Luật Đấu thầu (sửa đổi) cần dành một Chương quy định chi tiết các nội dung của hồ sơ mời thầu.
Đại biểu Hoàng Văn Cường – Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội đánh giá cao ban soạn thảo đã sửa đổi, bổ sung và làm rõ nhiều điểm vướng mắc cũng như lược bỏ các khâu không cần thiết trong Luật Đấu thầu hiện hành để đơn giản hóa các thủ tục đấu thầu.
Trong đó, việc sửa đổi Điều 41 đã quy định trong trường hợp cần thiết có thể đưa xuất xứ hàng hóa từ một số quốc gia hoặc một số vùng lãnh thổ để đảm bảo mua được hàng hóa có chất lượng cao, tránh tình trạng đưa tiêu chí kỹ thuật chung chung, dẫn đến có thể hàng hóa của các nước trong khu vực cùng tiêu chí kỹ thuật, giá rẻ nhưng chất lượng không tốt. Đại biểu cho rằng, nếu làm được việc này thì sẽ khắc phục tình trạng ngành y tế không mua được thuốc tốt mà lại mua thuốc giá rẻ.
Đại biểu Hoàng Văn Cường – Đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội.
Đại biểu cũng nêu hạn chế lớn nhất trong đấu thầu thời gian vừa qua, đó là số lượng người tham gia dự thầu rất ít, kể cả đấu thầu trên mạng (bình quân hơn một hồ sơ), điều này chứng tỏ tính cạnh tranh trong đấu thầu không cao. Theo đại biểu nguyên nhân có thể do thông tin đã được cài cắm trong hồ sơ mời thầu làm hạn chế những nhà thầu tham gia. Tuy nhiên, để hạn chế việc cài cắm thông tin, trong luật hiện hành cũng như dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) chỉ quy định "cấm không được cài cắm thông tin để hạn chế nhà thầu", mà không quy định cụ thể cài cắm như thế nào.
Nhấn mạnh tầm quan trọng của hồ sơ mời thầu, nhưng dự thảo luật mới chỉ có một điều là không thỏa đáng, vì vậy đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị trong Luật Đấu thầu (sửa đổi) cần dành một chương quy định chi tiết các nội dung của hồ sơ mời thầu. Trong đó, cần có một điểm về hợp đồng, bởi thực tế hiện nay trong cuộc đấu thầu, hợp đồng đưa vào chủ yếu là hợp đồng mang tính chất như hợp đồng mẫu, chứ không phải hợp đồng cụ thể của gói thầu đó. Chính vì vậy, khi đấu thầu xong mới bắt đầu thương thảo về những nội dung cụ thể của hợp đồng.
Bổ sung quy định về tổ chức đấu thầu chuyên nghiệp trong dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi).
Cho ý kiến về quy định đấu thầu mua sắm tập trung, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, đấu thầu mua sắm tập trung nhằm mục tiêu nếu từng đơn vị có thể mua sắm số lượng nhỏ, có một số hàng hóa rất đặc thù, không thể mua sắm được; hoặc nhiều đơn vị cùng mua sắm một loại hàng hóa thì mua sắm tập trung sẽ ưu việt hơn, giá rẻ hơn, chọn được nhà cung cấp tốt hơn. Như vậy, đấu thầu mua sắm tập trung không có nghĩa là triệt tiêu các đơn vị không được tự đấu thầu mua sắm.
Theo đại biểu cho rằng, kết quả đấu thầu mua sắm tập trung được dùng vào 2 mục đích. Mục đích thứ nhất là để mua sắm thay cho đơn vị đã đăng ký không cần phải tự mua sắm nữa, đăng ký rồi thì sẽ dựa vào kết quả đó để nhận sản phẩm. Kết quả thứ hai đó là khi có được thông tin về giá cả, chủng loại hàng hóa thông qua đấu thầu mua sắm tập trung, đây chính là thông tin tham chiếu để những đơn vị khác chưa đăng ký đấu thầu mua sắm tập trung có thể dùng các thông tin này để mua sắm hàng hóa của những đơn vị khác cung cấp (với điều kiện hàng hóa đó phải cung cấp với giá không được vượt quá, tiêu chuẩn kỹ thuật không được thấp hơn, thời gian không được kéo dài hơn). Như thế sẽ giải quyết được tình trạng phải chờ đợi đến kỳ mới được mua sắm tập trung.
Toàn cảnh phiên thảo luận về dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa XV.
Đại biểu Hoàng Văn Cường cũng khẳng định, đấu thầu mua sắm là công việc hết sức là phức tạp, tính chuyên môn rất sâu, không phải ai cũng hiểu được kỹ thuật đấu thầu như thế nào, không phải ai cũng hiểu được hàng hóa ra làm sao, không phải ai cũng hiểu được thị trường trong nước, thế giới như thế nào. Do vậy, đấu thầu cần phải có những người rất chuyên nghiệp.
Tuy nhiên, trong quy định của dự thảo luật, chỉ có một điều duy nhất nói về tổ chuyên gia về đấu thầu, không nói rõ tổ chuyên gia này phải đáp ứng những tiêu chuẩn gì, mà chỉ quy định trách nhiệm của tổ chuyên gia. Do vậy, đại biểu đề nghị trong dự thảo Luật Đấu thầu (sửa đổi) cần quy định có tổ chức đấu thầu chuyên nghiệp. Trong đó nêu rõ tiêu chuẩn của tổ chức đấu thầu chuyên nghiệp, tổ chức này có thể sẽ làm thay cho những đơn vị không quen trong hoạt động đấu thầu. Nếu làm được việc này sẽ tránh được tình trạng như thời gian vừa qua, rất nhiều đơn vị như y tế, như giáo dục không mua sắm được hàng hóa bởi không quen đấu thầu, dễ dẫn tới làm sai, vi phạm.
Liên quan đến quy định về thẩm định, nếu quy định đơn vị lập hồ sơ, đơn vị thẩm định, đơn vị chấm hồ sơ và sau đó lại thẩm định, đại biểu Hoàng Văn Cường cho rằng, quy định này có vẻ khách quan nhưng trên thực tế sẽ dẫn đến tình trạng không biết trách nhiệm thuộc về ai nếu hồ sơ không chuẩn hoặc đấu thầu không đạt kết quả. Chính vì vậy, đại biểu cho rằng cần quy định rất rõ cơ quan thẩm định, cơ quan nào chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu đấu thầu sai, nếu không quy định cụ thể nên bỏ cơ quan thẩm định trong dự thảo luật, khi đó cơ quan đứng ra lập hồ sơ tổ chức đấu thầu phải chịu trách nhiệm đến cùng trước pháp luật./.
