Tin tức

SỬA ĐỔI NGHỊ QUYẾT 119 CẦN GIẢI QUYẾT KHOẢNG TRỐNG PHÁP LUẬT, BÃI BỎ VĂN BẢN PHÁP LUẬT TRƯỚC NGÀY THỰC HIỆN MÔ HÌNH CHÍNH QUYỀN ĐÔ THỊ

25/10/2023

Góp ý vào báo cáo của Chính phủ về thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Đà Nẵng theo Nghị quyết số 119/2020/QH14, đa số các đại biểu tán thành sửa đổi Nghị quyết 119 liên quan đến thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Đà Nẵng. Tuy nhiên, sửa đổi Nghị quyết cần giải quyết khoảng trống pháp luật trong việc bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân cấp Quận, Phường và Ủy ban nhân dân phường ban hành trước ngày thực hiện mô hình chính quyền đô thị.

CẦN CÓ SỰ SO SÁNH, ĐỐI CHIẾU VIỆC THỰC HIỆN THÍ ĐIỂM MÔ HÌNH CHÍNH QUYỀN ĐÔ THỊ TẠI HÀ NỘI, ĐÀ NẴNG VÀ TP.HỒ CHÍ MINH

Điều chỉnh cơ chế đặc thù của thành phố Đà Nẵng đồng bộ với TP.HCM, Hà Nội về mô hình chính quyền đô thị

Theo đánh giá của Chính phủ, sau 3 năm thực hiện Nghị quyết của Quốc hội, Đà Nẵng không còn tổ chức HĐND quận, phường. Nhìn nhung, đã kết quả tích cực, bộ máy chính quyền thành phố gọn nhẹ, hoạt động nhanh nhạy, thông suốt hơn, cơ quan hành chính tích cực, chủ động điều hành, giải quyết kịp thời và hiệu quả những vấn đề cấp bách ở địa phương đã góp phần tích cực vào việc cải cách hành chính, đem lại sự hài lòng cho người dân và doanh nghiệp. Ở cấp quận, thực hiện làm việc theo chế độ thủ trưởng nhưng hoạt động của UBND, Chủ tịch UBND quận được đặt dưới sự lãnh đạo của cấp ủy đảng, sự kiểm tra, giám sát của các cơ quan có thẩm quyền và sự giám sát của người dân nên vẫn duy trì được cơ chế kiểm soát quyền lực đối với cơ quan, chức danh này.

Chính phủ kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các quy định về tổ chức chính quyền đô thị tại thành phố Đà Nẵng

Theo kết quả tổng hợp từ 1/7/2021 đến 31/3/2023, UBND quận đã tiếp nhận 1.189 ý kiến, đề xuất của người dân và tỷ lệ giải quyết trên 85%. Chủ tịch UBND quận đã tổ chức 48 cuộc đối thoại với 4.479 người tham gia (cả trực tiếp và trực tuyến). Các buổi đối thoại được tổ chức chất lượng, hiệu quả. Thông qua đối thoại trực tiếp với Nhân dân đã kịp thời xử lý, giải quyết các phản ánh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo của người dân; tiếp thu các ý kiến, phản ánh và đóng góp của người dân trong xây dựng Đảng, chính quyền.

UBND phường cũng làm việc theo chế độ thủ trưởng, đã đề cao trách nhiệm cá nhân, phát huy năng lực, tính chủ động, sáng tạo của Chủ tịch UBND phường; công tác chỉ đạo, điều hành của chính quyền địa phương ở phường thông suốt, hiệu quả hơn, Chính phủ nhìn nhận.

Đánh giá việc thực hiện cơ chế bổ nhiệm Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND quận, phường, Chính phủ cho rằng cơ chế Chủ tịch UBND cấp trên trực tiếp bổ nhiệm Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND cấp dưới đã tạo ra sự thống nhất, thông suốt và chặt chẽ giữa chính quyền cấp trên với chính quyền cấp dưới, tạo động lực cho công chức được bổ nhiệm trong việc nâng cao vai trò, trách nhiệm cá nhân khi giải quyết công việc, đồng thời ràng buộc trách nhiệm công chức khi không hoàn thành tốt nhiệm vụ đều có thể bị xem xét miễn nhiệm, thay thế (không qua bầu cử).

Do đó, cơ chế bổ nhiệm người đứng đầu chính quyền quận, phường thay cho việc HĐND cùng cấp bầu đã giảm được một số khâu, một số thủ tục mặc dù công tác cán bộ vẫn do cấp ủy Đảng trực tiếp và thống nhất quản lý. Việc thực hiện bổ nhiệm, miễn nhiệm linh hoạt hơn, thực hiện được chủ trương người được bổ nhiệm không nhất thiết là người của địa phương, báo cáo nêu.

Bên cạnh thuận lợi, việc thực hiện nghị quyết cũng còn khó khăn, trong đó có việc UBND quận, phường là đơn vị dự toán ngân sách nên việc áp dụng các quy định pháp luật hiện hành về ngân sách nhà nước gặp nhiều khó khăn, vướng mắc.

Chính phủ cũng nêu một số kiến nghị để Đà Nẵng thực hiện đồng bộ với các Thành phố HCM, thành phố Hà Nội về mô hình chính quyền đô thị trong giai đoạn tới. Đó là đề nghị Quốc hội xem xét, ban hành 1 Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 119/2020/QH14 quy định việc thực hiện tổ chức chính quyền đô thị tại Đà Nẵng (không còn thực hiện thí điểm) trên cơ sở kế thừa các quy định hợp lý về tổ chức chính quyền đô thị tại Nghị quyết số 119/2020/QH14, đồng thời bổ sung một số nội dung để khắc phục những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn thực hiện thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Đà Nẵng thời gian vừa qua.

Theo đó, bên cạnh các nội dung tiếp tục thực hiện trong tổ chức mô hình chính quyền đô thị thành phố, Chính phủ kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các quy định về tổ chức chính quyền đô thị tại thành phố Đà Nẵng. Cụ thể là về cơ chế quản lý tài chính, ngân sách, kiến nghị được đưa ra là căn cứ khả năng cân đối ngân sách địa phương, dự toán chi ngân sách của UBND quận, phường được bố trí khoản chưa phân bổ tối đa 6% trên tổng chi thường xuyên ngân sách quận, phường để thực hiện chi phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, sự cố, thảm họa, cứu đói, nhiệm vụ quan trọng về quốc phòng, an ninh, chi khen thưởng và các nhiệm vụ cần thiết khác mà chưa có trong dự toán.

Chủ tịch UBND quận, phường thuộc quận được quyết định chi từ khoản chưa phân bổ, định kỳ UBND phường báo cáo UBND quận để tổng hợp, báo cáo UBND thành phố trình HĐND thành phố tại kỳ họp gần nhất. Cho phép HĐND thành phố được quyết định bố trí ngân sách thành phố để chi thu nhập tăng thêm cho cán bộ, công chức, viên chức, người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, người lao động thuộc khu vực nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, đơn vị sự nghiệp công lập, một số hội có tính chất đặc thù và một số cơ quan trung ương trên địa bàn thành phố. Khoản chi này theo hiệu quả công việc ngoài việc thực hiện chi thu nhập tăng thêm theo quy định của pháp luật hiện hành về cơ chế tự chủ tài chính đối với cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp công lập, đảm bảo không vượt quá 1,8 lần mức lương ngạch, bậc, chức vụ và chi thu nhập tăng thêm không vượt quá 0,8 lần quỹ lương cơ bản của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuộc phạm vi quản lý. Quy định về cơ cấu tổ chức của UBND quận, UBND phường theo hướng bổ sung người đứng đầu cơ quan quân sự, cơ quan công an cũng là kiến nghị được nêu tại báo cáo. Bên cạnh đó, Thành phố được thành lập Sở An toàn thực phẩm là cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố trên cơ sở chuyển chức năng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm; thanh tra, xử lý vi phạm pháp luật, xử lý vi phạm hành chính về an toàn thực phẩm từ các sở chuyên ngành sang.

Về cơ chế, chính sách đặc thù, Chính phủ trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho phép Thành phố Đà Nẵng nghiên cứu, tham khảo một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội thông qua của Hà Nội, TP.HCM và của một số tỉnh, thành phố khác để kiến nghị xây dựng các cơ chế chính sách đặc thù áp dung cho thành phố Đà Nẵng trong thời gian tới nhằm giải quyết các khó khăn, vướng mắc trên các lĩnh vực, nhất là về quy hoạch, đầu tư, đô thị, đất đai, tài nguyên, ngân sách…

Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh, đại biểu Quốc hội thành phố Hồ Chí Minh

Đại biểu tán thành cao với điều chỉnh Nghị quyết 119 về mô hình chính quyền đô thị của Đà Nẵng

Thảo luận tại tổ về báo cáo này, đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh, đại biểu Quốc hội thành phố Hồ Chí Minh tán thành với điều chỉnh Nghị quyết 119 về mô hình chính quyền đô thị của Đà Nẵng để tương đồng với thành phố Hồ Chí Minh bởi mô hình chính quyền đô thị của Đà Nẵng và Thành phố Chí Minh khá tương đồng, đó là không tổ chức Hội đồng nhân dân quận, phường, trong khi Hà Nội chỉ không tổ chức Hội đồng nhân dân ở phường, còn quận vẫn có Hội đồng nhân dân.

Hiện nay vướng mắc của những mô hình tổ chức chính quyền đô thị, đó là theo quy định thì không có Hội đồng nhân dân quận, phường; Ủy ban nhân dân phường không được ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Do đó, hiện nay vướng một khoảng trống pháp luật, đó là thẩm quyền bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật sau rà soát của Hội đồng nhân dân quận, phường đối với những văn bản ban hành trước đây cũng như văn bản quy phạm pháp luật của Ủy ban nhân dân phường trước đây. Hiện nay khoảng trống pháp luật này chưa được đề cập tới. Các địa phương của thành phố Chí Minh đã kiến nghị nhiều lần, Bộ Tư pháp cũng thừa nhận đây là một hạn chế chưa được nêu ra trong các quy định. Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh đề nghị cần có điều chỉnh trong Nghị quyết của Quốc hội sau kỳ họp này để giải quyết khoảng trống pháp luật trong việc bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân quận, phường và Ủy ban nhân dân phường ban hành trước ngày thực hiện mô hình chính quyền đô thị.

Đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết, đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh

Cùng quan điểm đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết, đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh cũng đồng tình cần thiết sửa đổi Nghị quyết 119 theo tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật liên quan đến thí điểm tổ chức mô hình chính quyền đô thị tại thành phố Đà Nẵng để giúp Đà Nẵng tổ chức triển khai thực hiện tiếp các nội dung liên quan đến Nghị quyết này đạt thêm hiệu quả, bởi thời gian qua do một số điều kiện khách quan nên Nghị quyết 119 chưa thực sự phát huy hiệu quả như mong muốn. Đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết kiến nghị khi Quốc hội ban hành các luật và Chính phủ ban hành các văn bản dưới Luật, cần chú ý đến mô hình chính quyền đô thị ở cấp quận, phường, cần quy định cụ thể luôn trong Nghị quyết, rà soát điều chỉnh một số nhiệm vụ của Hội đồng nhân dân cấp huyện cho phù hợp, giải quyết vướng hiện nay.

Đại biểu Phạm Thị Thanh Mai, đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội

Đồng quan điểm, đại biểu Phạm Thị Thanh Mai, đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội cũng bày tỏ tán thành với đề xuất của Chính phủ, cũng như ý kiến thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Ủy ban Tài chính ngân sách, cần điều chỉnh và tiếp tục cho phép Thành phố Đà Nẵng được áp dụng thêm các cơ chế, chính sách đặc thù trong các lĩnh vực về quy hoạch, về quản lý đô thị, về đất đai, tài nguyên, tài chính, ngân sách để phát huy hết được lợi thế của Thành phố Đà Nẵng trong Khu vực miền Trung với vai trò là 1 trong 5 Thành phố trực thuộc Trung ương, trung tâm vùng Miền trung.

Hải Yến

In bài viết

Các bài viết khác