TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP SÁNG 23/5: QUỐC HỘI THẢO LUẬN DỰ KIẾN CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG LUẬT, PHÁP LỆNH NĂM 2024, ĐIỀU CHỈNH CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG LUẬT, PHÁP LỆNH NĂM 2023
Thảo luận tại hội trường về dự kiến Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2024, điều chỉnh Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2023, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn cho biết, thời gian qua, việc lập Chương trình xây dựng pháp luật ngày càng được nâng cao về chất lượng và tiến độ, các đề nghị xây dựng pháp luật ngày càng được xem xét thận trọng, chặt chẽ hơn, chất lượng hồ sơ ngày càng được nâng cao, quá trình tham gia thẩm tra đề nghị xây dựng luật của các cơ quan của Quốc hội ngày càng được tăng cường, đặc biệt hoạt động phản biện xã hội, ý kiến tham gia đóng góp của Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên ngay từ khi lập đề nghị và trong suốt quá trình soạn thảo đã góp phần quan trọng nâng cao chất lượng xây dựng pháp luật.
Tuy nhiên, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa cho rằng, số lượng dự án phải bổ sung sau khi Quốc hội đã quyết định Chương trình xây dựng pháp luật còn lớn.
“Theo Nghị quyết số 80 ngày 13/6/2022 của Quốc hội về Chương trình xây dựng pháp luật năm 2023, Quốc hội sẽ xem xét 15 dự án Luật gồm thông qua 12 dự án luật, 1 nghị quyết và cho ý kiến vào 2 dự án luật. Đến nay, các cơ quan lại trình Quốc hội bổ sung 16 dự án, dự thảo (gồm 12 dự án luật, 1 dự án pháp lệnh và 3 dự thảo nghị quyết ) vào Chương trình năm 2023”, đại biểu nêu dẫn chứng. Như vậy, số lượng dự án được đề nghị bổ sung cao hơn số lượng dự án đã được Quốc hội quyết định.
Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa - Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn
Bên cạnh đó, theo Phụ lục 3 kèm theo Tờ trình số 476 ngày 19/5/2023 của Ủy ban thường vụ Quốc hội thì có 6/28 dự án, dự thảo đề nghị đưa vào Chương trình năm 2023 và năm 2024 nhưng không có trong Kế hoạch số 81 ngày 5/11/2021 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Đại biểu Phạm Trọng Nghĩa cho rằng, điều này một mặt thể hiện sự thay đổi của tình hình thực tiễn đòi hỏi phải nhanh chóng điều chỉnh Chương trình nhằm hoàn thiện thể chế; nhưng mặt khác, việc phải bổ sung quá nhiều dự án so với Chương trình chính thức cũng thể hiện tính dự báo của chương trình chưa cao.
“Cụ thể như khi lập dự kiến Chương trình năm 2023 chỉ có 2 dự án được đề nghị đưa vào Chương trình Kỳ họp thứ 6 để Quốc hội cho ý kiến. Tuy nhiên, đến nay theo dự kiến điều chỉnh thì bổ sung thêm 6 dự án Luật trình xin ý kiến vào Kỳ họp thứ 6, gấp ba lần số dự án đã được quyết định. Đối với lập dự kiến Chương trình năm 2024 thì cũng chỉ có 2 dự án được đề nghị đưa vào Chương trình Kỳ họp thứ 8 để Quốc hội cho ý kiến và gối đầu sang năm 2025”, đại biểu phân tích thêm.
Do đó, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa đề nghị các cơ quan quan tâm hơn đến công tác tổng kết thực tiễn để lập đề nghị có tầm nhìn dài hạn hơn, đồng thời có giải pháp quyết liệt hơn để sớm đưa các dự án còn lại trong Kế hoạch số 81 vào Chương trình năm 2024 và năm 2025.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung thảo luận sáng 23/05
Quan tâm dự án Luật Chuyển đổi giới tính, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa cho biết, theo Tờ trình số 35 ngày 25/4/2022 của đại biểu Nguyễn Anh Trí, đề nghị xây dựng dự án luật gồm 4 nhóm chính sách: (1) điều kiện để công dân được chuyển đổi giới tính; (2) thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính của công dân; (3) xác nhận giới tính đối với các trường hợp đã thực hiện can thiệp y học để chuyển đổi giới tính chấp hành luật có hiệu lực; (4) thẩm quyền, thủ tục công nhận giới tính của người chuyển đổi giới tính.
Đại biểu cho rằng, đây là các chính sách liên quan chặt chẽ đến quyền con người, quyền công dân, là một bước cụ thể hóa các quy định của Hiến pháp và Bộ luật Dân sự trong trường hợp dự án Luật được Quốc hội quyết định đưa vào Chương trình, đề nghị bổ sung một mục tại Điều 4 của dự thảo Nghị quyết về Chương trình xây dựng pháp luật năm 2024 quy định rõ trách nhiệm các cơ quan hữu quan trong việc hỗ trợ đại biểu Nguyễn Anh Trí soạn thảo luật theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Về hoàn thiện thể chế trong Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa nêu rõ, bên cạnh những cơ hội chưa từng có, Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đặc biệt là cuộc chạy đua về trí tuệ nhân tạo, tiềm ẩn nhiều nguy cơ và rủi ro, ảnh hưởng về nhiều mặt đến đời sống xã hội, có thể gây ra những hậu quả khó lường và vượt ra khỏi tầm kiểm soát của con người trên thế giới. Trên thế giới, mặc dù chưa ban hành được khuôn khổ pháp lý chung toàn cầu nhưng một số khu vực và nhiều quốc gia đã thông qua quy định để tạo hành lang pháp lý nhằm đưa sự phát triển của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đi đúng hướng, vừa phát huy sự sáng tạo, vừa phòng ngừa, kiểm soát và hạn chế rủi ro do cuộc cách mạng này gây ra.
Đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn
Đại biểu cũng cho biết, ở nước ta Nghị quyết số 52 ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã xác định mục tiêu hoàn thiện thể chế, tạo thuận lợi, chủ động tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư và quá trình chuyển đổi số quốc gia.
Để tạo cơ sở pháp lý cho Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đại biểu Phạm Trọng Nghĩa đề nghị Quốc hội xem xét sớm đưa vào Chương trình xây dựng pháp luật để ban hành luật hoặc Nghị quyết về:
Thứ nhất, quy định những vấn đề về nguyên tắc, về cơ chế pháp lý để tạo khuôn khổ pháp lý cho việc hình thành các sandbox trong từng ngành, từng lĩnh vực cụ thể. Kinh nghiệm quốc tế các sandbox này do các bộ, ngành ban hành nên cần phải có một nền tảng pháp lý chung.
Thứ hai, quy định về trí tuệ nhân tạo để thúc đẩy việc nghiên cứu, sử dụng nhằm tối đa lợi ích đem lại và kiểm soát rủi ro trong quá trình phát triển của trí tuệ nhân tạo.
Thứ ba, quy định về địa vị pháp lý, quy định về quyền và nghĩa vụ của chủ sở hữu hoặc chủ sử dụng các thiết bị thông minh như robot, xe tự hành, thiết bị bay không người lái./.