xây dựng báo cáo đo đạc, kiểm chứng, nhất là việc bóc tách kết quả hấp thụ carbon từ rừng.
Từ những lý do đó, đại biểu Hồ Thị Kim Ngân đề nghị Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu tiếp tục cho phép các tỉnh đáp ứng đủ điều kiện để lập đề án thí điểm kinh doanh tín chỉ rừng carbon, từ đó có những hoàn thiện pháp luật để điều chỉnh lĩnh vực này. Đại biểu cũng kiến nghị thực hiện rà soát hiện trạng rừng tự nhiên, đánh giá trữ lượng carbon để xây dựng bản đồ rừng, bản đồ tín chỉ carbon cho từng khu vực, từng trạng thái rừng, cấp tuổi rừng trồng.
Ngoài ra, đại biểu đề nghị thực hiện quản lý rừng bền vững phù hợp với từng loại rừng, hướng tới phục vụ thương mại tín chỉ carbon, như: Bảo vệ nghiêm diện tích rừng tự nhiên, quản lý rừng trồng, kéo dài chu kỳ kinh doanh, khai thác chọn hoặc hoạt động lâm sinh, nhằm tăng lượng sinh khối thu được một cách bền vững, cấp tín chỉ rừng, tiếp tục trồng mới rừng. Đại biểu Hồ Thị Kim Ngân nhấn mạnh, với những nội dung cần làm và quyết liệt triển khai, triển khai một cách bài bản sẽ đẩy nhanh được tiến trình thương mại hóa carbon, sớm đưa lợi ích đến với chủ rừng./.