TỔNG THUẬT TRỰC TIẾP CHIỀU 20/11: QUỐC HỘI THẢO LUẬN VỀ DỰ THẢO NGHỊ QUYẾT ÁP DỤNG THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP VÀ TỜ TRÌNH GIẢM THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG
GÓC NHÌN CHUYÊN GIA: QUỐC HỘI VIỆT NAM TĂNG CƯỜNG ĐẤU TRANH PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG, TIÊU CỰC – NHỮNG KẾT QUẢ ĐÁNG GHI NHẬN
GÓC NHÌN CHUYÊN GIA: TÒA ÁN HỖ TRỢ VÀ THÚC ĐẨY TRỌNG TÀI THƯƠNG MẠI ĐỂ NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP THƯƠNG MẠI VÀ ĐẦU TƯ PHỤC VỤ HỘI NHẬP KINH TẾ
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp.
Trước khi tiến hành thảo luận ở hội trường, Quốc hội nghe Báo cáo công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2023 (1); Báo cáo công tác năm 2023 của Viện trưởng Viện KSNDTC (2); Báo cáo công tác của TANDTC năm 2023 (3); Báo cáo về công tác thi hành án năm 2023 (4); Báo cáo thẩm tra các báo cáo về công tác của Chánh án TANDTC, Viện trưởng Viện KSNDTC; công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật và công tác thi hành án năm 2023 (5); Báo cáo và Báo cáo thẩm tra Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2023 (6,7).
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp.
8h00: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành phiên họp
Điều hành phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 6, Quốc hội sẽ nghe các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, phòng, chống tham nhũng, báo cáo về công tác của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao và tiến hành thảo luận tại hội trường về các báo cáo này.
Tiếp đến, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2023.
8h01: Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2023
Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2023, Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm trình bày Báo cáo tóm tắt công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2023.
Theo đó, năm 2023, tình hình thế giới, khu vực và trong nước tiếp tục diễn biến nhanh, phức tạp. Bám sát sự lãnh đạo của Trung ương Đảng và Quốc hội, Chính phủ đã cùng các bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ, quyết liệt các chương trình, kế hoạch, giải pháp phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật; góp phần bảo đảm an ninh, trật tự, phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và đối ngoại của đất nước.
Về cơ bản, tình hình, kết quả công tác bảo đảm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội tiếp tục có chuyển biến tích cực; nhiều nhiệm vụ, chỉ tiêu Quốc hội được thực hiện tốt, một số nội dung vượt chỉ tiêu qua đó góp phần giữ vững an ninh, trật tự phục vụ thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật vẫn còn diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng. Nguyên nhân chủ yếu là do những khó khăn về kinh tế - xã hội làm gia tăng các nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm, vi phạm pháp luật; nguồn lực cho công tác phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật còn hạn chế; năng lực, ý thức trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
Về công tác chỉ đạo, điều hành, Chính phủ ban hành Nghị quyết về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, dự toán ngân sách nhà nước và cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia năm 2023.
Đối với công tác phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật, Chính phủ tiếp tục thực hiện các chính sách phát triển kinh tế - xã hội gắn với bảo đảm an sinh xã hội, giải quyết việc làm cho người lao động, nâng cao thu nhập của người dân.
Tăng cường nắm sát tình hình, chủ động tham mưu với Đảng, Nhà nước các chủ trương, giải pháp, ứng xử phù hợp, bảo đảm lợi ích quốc gia, dân tộc, bảo vệ vững chắc Tổ quốc từ sớm, từ xa.
Triển khai nhiều kế hoạch, giải pháp nhằm kiềm chế sự gia tăng của tội phạm về trật tự xã hội; tổ chức tấn công, trấn áp quyết liệt các loại tội phạm; tỷ lệ điều tra, khám phá tội phạm đạt 81,61%; trong đó án rất nghiêm trọng đạt 93,2%, án đặc biệt nghiêm trọng đạt 96,62%, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao. Tuy nhiên, số vụ phạm tội về trật tự xã hội tăng 18%, trong đó nhiều loại tội phạm tăng cao và có xu hướng phức tạp trở lại.
Về tình hình, kết quả công tác phòng, chống tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, Chính phủ tiếp tục rà soát, khắc phục sơ hở, thiếu sót để phòng ngừa tội phạm; chủ động nhận diện, phát hiện phương thức, thủ đoạn phạm tội mới. Phát hiện, điều tra xử lý nghiêm các hành vi tham nhũng, tiêu cực, thu hồi tối đa tài sản bị chiếm đoạt. Tuy nhiên, tình hình tội phạm tham nhũng, kinh tế, buôn lậu còn diễn biến rất phức tạp; số vụ phạm tội về trật tự quản lý kinh tế được phát hiện nhiều hơn 11,69%, số vụ phạm tội về tham nhũng và chức vụ được phát hiện nhiều hơn 51,63%.
Tiếp tục duy trì và mở rộng quan hệ hợp tác song phương, tích cực tham gia các diễn đàn đa phương về phòng, chống tội phạm. Làm tốt công tác tiếp nhận hỗ trợ, viện trợ của các đối tác nước ngoài về phương tiện, kỹ thuật, chuyển giao công nghệ phục vụ công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, tình hình người Việt Nam phạm tội, vi phạm pháp luật ở nước ngoài vẫn còn phức tạp.
Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm nêu rõ, để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, thời gian tới Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương: Quán triệt, triển khai thực hiện có hiệu quả các chủ trương của Đảng, Nhà nước về phòng, chống tội phạm, vi phạm pháp luật, phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và quần chúng Nhân dân tham gia công tác bảo vệ an ninh trật tự.
Xây dựng và hoàn thiện cơ chế, chính sách, pháp luật liên quan đến công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật. Kịp thời tham mưu với Đảng, Quốc hội các chủ trương, giải pháp bảo đảm lợi ích quốc gia, dân tộc, giữ vững an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác phòng ngừa xã hội, phòng ngừa nghiệp vụ.
Tiếp tục tăng cường đấu tranh các loại tội phạm; tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác tiếp nhận, xử lý tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố; công tác bắt, giam, giữ và điều tra, xử lý tội phạm. Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về an ninh, trật tự. Tăng cường nghiên cứu và ứng dụng các thành tựu tiên tiến của khoa học công nghệ, chuyển đổi số, chuyển đổi trạng thái các mặt công tác phòng, chống tội phạm...
8h14: Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí trình bày Báo cáo công tác năm 2023 của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao
Báo cáo công tác của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí cho biết, về tình hình tội phạm, năm 2023, trên phạm vi cả nước, tình hình an ninh, chính trị cơ bản được bảo đảm. Tuy nhiên, tình hình tội phạm tiếp tục diễn biến phức tạp và tăng so với năm 2022, xuất hiện nhiều phương thức, thủ đoạn phạm tội mới, như: đối tượng thành lập các doanh nghiệp lấy danh nghĩa công ty kinh doanh dịch vụ tài chính, công ty luật, công ty mua bán nợ để thực hiện hành vi đòi nợ trái pháp luật; một số vụ án về kinh tế, tham nhũng, chức vụ với tính chất nghiêm trọng, phức tạp, có tổ chức gây hậu quả đặc biệt lớn đã được phát hiện và khởi tố tại các tỉnh, thành phố trên cả nước,...
Trong bối cảnh đó, toàn ngành KSND đã có nhiều nỗ lực, thực hiện nhiều giải pháp bảo đảm các hoạt động theo chức năng nhiệm vụ, góp phần giữ vững tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội; phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng đấu tranh, phát hiện, khởi tố mới 98.466 vụ án hình sự (tăng 20,4% so với năm 2022).
Về khiếu kiện hành chính, tranh chấp dân sự, kiểm sát việc thụ lý, giải quyết của Tòa án theo thủ tục sơ thẩm: 12.159 vụ án hành chính, tăng 0,9%, các khiếu kiện hành chính ngày càng phức tạp; 446.258 vụ, việc dân sự, kinh doanh, thương mại, lao động (tăng 7%), nổi lên là các tranh chấp liên quan đến quyền sử dụng đất, tranh chấp về hợp đồng dân sự cũng chiếm tỷ lệ lớn.
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao cho biết, dự báo trong thời gian tới tình hình tội phạm vẫn diễn biến phức tạp, nhất là tội phạm trên không gian mạng, tội phạm phi truyền thống; các tranh chấp dân sự, hành chính, kinh doanh thương mại kể cả có yếu tố nước ngoài ngày càng phức tạp, đa dạng. Trong khi đó, một số quy định của pháp luật trong các lĩnh vực này còn chưa hoàn thiện, còn một số bất cập.
Theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì VKSND phải thực hiện thêm nhiệm vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố đến lực lượng công an cấp xã, phường. Như vậy, VKSND cấp huyện phải thực hiện nhiệm vụ kiểm sát hơn 10.500 đơn vị công an cấp xã nhưng Viện kiểm sát không có cấp xã, nên đây là áp lực rất lớn đối với ngành Kiểm sát. Hiện nay, biên chế giữa Điều tra viên ngành Công an với Kiểm sát viên chênh lệch rất lớn; số lượng công chức có chức danh tư pháp, Kiểm sát viên các ngạch của VKSND các cấp chưa đủ về số lượng để đáp ứng được yêu cầu khối lượng công việc hằng năm tăng thêm, đã tạo áp lực và khó khăn trong thực hiện chức năng, nhiệm vụ.
Chế độ, chính sách đối với ngành kiểm sát còn bất cập; kinh phí chi cho hoạt động điều tra, thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra đặc thù của VKSND vẫn áp dụng theo kinh phí quản lý hành chính, chưa phù hợp với hoạt động đấu tranh tội phạm.
Về công tác chỉ đạo của Viện trưởng VKSND tối cao, ngay đầu năm, Viện trưởng VKSND tối cao đã ban hành Chỉ thị công tác năm 2023 với 04 mục tiêu lớn và 07 nhóm nhiệm vụ trọng tâm để tổ chức thực hiện. Trên cơ sở đó, đã yêu cầu VKSND các cấp ban hành kế hoạch tổ chức triển khai, thực hiện với nhiều biện pháp, giải pháp cụ thể, bảo đảm thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ; khắc phục những hạn chế, tồn tại năm 2022, phấn đấu hoàn thành chỉ tiêu, nhiệm vụ được giao.
Ban hành các chỉ thị chuyên đề, kế hoạch và văn bản, thông báo kết luận để tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo triển khai, cụ thể hóa các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng, của Quốc hội về cải cách tư pháp và thực hiện chức năng, nhiệm vụ của Ngành. Tích cực triển khai thực hiện Kế hoạch của Ban Chấp hành Trung ương Đảng về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới; nghiên cứu xây dựng đề án về hoàn thiện cơ chế tăng cường trách nhiệm công tố trong hoạt động điều tra, tăng cường kiểm soát bên trong việc thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động xét xử. Tích cực tham gia chương trình xây dựng luật; thực hiện nghiêm các vấn đề được Ủy ban Thường Vụ Quốc hội yêu cầu qua Phiên họp Thứ 21. Việc trả lời, giải quyết kiến nghị của cử tri được chú trọng, thể hiện tính cầu thị, trách nhiệm của ngành KSND.
Ngoài ra, Viện kiểm sát nhân dân tối cao đã tiếp tục đổi mới nâng chất hoạt động của Cơ quan điều tra. Theo đó, nêu cao tính chủ động, nỗ lực, phấn đấu nhằm khắc phục dứt điểm một số tồn tại, hạn chế trong thời gian qua; thường xuyên đánh giá chất lượng công tác; rà soát, sắp xếp, kiện toàn, bố trí cán bộ, phân công và có kế hoạch đào tạo, đào tạo lại đội ngũ Điều tra viên. Xác định những khâu, lĩnh vực công tác gây bức xúc, có nhiều vi phạm trong hoạt động tư pháp thời gian qua để tập trung phát hiện, điều tra, xử lý nghiêm, qua đó góp phần chấn chỉnh hoạt động của các cơ quan tư pháp.
8h33: Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trình bày Báo cáo công tác của Tòa án nhân dân năm 2023
Báo cáo về công tác của các tòa án tại Kỳ họp thứ 6 Quốc hội khoá XV, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết, về các vụ án hình sự, việc xét xử các vụ án hình sự bảo đảm nghiêm minh, đúng pháp luật, chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người không có tội. Chất lượng tranh tụng được bảo đảm.
Các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo được các Tòa án tổ chức xét xử nghiêm túc, đúng tiến độ, đúng pháp luật, theo tinh thần không có vùng cấm và không có ngoại lệ. Đã tổ chức xét xử nghiêm nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng gây ra thiệt hại đặc biệt lớn, được dư luận xã hội rất quan tâm như. Các Tòa án đã áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản lớn của Nhà nước; đã tuyên thu hồi tiền và tài sản trong nhiều vụ án kinh tế, tham nhũng.
Về các vụ việc dân sự, hôn nhân và gia đình, kinh doanh, thương mại và lao động, các Tòa án đã giải quyết, xét xử được 87,04% số vụ việc thụ lý, vượt 9,04% so với chỉ tiêu Nghị quyết Quốc hội giao (trên 78%). Tỷ lệ các bản án, quyết định hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan đáp ứng yêu cầu Nghị quyết Quốc hội đề ra. Tập trung thực hiện có hiệu quả công tác hòa giải; hạn chế đến mức thấp nhất việc để án quá thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật; nâng cao chất lượng công tác tương trợ tư pháp.
Về các vụ án hành chính, các Tòa án đã giải quyết, xét xử 75,07% vụ thụ lý, đạt tỷ lệ vượt 15,07% so với chỉ tiêu Nghị quyết Quốc hội giao (trên 60%). Các Tòa án chú trọng tổ chức đối thoại giữa các bên; tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan liên quan trong quá trình giải quyết vụ án; tổ chức 1.034 phiên tòa xét xử trực tuyến góp phần hạn chế việc phải hoãn phiên tòa nhiều lần, giảm bức xúc cho người khởi kiện.
Bên cạnh đó, Tòa án nhân dân tối cao hoàn thiện hồ sơ Dự án Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) để trình Quốc hội tại kỳ họp 6 theo đúng yêu cầu của pháp luật; đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Pháp lệnh về trình tự, thủ tục xem xét, quyết định áp dụng các biện pháp xử lý hành chính tại Tòa án nhân dân; hoàn thiện Hồ sơ dự án Pháp lệnh Chi phí tố tụng tập trung; xây dựng hồ sơ Dự án Luật Tư pháp người chưa thành niên để báo cáo Quốc hội; phối hợp với các bộ, ngành xây dựng 13 dự án Luật.
Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã ký ban hành Thông tư số 02/2023/TT-TANDTC ngày 24/8/2023 hướng dẫn thi hành Điều 55 của Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước về giải quyết yêu cầu bồi thường trong quá trình tố tụng hình sự, tố tụng hành chính tại Tòa án. Xây dựng 14 dự thảo Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao; Thông tư của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quy định chi tiết về thẩm quyền xét xử của Tòa án quân sự. Tổ chức tổng kết thực tiễn thi hành các Bộ luật, Luật về tố tụng tư pháp; xây dựng kế hoạch tổng kết thực tiễn thi hành Luật Phá sản năm 2014; tổng kết thực hiện Luật thi hành tạm giữ, tạm giam…
Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã công bố 14 án lệ, nâng tổng số án lệ được thông qua lên 70 án lệ. Cho đến nay, đã có 1.617 bản án, quyết định của các Tòa án viện dẫn, áp dụng án lệ. Như vậy, kỹ năng áp dụng án lệ trong xét xử đã dần phổ biến và nâng cao.
Về nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ cho toàn hệ thống Tòa án nhân dân, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao cho biết, công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ được chú trọng; tiếp tục đổi mới, đa dạng hình thức đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn chuyên môn nghiệp vụ. Tòa án nhân dân tối cao thường xuyên tổ chức tập huấn nghiệp vụ trực tuyến toàn quốc hàng tháng; Hội thảo chuyên sâu về kỹ năng xét xử các loại vụ án; tổ chức biên soạn, chỉnh lý hệ thống giáo trình, xây dựng các chuyên đề, bài giảng nghiệp vụ.
Tòa án nhân dân các cấp đã phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tổ chức được 17.093 phiên tòa rút kinh nghiệm (tăng 3.855 phiên tòa so với năm trước), qua đó tập huấn qua thực tiễn xét xử và đề cao tinh thần trách nhiệm của Thẩm phán, nâng cao kinh nghiệm tổ chức phiên tòa. Tổ chức tốt các lớp đào tạo các chức danh tư pháp; tăng cường bồi dưỡng cho các Hội thẩm nhân dân, hòa giải viên. Công tác tuyển sinh và đào tạo đại học được thực hiện đúng quy định.
Ngoài ra, đối với công tác đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính tư pháp và chuyển đổi số trong Tòa án, Tòa án nhân dân tối cao tiếp tục tập trung vào việc thực hiện tốt mô hình “Hành chính tư pháp một cửa”, đổi mới quy trình, thủ tục tiếp nhận, xử lý công việc theo hướng đơn giản hóa, rút ngắn thời gian giải quyết yêu cầu của các cơ quan, tổ chức, công dân khi có công việc liên quan tới Tòa án.
Chánh án Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Thông tư quy định việc phân công ngẫu nhiên Thẩm phán giải quyết, xét xử các vụ án, vụ việc thuộc thẩm quyền của Tòa án để đảm bảo vô tư, khách quan, công bằng. Tòa án nhân dân tối cao đang triển khai thí điểm dịch vụ tư pháp công trực tuyến thu, nộp tạm ứng án phí, lệ phí Tòa án trên Cổng dịch vụ công Quốc gia tại 35 Tòa án nhân dân quận, huyện, thị xã thành phố thuộc tỉnh.
8h49: Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo về công tác thi hành án năm 2023
Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long trình bày Báo cáo tóm tắt Công tác thi hành án năm 2023. Theo đó, về công tác thi hành án dân sự, Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết, năm 2023, Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ về rà soát văn bản quy phạm pháp luật tiếp tục được duy trì và thực hiện có hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực, trong đó có rà soát, hệ thống hóa văn bản pháp luật về thi hành án dân sự (THADS).
Đến nay, việc rà soát các văn bản trong lĩnh vực THADS cơ bản được hoàn thiện, trên cơ sở đó, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tư pháp chủ động trong việc xây dựng Luật Đấu giá tài sản để làm rõ tính đặc thù của bán đấu giá tài sản trong thi hành án; có ý kiến đối với nhiều vấn đề lớn trong Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), Dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng,…
Năm 2023, Chính phủ tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo Bộ Tư pháp triển khai đồng bộ các giải pháp để hoàn thành chỉ tiêu, nhiệm vụ THADS, thi hành án hành chính (THAHC) được Quốc hội giao; công tác phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong hoạt động THADS được tập trung chỉ đạo thực hiện thường xuyên, quyết liệt với nhiều giải pháp thiết thực; thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 04-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế. Chỉ đạo các bộ, ngành tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các địa phương để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong các vụ án lớn, phức tạp.
Kết quả THADS đạt tỉ lệ 83,24% số vụ việc thi hành; số việc thi hành án chuyển kỳ sau còn nhiều, các khoản thu hồi nợ cho các tổ chức tín dụng chưa cao. Số đơn thư khiếu nại, tố cáo về THADS có chiều hướng tăng.
Nguyên nhân do một số quy định về THADS trở nên bất cập, quan điểm áp dụng pháp luật trong một số trường hợp còn khác nhau. Tài sản trong các vụ án tham nhũng, kinh tế phải xử lý ở nhiều địa phương khác nhau, tính chất pháp lý phức tạp. Số việc và tiền thụ lý mới tăng cao so với các năm trước trong khi nguồn lực bảo đảm cho công tác THADS chưa đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ.
Đối với công tác thi hành án hành chính, Chính phủ đã chỉ đạo tổng kết thực tiễn thi hành Luật Tố tụng hành chính (TTHC) năm 2015 và tổng kết việc thực hiện Chỉ thị số 26/CT-TTg ngày 15/11/2019 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường chấp hành pháp luật TTHC và THAHC, trên cơ sở đó sẽ nghiên cứu, có báo cáo đề xuất xem xét, kiến nghị tiếp tục hoàn thiện về TTHC và thi hành án hành chính (THAHC).
Kết quả THAHC, các cơ quan THADS đã thực hiện theo dõi 1.388 bản án, quyết định có hiệu lực có nội dung phải thi hành, trong đó, ban hành văn bản thông báo tự nguyện thi hành án gửi người phải thi hành án đối với 769 vụ việc; tổ chức làm việc với người phải thi hành án trong 718 vụ việc; đăng tải công khai 553 quyết định buộc THAHC của Tòa án; có văn bản kiến nghị người có thẩm quyền xử lý trách nhiệm đối với 135 vụ việc. Đến nay, đã thi hành xong 582 bản án, quyết định (tăng 153 bản án, quyết định so với năm 2022).
Về hoạt động Thừa phát lại, Bộ trưởng Lê Thành Long nêu rõ, có tổng số 194 Văn phòng Thừa phát lại. Các Văn phòng Thừa phát lại trên cả nước đã tống đạt được 828.275 văn bản, lập 90.741 vi bằng, xác minh điều kiện thi hành án 09 việc, thụ lý tổ chức thi hành án 05 vụ việc, doanh thu đạt hơn 173 tỷ đồng.
Báo cáo về công thác thi hành án hình sự, Bộ trưởng nêu rõ, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế: Chính phủ đã ban hành 08 Nghị định; Bộ Công an phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng, ban hành 07 Thông tư liên tịch; sửa đổi, bổ sung và ban hành 27 Thông tư theo quy định của Luật thi hành án hình sự (THAHS) năm 2019. Bộ Quốc phòng xây dựng, ban hành 01 Thông tư.
Công tác thi hành án phạt tù; Công tác giáo dục, cải tạo, tổ chức lao động, dạy nghề cho phạm nhân; Công tác xét, đề nghị tạm đình chỉ, giảm thời hạn chấp hành án phạt tù, đề nghị tha tù trước thời hạn có điều kiện; Công tác THAHS tại cộng đồng; Công tác thi hành biện pháp tư pháp; Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo... được thực hiện đúng quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến và tập huấn Luật THAHS năm 2019 và các văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật chưa cao. Công tác quản lý giam giữ phạm nhân ở một số trại giam, trại tạm giam, Nhà tạm giữ còn xảy ra sơ hở dẫn đến phạm nhân lợi dụng trốn, vi phạm nội quy cơ sở giam giữ. Một số cán bộ, chiến sĩ vi phạm quy trình, chế độ công tác phải xử lý kỷ luật, xử lý hình sự.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cũng báo cáo trước Quốc hội về một số nhiệm vụ trọng tâm, kiến nghị giải pháp chủ yếu. Trong đó, đối với công tác THADS, THAHC, Thừa phát lại, tếp tục cụ thể hóa các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng, Nhà nước, phát biểu Kết luận của đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng Ban chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tại các Hội nghị, phiên họp; Chỉ thị số 04-CT/TW; Kết luận số 05-KL/TW. Tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện thể chế về THADS, THAHC, chỉ đạo hoàn thiện Dự thảo các văn bản pháp luật trình Quốc hội ban hành.
Tăng cường triển khai đồng bộ các giải pháp để hoàn thành chỉ tiêu, nhiệm vụ THADS, THAHC theo Nghị quyết số 96/2019/QH14 và Nghị quyết số 16/2021/QH15. Tiếp tục tổ chức thực hiện có hiệu quả Luật TTHC, kiến nghị của Ủy ban Tư pháp của Quốc hội về việc chấp hành pháp luật TTHC và THAHC.
Tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo về THADS, THAHC. Tăng cường công tác tự kiểm tra, kiểm tra công vụ, nội bộ, xác định trách nhiệm của người đứng đầu. Thực hiện các biện pháp quyết liệt, hiệu quả trong phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Bảo đảm kinh phí hoạt động, cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc cho cơ quan THADS. Quan tâm, đầu tư cơ sở vật chất phục vụ ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong THADS.
Về công tác THAHS, tiếp tục triển khai, thực hiện có hiệu quả Nghị quyết số 96/2019/QH14 ngày 27/11/2019 của Quốc hội, tổ chức thi hành nghiêm minh các bản án, quyết định của Tòa án và các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Đảng, Nhà nước, các văn bản pháp luật có liên quan.
Chỉ đạo Cơ quan THAHS trong Công an nhân dân phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền các cấp và chỉ đạo hướng dẫn, kiểm tra Công an cấp xã trong việc quản lý, giám sát, giáo dục và tạo điều kiện giúp đỡ người chấp hành xong án phạt tù, người được tha tù trước thời hạn có điều kiện... chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, tích cực học tập, lao động, ổn định cuộc sống...
Tổ chức giam giữ, quản lý chặt chẽ các loại đối tượng theo quy định pháp luật, không để xảy ra đột xuất, bất ngờ. Thực hiện đúng quy trình trong công tác tuần tra, canh gác, kịp thời phát hiện, ngăn chặn các hoạt động trốn, chống phá, phạm tội mới..., hạn chế thấp nhất các trường hợp PN chết không do bệnh lý. Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giáo dục cải tạo phạm nhân.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cũng đề nghị Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội, Đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân, Mặt trận Tổ quốc các cấp tiếp tục quan tâm, tăng cường giám sát theo thẩm quyền đối với công tác THADS, THAHC, THAHS, Thừa phát lại.
Đề nghị Quốc hội: Tiếp tục chỉ đạo, thể chế hoá các định hướng về công tác thi hành án tại Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 09/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII. Đề nghị TANDTC chỉ đạo TAND các cấp tiếp tục phối hợp có hiệu quả với cơ quan THADS; kịp thời giải quyết các yêu cầu đính chính, giải thích bản án và các kiến nghị của cơ quan THADS theo quy định; thụ lý yêu cầu phân chia tài sản chung của đương sự trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế...; Phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an để hướng dẫn giải quyết những vướng mắc phát sinh trong tổ chức thi hành án tử hình, THAHS tại cộng đồng...
9h02: Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày Báo cáo thẩm tra các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác thi hành án; các báo cáo công tác của Viện trưởng KSNDTC, Chánh án TANDTC năm 2023
Báo cáo thẩm tra các báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, năm 2023, Chính phủ đã đề ra nhiều giải pháp vừa bảo đảm phát triển kinh tế, ổn định đời sống người dân và đấu tranh có hiệu quả đối với vi phạm pháp luật và tội phạm. Lực lượng Công an đã triển khai nhiều biện pháp để phát hiện, xử lý nhanh chóng những điểm nóng; kịp thời truy bắt các đối tượng khủng bố, chống chính quyền nhân dân; xử lý nghiêm minh nhiều vụ án tham nhũng, kinh tế đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp; chủ động tham gia tích cực cùng các cơ quan, tổ chức hữu quan đề ra và thực hiện nhiều giải pháp nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước như: đẩy mạnh chuyển đổi số quốc gia, ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại; chủ động phát hiện và hòa giải mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân góp phần hạn chế phát sinh tội phạm; chủ động đề xuất sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan để khắc phục sơ hở, bất cập...
Ủy ban Tư pháp cơ bản tán thành với nhiều nhận định, đánh giá của Chính phủ về công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm và xin nhấn mạnh một số nội dung sau: Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng tổng thể chung tội phạm gia tăng về số vụ, số người chết, và thiệt hại về tài sản do tội phạm gây ra điều này chứng tỏ công tác phòng ngừa tội phạm trên một số lĩnh vực còn có mặt chưa đạt yêu cầu.
Công tác phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm trên một số lĩnh vực vẫn còn hạn chế, nhất là: (1) Số vi phạm pháp luật và tội phạm trên lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông, mạng internet được phát hiện gia tăng và vẫn diễn biến ngày càng phức tạp với nhiều phương thức thủ đoạn mới, tinh vi hơn, để lừa đảo chiếm đoạt tài sản, hoạt động tín dụng đen; (2) Công tác quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực còn nhiều sơ hở…; (3) Xuất hiện tình trạng lợi dụng danh nghĩa doanh nghiệp, công ty luật dưới hình thức mua bán nợ để cưỡng đoạt tài sản với các thủ đoạn đe dọa, khủng bố bằng tin nhắn, điện thoại gây hoang mang trong dư luận; (4) Tai nạn giao thông tuy giảm về số vụ, số người chết so với cùng kỳ, nhưng số người bị thương lại gia tăng.
Về công tác phát hiện xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nêu rõ, năm 2023, kết quả phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật và tội phạm trên một số lĩnh vực còn chưa tương xứng với tình hình thực tế. Diễn biến tội phạm ma túy hết sức phức tạp. Tội phạm xâm hại trẻ em tăng so với cùng kỳ năm 2022.
Về công tác điều tra, xử lý tội phạm, chất lượng công tác điều tra đã được nâng lên rõ rệt, nhiều nội dung đạt và vượt chỉ tiêu Quốc hội giao tại Nghị quyết số 96. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế như: tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo tội phạm là 85,58% chưa đạt chỉ tiêu của Quốc hội giao. Việc áp dụng biện pháp ngăn chặn bắt, tạm giữ, tạm giam vẫn còn vi phạm…
Báo cáo công tác của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, năm 2023, VKS các cấp tiếp tục chú trọng công tác này. Nhiều chỉ tiêu công tác tăng so với năm 2022 như: các cuộc kiểm sát trực tiếp tăng 13%, yêu cầu Cơ quan điều tra khởi tố tăng 41,1%. Việc xét phê chuẩn áp dụng các biện pháp ngăn chặn được thực hiện cơ bản chặt chẽ, đúng pháp luật. Tuy nhiên, vẫn còn xảy ra một số trường hợp phải đình chỉ điều tra đối với bị can do không có sự việc phạm tội, hành vi không cấu thành tội phạm hoặc hết thời hạn điều tra không chứng minh được bị can phạm tội, liên quan đến trách nhiệm của VKS…
Công tác điều tra của Cơ quan điều tra VKSNDTC đạt kết quả cao hơn so với năm 2022. Tỷ lệ giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố, tỷ lệ điều tra khám phá tội phạm đều tăng so với năm trước và vượt chỉ tiêu của Quốc hội giao. Tuy nhiên, số lượng tố giác, tin báo thụ lý trong kỳ phải tạm đình chỉ giải quyết còn khá lớn (56 tố giác, tin báo, chiếm 25,9% tổng số tin đã thụ lý)…
Bên cạnh đó, năm 2023, VKSNDTC tiếp tục triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ việc dân sự, vụ án hành chính. Tuy nhiên, tỷ lệ kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm các vụ, việc dân sự được Tòa án chấp nhận là 64,6%, giảm 2,5%.
Ngoài ra, công tác kiểm sát thi hành tạm giữ, tạm giam, thi hành án hình sự đạt nhiều kết quả tích cực. Tuy nhiên, chất lượng công tác kiểm sát tại một số VKS địa phương chưa cao, nhất là về điều kiện, tiêu chuẩn xét giảm thời hạn chấp hành án phạt tù, nên chưa kịp thời phát hiện vi phạm để kháng nghị, kiến nghị, yêu cầu chấn chỉnh, khắc phục và xử lý vi phạm.
Báo cáo của Chánh án Tòa án nhân dân tối cao về công tác của các tòa án, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga nêu rõ, năm 2023, mặc dù số lượng vụ án đã được thụ lý tăng so với năm 2022, các Tòa án đã phối hợp với Viện kiểm sát đưa ra xét xử kịp thời, nghiêm minh các vụ án, đặc biệt là các vụ án lớn, các vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo. Các Tòa án đã xét xử, giải quyết đạt 98%, vượt 10% so với yêu cầu của Quốc hội. Tuy nhiên, còn một số trường hợp áp dụng hình phạt chưa tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội; một số trường hợp vi phạm thời hạn gửi bản án, quyết định cho Viện Kiểm sát.
Công tác xét xử, giải quyết các vụ việc dân sự tiếp tục được các Tòa án chú trọng và cơ bản đáp ứng yêu cầu. Năm 2023, số vụ việc dân sự được Tòa án thụ lý tăng so với năm trước (tăng 24.426 vụ); tỷ lệ xét xử, giải quyết đạt 87,04%, vượt 9,04% so với yêu cầu của Quốc hội. Tuy nhiên, một số bản án, quyết định bị hủy, sửa do thu thập, đánh giá chứng cứ chưa đầy đủ, toàn diện.
Công tác giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm năm 2023 có chuyển biến tích cực; tỷ lệ giải quyết đơn đạt 63,19%, tăng 3,19% so với yêu cầu của Quốc hội. Chất lượng công tác giám đốc thẩm, tái thẩm, giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm đáp ứng yêu cầu; cơ bản đã khắc phục việc trả lời đơn là không có căn cứ kháng nghị, nhưng sau đó người có thẩm quyền lại kháng nghị vì phát hiện sai lầm nghiêm trọng trong các bản án, quyết định của Tòa án.
Báo cáo của Chính phủ về công tác thi hành án và thực hiện chế định Thừa phát lại, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, năm 2023, hoạt động của Cơ quan THADS đã có nhiều chuyển biến tích cực. Kết quả thi hành xong về việc và về tiền đều tăng; các vụ án về kinh tế, tham nhũng, đã thu tăng trên 4.415 tỷ đồng (27,62%) so với cùng kỳ; công tác phối hợp tổ chức thi hành nghĩa vụ tài sản đối với phạm nhân tại các trại giam đạt kết quả tích cực. Tuy nhiên, số lượng án có điều kiện thi hành tồn đọng chuyển kỳ sau còn ở mức cao; việc thu hồi khoản nợ cho các tổ chức tín dụng còn chậm, kết quả thi hành xong thấp hơn so với cùng kỳ…
Về hoạt động Thừa phát lại, hiện nay, cả nước hiện có 194 Văn phòng Thừa phát lại, được thành lập tại 49 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương với 416 Thừa phát lại đang hành nghề (tăng 51 Văn phòng). Tuy nhiên, hoạt động thừa phát lại vẫn còn hạn chế, nhất là về xác minh điều kiện thi hành án và trực tiếp tổ chức thi hành án.
Về công tác thi hành án hình sự, Ủy ban Tư pháp nêu rõ, năm 2023, số lượng người bị kết án phạt tù tăng mạnh, Bộ Công an đã tăng cường công tác chỉ đạo, triển khai công tác quản lý, giáo dục và thực hiện đầy đủ các chính sách đối với phạm nhân. Tuy nhiên, công tác kiểm tra, kiểm soát tại một số trại giam còn sơ hở nên vẫn có tình trạng phạm nhân cất giấu, sử dụng vật cấm tại nơi giam giữ; số phạm nhân chết do tai nạn lao động, chết do tự sát, số phạm nhân vi phạm kỷ luật và bị xếp loại cải tạo “Kém” đều tăng.
9h19: Nghỉ giải lao (20 phút)
9h41: Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2023
Báo cáo trước Quốc hội, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, trong năm 2023, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan chức năng đã nỗ lực lớn, quyết tâm cao, thực hiện nghiêm túc kết luận của đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo. Công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN), tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, có bước tiến mới, quyết liệt, đồng bộ, toàn diện và hiệu quả hơn, để lại dấu ấn tốt, củng cố thêm niềm tin của Nhân dân, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ kinh tế - xã hội năm 2023.
Theo đó, nhiều chủ trương, giải pháp, quy định mới về xây dựng Đảng, pháp luật của Nhà nước về PCTN, tiêu cực được ban hành và quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc, phát huy hiệu quả ngay sau khi vừa ban hành, tạo cơ sở chính trị, pháp lý quan trọng để ngăn chặn, phòng ngừa và xử lý tham nhũng, tiêu cực; các giải pháp phòng ngừa tham nhũng được đẩy mạnh, thường xuyên được rà soát, điều chỉnh phù hợp với thực tế; nhiều biện pháp phòng ngừa đã phát huy hiệu quả trong thời gian qua. Kiên quyết làm rõ, quy trách nhiệm chính trị của người đứng đầu để xảy ra vi phạm, khuyết điểm trong lĩnh vực được phân công quản lý, phụ trách, từ đó khuyến khích cán bộ tự giác nhận khuyết điểm, nhận trách nhiệm, xin từ chức; vai trò, trách nhiệm của các cơ quan và đại biểu dân cử, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, xã hội - nghề nghiệp và Nhân dân trong PCTN, tiêu cực được đề cao; cơ chế bảo vệ, khen thưởng người tố cáo hành vi tham nhũng được xây dựng và tổ chức thực hiện. Hoạt động hợp tác quốc tế về PCTN được tăng cường, mở rộng và ngày càng nhận được sự ủng hộ và đánh giá tích cực của cộng đồng quốc tế; hoạt động PCTN, tiêu cực từng bước được mở rộng ra khu vực ngoài nhà nước…
Tuy nhiên, tình trạng tham nhũng, tiêu cực trên một số lĩnh vực còn diễn biến phức tạp, nghiêm trọng, nổi lên là các sai phạm lớn trong lĩnh vực đất đai, đấu thầu, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, hoạt động ngân hàng, đăng kiểm, y tế... gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng; có sự câu kết, móc nối giữa cán bộ thoái hoá với doanh nghiệp, tổ chức để trục lợi, gây bức xúc trong cán bộ, đảng viên và Nhân dân.
Bên cạnh đó, quy định của pháp luật trên một số lĩnh vực còn sơ hở, bất cập, chậm được sửa đổi, bổ sung, nhất là lĩnh vực đất đai, đấu giá, đấu thầu, định giá, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp; công tác tự kiểm tra, phát hiện tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ vẫn chưa nhiều chuyển biến, có ít vụ việc được phát hiện qua tự kiểm tra; vẫn xảy ra các vụ việc tham nhũng, tiêu cực trong cơ quan có chức năng PCTN, tiêu cực, gây dư luận không tốt; công tác giám định, định giá tài sản, cung cấp thông tin, tài liệu trong một số vụ án, vụ việc còn chậm, chất lượng còn hạn chế; thu hồi tài sản mặc dù tăng cao so với giai đoạn trước nhưng giá trị tài sản phải thu hồi còn tồn đọng lớn.
Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nêu rõ, trong năm 2023, những kết quả đạt được trong PCTN, tiêu cực là rất quan trọng, góp phần giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, góp phần quan trọng nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế, tạo động lực mới, khí thế mới để toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi các Nghị quyết của Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Tuy nhiên, tham nhũng vẫn là vấn nạn chung của Thế giới và khu vực trong thời gian tới, với những diễn biến phức tạp, khó lường…
Về phương hướng, nhiệm vụ công tác năm 2024, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, Chính phủ sẽ tiếp tục triển khai, tổ chức thực hiện Chương trình công tác năm 2023 số 32-CTr/BCĐTW, ngày 19/01/2023 của Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN, tiêu cực. Thực hiện nghiêm các nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về PCTN, tiêu cực; tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, trách nhiệm, kiên trì xây dựng văn hóa tiết kiệm, liêm chính, không tham nhũng, tiêu cực trong đội ngũ cán bộ, đảng viên và Nhân dân; đề cao sự gương mẫu, quyết liệt, nói đi đôi với làm của người đứng đầu và tập thể lãnh đạo các cấp, các ngành, cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương trong PCTN, tiêu cực.
Đồng thời, tiếp tục xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế, pháp luật, nhất là về quản lý kinh tế - xã hội và PCTN, tiêu cực, kịp thời khắc phục những bất cập, sơ hở dễ bị lợi dụng để tham nhũng, tiêu cực; báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội kết quả rà soát Luật PCTN; tổ chức thực hiện có hiệu quả Chiến lược quốc gia về PCTN, tiêu cực đến năm 2030; triển khai xây dựng Đề án Cơ sở dữ liệu quốc gia về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn; tiếp tục hoàn thiện và thực hiện đồng bộ, có hiệu quả các giải pháp phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực; xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ quản lý cấp chiến lược có đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; siết chặt kỷ luật, kỷ cương hành chính; kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm minh các hành vi tham nhũng, tiêu cực; ngăn chặn có hiệu quả tình trạng nhũng nhiễu, vòi vĩnh, gây khó khăn, phiền hà cho người dân, doanh nghiệp khi giao dịch với cơ quan nhà nước; nâng cao hiệu quả thu hồi tài sản tham nhũng…
Bên cạnh đó, triển khai đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng của các địa phương theo Bộ chỉ số đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng cấp tỉnh và tăng cường theo dõi, đánh giá công tác PCTN tại các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; tăng cường công tác phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong phát hiện, điều tra, truy tố, xét xử các vụ án tham nhũng, tiêu cực...
9h56: Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga trình bày Báo cáo thẩm tra Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2023
Trình bày Báo cáo thẩm tra Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2023, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, năm 2023, công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng (PCTN) tiếp tục được lãnh đạo, chỉ đạo mạnh mẽ, quyết liệt, đồng bộ, có bước đột phá mới, đạt nhiều kết quả toàn diện cả ở Trung ương và địa phương. Kết quả công tác PCTN đã tiếp tục thể hiện quyết tâm mạnh mẽ PCTN, tiêu cực không ngừng, không nghỉ, không chùng xuống của Đảng và Nhà nước, góp phần quan trọng làm trong sạch bộ máy, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.
Về xây dựng, hoàn thiện thể chế về PCTN, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho biết, năm 2023, hoạt động lập pháp của Quốc hội có nhiều đổi mới, chú trọng thể chế hóa các quy định của Đảng liên quan đến công tác PCTN, tiêu cực ; đẩy mạnh công tác rà soát văn bản quy phạm pháp luật nhằm phát hiện những văn bản có nội dung còn sơ hở, bất cập, có thể phát sinh tham nhũng, tiêu cực để kịp thời chấn chỉnh, khắc phục ... Công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế được Chính phủ tiếp tục quan tâm; nhiều văn bản về quản lý KT-XH và PCTN tiếp tục được sửa đổi, bổ sung và ban hành mới, đã góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật, tạo cơ sở chính trị- pháp lý đồng bộ, khả thi để PCTN hiệu quả.
Tuy nhiên, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế để PCTN vẫn còn hạn chế. Tình trạng chậm, nợ ban hành văn bản quy định chi tiết nội dung được giao trong luật, pháp lệnh, nghị quyết chưa được khắc phục triệt để, một số bộ, ngành chưa kịp thời sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật theo quy định. Chính sách, pháp luật trên một số lĩnh vực còn thiếu đồng bộ, một số quy định còn có nội dung sơ hở, bất cập, dễ bị lợi dụng để tham nhũng, tiêu cực. Trong công tác xây dựng pháp luật, còn trường hợp áp dụng trình tự, thủ tục rút gọn chưa phù hợp với quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật hoặc dùng hình thức văn bản khác không đúng quy định để thay thế cho việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Về công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN, phát huy vai trò, trách nhiệm của xã hội trong PCTN, năm 2023, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về PCTN, tiêu cực tiếp tục được quan tâm với nhiều hình thức phong phú , nhất là việc xuất bản, quán triệt nghiên cứu, học tập Cuốn sách “Kiên quyết, kiên trì đấu tranh PCTN, tiêu cực, góp phần xây dựng Đảng và Nhà nước ta ngày càng trong sạch, vững mạnh” của đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo đã tạo thành đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng trong toàn đảng, toàn quân, được cán bộ, đảng viên và nhân dân đặc biệt quan tâm.
Công tác truyền thông, công khai thông tin kết quả phát hiện, xử lý hành vi tham nhũng được tăng cường; chú trọng việc đấu tranh, phản bác luận điệu xuyên tạc, chống phá của các thế lực thù địch; xử lý nghiêm các trường hợp thông tin không đúng, xuyên tạc về tình hình và công tác đấu tranh PCTN, tiêu cực. Vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên trong công tác PCTN, tiêu cực được phát huy.
Tuy nhiên, công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến pháp luật về PCTN, tiêu cực vẫn còn những hạn chế. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tham nhũng, tiêu cực còn diễn ra ở một bộ phận cán bộ, đảng viên, trong đó có cả cán bộ lãnh đạo, quản lý; một số cán bộ, công chức, viên chức thiếu tu dưỡng, rèn luyện, vi phạm các quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước về PCTN, tiêu cực . Tình trạng lợi dụng danh nghĩa báo chí để trục lợi, sách nhiễu, vòi vĩnh cơ quan, doanh nghiệp, cá nhân diễn ra còn nhiều…
Về thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng, năm 2023, nhiều biện pháp phòng ngừa tham nhũng tiếp tục được Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh thực hiện như: thực hiện công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị; thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ , quy tắc ứng xử ; thực hiện chuyển đổi vị trí công tác để phòng ngừa tham nhũng ; tăng cường kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn , xử lý nghiêm các trường hợp kê khai tài sản, thu nhập không trung thực; thực hiện cải cách thủ tục hành chính; mở rộng ứng dụng khoa học trong quản lý ; thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt; tăng cường thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa tham nhũng ; xử lý trách nhiệm của người đứng đầu khi để xảy ra tham nhũng. Công tác PCTN trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài nhà nước tiếp tục được quan tâm.
10h07: Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định điều hành nội dung thảo luận
Điều hành nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, các báo cáo trình Quốc hội là những báo cáo thường kỳ, được trình bày vào kỳ họp cuối năm. Báo cáo được tổng hợp kết quả, số liệu từ ngày 01/10/2022 đến hết ngày 30/9/2023 (tròn 12 tháng). Tại kỳ họp này, Quốc hội đã nhiều lần thảo luận về các vấn đề có liên quan đến 5 nội dung trong các báo cáo vừa nêu, như tại phiên chất vấn và trả lời chất vấn, phiên thảo luận về kinh tế-xã hội, phiên thảo luận về báo cáo kết quả giám sát việc giải quyết kiến nghị của cử tri.
Các bộ trưởng, trưởng ngành có liên quan cũng đã phát biểu làm rõ thêm nhiều vấn đề. Tại Phiên thảo luận này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, thực hiện Nghị quyết 76 của Quốc hội về kỳ họp thứ tư, năm nay Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo các cơ quan phối hợp với Chính phủ, Tòa án nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, Thanh tra Chính phủ, Bộ Tư pháp đã chuẩn bị rất sớm báo cáo theo đúng yêu cầu của Quốc hội.
Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị các vị đại biểu tập trung đánh giá các vấn đề trọng tâm như trong báo cáo thẩm tra đầy đủ do Ủy ban Tư pháp đã trình với Quốc hội; đánh giá thảo luận về tình hình năm 2003 so với năm trướccó những tiến bộ gì, những hạn chế gì, các tồn tại, nguyên nhân và gắn với cái bối cảnh cụ thể của năm 2003. Đại biểu cũng cho ý kiến về những giải pháp, kiến nghị cụ thể nhằm tiếp tục phát huy những kết quả đạt được, khắc phục những hạn chế, yếu kém còn tồn tại trong thời gian qua và phương hướng trong thời gian tới…
Trong quá trình thảo luận, các bộ trưởng, trưởng ngành sẽ phát biểu làm rõ thêm một số vấn đề đại biểu nêu.
10h12: Đại biểu Lê Hữu Trí - Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa: Tình hình một số loại tội phạm gia tăng gây bất an cho xã hội
Đại biểu Lê Hữu Trí đồng tình với các báo cáo của Chính phủ, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao và các báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp của Quốc hội. Đại biểu cho rằng qua các báo cho thấy, bức tranh chung về tình hình an ninh trật tự xã hội trong năm qua cũng còn nhiều vấn đề đáng lo ngại gây bất an cho xã hội. Các tội phạm trên các lĩnh vực tiếp tục gia tăng toàn quốc xảy ra 48.100 vụ phạm tội và trật tự xã hội tăng 18%.
Đại biểu Lê Hữu Trí chỉ rõ các loại tội phạm nguy hiểm tăng mạnh như tội phạm giết người, cướp tài sản, cướp giật, lừa đảo chiếm đoạt tài sản; cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự gây rối trật tự công cộng tội phạm ma túy ngày càng tăng cao và nguy hiểm hơn. Đã xuất hiện một số loại ma túy núp bóng thuốc lá, điện tử, đồ uống thực phẩm gây tác hại nhiều mặt đến người sử dụng, nhất là thanh thiếu niên và đe dọa đến an ninh trường học, vi phạm pháp luật và tội phạm trên không gian mạng diễn biến khá phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi. Tội phạm mua bán người lừa đảo đưa người Việt Nam ra nước ngoài cưỡng bức lao động cưỡng ép tham gia các hoạt động lừa đảo trên không gian mạng diễn ra phức tạp. Tội phạm xâm hại trẻ em diễn ra ngày càng tăng.
Đại biểu Lê Hữu Trí ghi nhận, trong bối cảnh đó, Chính phủ, các cấp, các ngành, các cơ quan pháp luật đã triển khai nhiều giải pháp vừa bảo đảm phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, ổn định đời sống nhân dân, vừa chỉ đạo triển khai nhiều giải pháp phòng ngừa, tổ chức tấn công trấn áp tội phạm.
Bên cạnh ghi nhận sự nỗ lực rất lớn của Chính phủ, các cấp, các ngành, các lực lượng chức năng, các cơ quan tư pháp trong công tác đấu tranh trấn áp, xử lý các loại tội phạm góp phần bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, đại biểu Lê Hữu Trí cho biết vẫn còn những băn khoăn, lo lắng trước những hạn chế, sai sót, vi phạm trong hoạt động tố tụng của các cơ quan thực thi pháp luật như: Qua kiểm sát, Viện kiểm sát hủy bỏ 155 quyết định không có căn cứ của cơ quan điều tra nhằm hạn chế oan sai, hủy 510 quyết định tạm giữ; không phê chuẩn 511 quyết định bắt tạm giữ, tạm giam; Vẫn còn một số trường hợp truy tố thiếu căn cứ, sai tội danh, sai khung hình phạt… Đại biểu đề nghị những hạn chế, sai sót, vi phạm về nghiệp vụ cần sớm được khắc phục nhằm tránh các trường hợp bị khởi tố oan sai danh dự, nhân phẩm, sức khỏe, tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của công dân hoặc bỏ sót tội phạm.
Về công tác thi hành án dân sự, thi hành án hành chính, đại biểu Lê Hữu Trí cũng chỉ rõ một số tồn tại hạn chế như số bản án, quyết định hành chính đã có hiệu lực, chưa thi hành xong vẫn còn nhiều; chưa có trường hợp nào cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước bị xử lý trách nhiệm do chậm thi hành án. Do đó, đại biểu Lê Hữu Trí đề nghị cần phải khẩn trương rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật còn vướng mắc, bất cập; có biện pháp mạnh mẽ hơn nữa xem xét trách nhiệm các cơ quan thi hành án dân sự thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về xử lý các trường hợp không chấp hành án hành chính và cả trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan.
10h18: Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp: Cần đánh giá kỹ lưỡng, khách quan về công tác phòng, chống tội phạm
Đại biểu Phạm Văn Hòa cho biết, năm 2023, tình hình kinh tế - xã hội gặp nhiều khó khăn trên các lĩnh vực, ảnh hưởng đến đời sống của người dân, doanh nghiệp, nhất là người lao động có thu nhập thấp. Lợi dụng tình hình, các đối tượng tội phạm nổi lên hoạt động, làm phức tạp thêm.
Nhưng dưới sự quyết tâm của Chính phủ, ngành tư pháp đã triển khai toàn diện các biện pháp phòng, chống đạt được nhiều kết quả tích cực, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững, những vụ việc nổi lên được xử lý kịp thời, kiềm chế, không để phát sinh phức tạp.
Các vụ án kinh tế, tham nhũng, ma túy, cướp ngân hàng, giết người, cướp của có động cơ khác nhau được phát hiện xử lý đến nơi, đến chốn, tạo dấu ấn lan tỏa quan trọng để cảnh tỉnh răn đe, phòng ngừa. Công tác điều tra, phá án từng bước được nâng cao, hầu hết các vụ án có tính chất nghiêm trọng đều được làm sáng tỏ.
Đại biểu nhấn mạnh, đây là kết quả đáng trân trọng của ngành công an, Viện kiểm sát, Tòa án và các phong trào quần chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc được nhân dân cả nước ấn tượng và ngày càng tín nhiệm và các cơ quan bảo vệ pháp luật trong xử lý nghiêm, khách quan và dựa trên công lý...
Theo đại biểu, công tác phòng, chống tội phạm trên các lĩnh vực thời gian qua mặc dù đạt được nhiều kết quả rất khích lệ, góp phần làm giảm thiểu tội phạm, đem lại cuộc sống bình yên cho người dân. Tuy nhiên, có loại hình tội phạm giảm không nhiều, có loại hình tăng; tai nạn giao thông mặc dù có giảm, vụ cháy nổ lại tăng mạnh nhưng mỗi khi có sự những sự cố xảy ra, số người chết và bị thương lại mang tính tập thể.
Thậm chí, có loại tội phạm phát sinh mới như bắt cóc trẻ em ở nhà trẻ đòi tiền chuộc gây tâm lý lo sợ cho phụ huynh có con em gửi nhà trẻ; tội phạm hoạt động đăng kiểm, đào tạo, sát hạch lái xe; vụ tiếp viên hàng không vận chuyển 11 kg ma túy được giấu trong tuýp kem đánh răng, đây là một hiện tượng rất bất thường. Đại biểu cho rằng, đây là thể hiện sự hạn chế nhất định trong công tác đấu tranh phòng ngừa tội phạm trên một số lĩnh vực.
Từ những thực tế trên, đại biểu kiến nghị Chính phủ và các ngành chức năng có đánh giá thật kỹ lưỡng, khách quan, cầu thị về những thực trạng trên, nhất là trong năm nay các vụ việc có số người vi phạm tăng, trong khi các vụ giảm không đáng kể. Đồng thời tìm nguyên nhân để có biện pháp khắc phục hữu hiệu, nhất là các vụ án nghiêm trọng, rất nghiêm trọng liên quan đến cuộc sống, sinh hoạt, tâm lý, tình cảm, cuộc sống bình yên của người dân, giảm thiểu tối đa các vụ án tăng bất thường.
10h24: Đại biểu Hoàng Quốc Khánh - Đoàn ĐBQH tỉnh Lai Châu: Công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật chưa có nhiều đổi mới
Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Hoàng Quốc Khánh bày tỏ cơ bản nhất trí với các báo cáo đã được trình bày, đồng thời cho biết, về tình hình phòng chống tội phạm, vi phạm pháp luật, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành tiếp tục, chủ động nắm bắt, phân tích, dự báo tình hình, triển khai nhiều phương án, kế hoạch phòng, ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật.
Theo đại biểu, số vụ án được phát hiện tăng so với cùng kỳ, nhất là các loại tội phạm ẩn, phải áp dụng các biện pháp nghiệp vụ như tội phạm tham nhũng chức vụ, nhận hối lộ, tội phạm về ma túy. Đặc điểm các loại tội phạm này là càng đẩy mạnh công tác đấu tranh thì số vụ án phát hiện càng tăng, qua đó góp phần kiềm chế các loại tội phạm.
Tuy nhiên, bức tranh chung về tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật năm 2023 tăng cả về số vụ, số người chết và thiệt hại tài sản, trong đó, một số loại tội phạm tăng mạnh như giết người, cướp tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cho vay nặng lãi… Các loại tội phạm này không chỉ gây bất an trong nhân dân, mà còn thể hiện những hạn chế nhất định trong công tác phòng ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật.
Phân tích nguyên nhân của tình trạng này, đại biểu cho biết, sau đại dịch Covid-19, đời sống còn nhiều khó khăn khiến thu nhập của một số bộ phận nhân dân giảm sút. Tuy nhiên, còn một số nguyên nhân khác như: đánh giá dự báo tình hình chưa tốt, công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật chưa có nhiều đổi mới về nội dung, phương thức, thực hiện hiệu quả còn thấp. Đặc biệt, khâu cảnh báo phương thức, thủ đoạn phạm tội cho người dân còn hạn chế. Đại biểu đề nghị Chính phủ đánh giá đầy đủ nguyên nhân làm gia tăng tội phạm để từ đó có phương pháp phòng ngừa, đấu tranh hiệu quả.
Ngoài ra, đại biểu đề nghị cần có biện pháp hiệu quả để phòng ngừa tình trạng lừa đảo, giả mạo cơ quan chức năng, các tổ chức tín dụng, các cơ quan nhà nước để chiếm đoạt tiền của người dân, đặc biệt ở khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số. Tình hình sử dụng mạng xã hội và các phương tiện công nghệ để thực hiện lừa đảo cũng đang ngày một gia tăng. Đại biểu đề nghị cơ quan chức năng tiếp tục thực hiện tốt công tác dự báo tính hình, đổi mới phương thức cảnh báo hành vi, thủ đoạn các loại tội phạm để người dân biết và chủ động hơn trong việc đấu tranh với tội phạm.
10h30: Đại biểu Phạm Đình Thanh - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum: Cần tập trung thực hiện tốt công tác phòng ngừa, ngăn chặn hành vi phạm tội của các đối tượng
Phát biểu tại hội trường, đại biểu Phạm Đình Thanh - Đoàn ĐBQH tỉnh Kon Tum nhận thấy, tình hình tội phạm còn diễn biến phức tạp, tội phạm trên không gian mạng, tội phạm sử dụng công nghệ cao gia tăng với nhiều phương thưc tinh vi, nguy hiểm. Nhưng với sự vào cuộc quyết liệt của Chính phủ, sự sâu sát của lực lượng Công an, ngành kiểm sát và tòa án, nhiều chỉ tiêu quy định tại Nghị quyết 96 của Quốc hội đã được thực hiện đạt và vượt, đặc biệt việc đẩy nhanh tiến độ điều tra, truy tố, kịp thời xét xử nghiêm minh nhiều vụ án tham nhũng kinh tế lớn đã củng cố thêm niềm tin của cử tri và nhân dân về kết quả thực thi pháp luật.
Trước diễn biến tình hình tội phạm có xu hướng gia tăng, phức tạp hiện nay, đại biểu Phạm Đình Thanh đề nghị cần tập trung thực hiện tốt công tác phòng ngừa, ngăn chặn hành vi phạm tội của các đối tượng. Đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan và các cấp chính quyền phải thực sự vào cuộc cùng với cơ quan bảo vệ pháp luật tổ chức thực hiện hiệu quả, đồng bộ nhiệm vụ, giải pháp đấu tranh, phòng ngừa và xử lý tội phạm.
Trong phòng ngừa tội phạm, cần chú trọng nâng cao chất lượng giáo dục pháp luật, quyết liệt phổ biến để người dân hiểu phương thức, thủ đoạn hoạt động của các loại tội phạm, nhất là tội phạm mới, tội phạm sử dụng công nghệ cao, phải làm cho người dân hiểu, cảnh giác, tự bảo vệ mình và tích cực đấu tranh tố giác hành vi vi phạm tội phạm.
Bên cạnh đó, đại biểu Phạm Đình Thanh đề nghị cần tập trung rà soát, xử lý dứt điểm các vụ việc tồn đọng, mâu thuẫn, khiếu kiện kéo dài, nhất là các vụ việc tranh chấp đất đai, khiếu kiện, thắc mắc về vấn đề giải tỏa đền bù, tái định canh, tái định cư khi thực hiện các dự án, không để phát sinh vụ việc phức tạp.
Đồng thời kịp thời rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật phục vụ công tác phòng, chống và xử lý tội phạm theo hướng sát với yêu cầu thực tế, tạo điều kiện thuận lợi hơn để lực lượng chuyên trách của các cơ quan bảo vệ pháp luật tập trung tấn công, xử lý tội phạm đạt hiệu quả cao. Khắc phục cho được tình trạng sợ sai, sợ trách nhiệm.
10h36: Đại biểu Bố Thị Xuân Linh - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Thuận: Bổ sung một số giải pháp nâng cao công tác phòng, chống tham nhũng
Phát biểu ý kiến tại phiên họp, đại biểu Quốc hội Bố Thị Xuân Linh bày tỏ thống nhất cao với Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2023.
Đại biểu Linh nhấn mạnh, đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực là một việc làm rất cần thiết và tất yếu, một xu thế không thể đảo ngược. Trong năm 2023, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, toàn diện của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, đứng đầu là Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo về công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực đã được đẩy mạnh và có nhiều điểm đột phá đi vào chiều sâu với quyết tâm chính trị rất cao, không có vùng cấm, không có ngoại lệ, đạt được nhiều cái kết quả rất quan trọng, rõ rệt được cán bộ, đảng viên và nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao, quốc tế ghi nhận.
“Trong Báo cáo của Chính phủ cũng đã nêu khá là rõ về những tồn tại và khó khăn. Tuy nhiên, qua tiếp xúc cử tri và tổng hợp ý kiến của cử tri và nhân dân cho thấy, cử tri còn băn khoăn, lo lắng và trăn trở về thực trạng tham nhũng, tiêu cực, vẫn còn tham nhũng vặt, nhũng nhiễu đối với các doanh nghiệp và người dân, thậm chí tham nhũng, tiêu cực xảy ra ngay ở một số người làm nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và trong một số cơ quan thanh tra, kiểm tra và điều tra xét xử.”, đại biểu Quốc hội Bố Thị Xuân Linh cho biết…
Để thực hiện hiệu quả hơn nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong năm 2024 và những năm tiếp theo, đại biểu đề xuất bổ sung thêm một số giải pháp. Cụ thể là phát huy vai trò của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, đơn vị, địa phương trong công tác phòng, chống tham nhũng. Thực tiễn đã chỉ ra rằng, ở đâu người đứng đầu có trách nhiệm cao, gương mẫu, sâu sát trong công tác quản lý, cương quyết với những sai phạm thì ở đó công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực được thực hiện tốt hơn và ngược lại. Bởi vậy, phát huy vai trò của người đứng đầu đối với nhiệm vụ này là vấn đề cấp bách hiện nay.
Bên cạnh đó, cần có cơ chế, chế tài bảo đảm cho việc giám sát, phản biện xã hội có hiệu lực trên thực tế và tiếp tục hoàn thiện, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của các cơ quan chức năng. Đồng thời, tiếp tục xây dựng và hoàn thiện chế độ tiền lương hợp lý, nâng cao mức sống của người lao động. Đặc biệt, trong quá trình xử lý những người vi phạm, cần có sự phân loại đối tượng như: đối tượng chủ mưu, cầm đầu thì cần phải có biện pháp xử lý nghiêm minh; còn đối với những người mà vi phạm do thực hiện theo sự chỉ đạo của người đứng đầu, của cấp trên thì cần phải được xem xét, có chính sách khoan hồng…
10h43: Đại biểu Điểu Huỳnh Sang - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Phước: Làm rõ, cụ thể hơn về hạn chế, nguyên nhân, bài học kinh nghiệm
Đánh giá cao các báo cáo trình bày tại phiên thảo luận, đại biểu Điểu Huỳnh Sang cho rằng, bên cạnh kết quả đạt được, công tác phòng chống tội phạm vẫn diễn biến phức tạp, gia tăng về số vụ, thiệt hại về người và tài sản của người dân.
Theo đại biểu Điểu Huỳnh Sang, tình hình diễn biến tội phạm vi phạm pháp luật có xu hướng ngày càng phức tạp, một số loại tội phạm vi phạm pháp luật gia tăng, một số chỉ tiêu nhiệm vụ chưa đạt yêu cầu theo nghị quyết của Quốc hội và nhiều vụ tai nạn giao thông, nhiều vụ cháy gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng vẫn xảy ra và có dấu hiệu ngày càng tăng.
Đại biểu đề nghị các báo cáo của Chính phủ và các cơ quan Tư pháp cần tập trung làm rõ và cụ thể hơn về kết quả, hạn chế, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm. Trong đó có các nội dung, có chỉ tiêu nhiệm vụ không đạt theo Nghị quyết số 96 và Nghị quyết số 76 của Quốc hội.
Với nội dung báo cáo về phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật, đại biểu cơ bản thống nhất với nhiều nhận định, đánh giá của Chính phủ về công tác phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật.
Theo đó, những khó khăn về kinh tế xã hội sau hơn 2 năm trải qua đại dịch Covid-19 nhất là về đời sống việc làm thu nhập của một bộ phận người dân. Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng tổng thể chung, tội phạm gia tăng cả về số vụ và thiệt hại tài sản do tội phạm gây ra.
Đại biểu cũng lo ngại về việc xuất hiện nhiều phương thức thủ đoạn tội phạm mới, nhất là tội phạm trên không gian mạng; số vụ vi phạm pháp luật và tội phạm trên lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông, mạng internet được phát hiện gia tăng.
Vì vậy, đại biểu Điểu Huỳnh Sang đề nghị Chính phủ và các cơ quan làm rõ và đánh giá đầy đủ hơn một số loại tội phạm có xu hướng tăng cao trong thời gian qua và giải pháp phòng ngừa xử lý hiệu quả, nhất là tội phạm về ma túy tội phạm do người nghiện ma túy và người mắc bệnh tâm thần gây ra; đồng thời làm rõ trách nhiệm và giải pháp trong quản lý đối với người nghiện ma túy, người mắc bệnh tâm thần. Chính phủ và các cơ quan làm rõ các giải pháp phòng ngừa đấu tranh triệt phá các loại tội phạm có các hình thức biến tướng mới như núp bóng công ty luật, công ty tài chính để đòi nợ thuê, tội phạm về tín dụng đen và các tội phạm trên không gian mạng. Phân tích và tập trung vào công tác dự báo xu hướng tội phạm và vi phạm pháp luật để có những giải pháp hiệu quả trong thời gian tới…
10h48: Đại biểu Phan Thị Nguyệt Thu - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tĩnh: Để Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án ngày càng phát huy hiệu quả trên thực tiễn
Đại biểu Phan Thị Nguyệt Thu ghi nhận việc chủ động đấu tranh, phát hiện, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử và xử lý các loại tội phạm vi phạm pháp luật đã đạt được nhiều chỉ tiêu và nhiều chỉ tiêu vượt mức của Nghị quyết Quốc hội giao.
Quan tâm đến thực hiện hòa giải, đối thoại tại Tòa án, đại biểu Phan Thị Nguyệt Thu cho biết từ khi Luật được Quốc hội thông qua và có hiệu lực thi hanhf đã tạo ra một cơ chế pháp lý mới để người dân lựa chọn phương thức hòa giải, đối thoại để giải quyết tranh chấp khiếu kiện tại Tòa án một cách linh hoạt, phù hợp, tiết kiệm được nhiều thời gian, chi phí, công sức. Đặc biệt khi hòa giải thành mối quan hệ mâu thuẫn, đôi bên được hàn gắn ngày càng tốt đẹp hơn, đoàn kết hơn, giảm đáng kể vụ việc phải giải quyết cho cơ quan xét xử và cơ quan thi hành án như báo cáo Chánh án Tòa án nhân dân tối cao thì Luật này đã phát huy hiệu quả tốt.
Tuy nhiên, qua khảo sát tại một số tòa án, địa phương, đại biểu Phan Thị Nguyệt Thu cho biết vẫn còn tình trạng người dân nộp đơn khởi kiện tại Tòa án nhưng từ chối hòa giải đối thoại. Số đơn từ chối hòa giải, đối thoại vẫn còn nhiều. Vì vậy, để Luật Hòa giải đối thoại tại Tòa án ngày càng phát huy hiệu quả trong thực tiễn, đại biểu đề nghị tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật nói chung, Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án nói riêng về những lợi ích, tính ưu việt của Luật, khuyến khích người dân chủ động lựa chọn phương thức giải quyết hòa giải, đối thoại khi giải quyết tranh chấp tại tòa án. Đồng thời, cần nâng cao trách nhiệm của tổ chức, cá nhân khi thực hiện tư vấn pháp luật, cần hướng dẫn, giải thích những lợi ích của hòa giải, đối thoại để người dân lựa chọn.
Đại biểu Phan Thị Nguyệt Thu cũng cho rằng cần đầu tư đầy đủ trang thiết bị, nhất là phòng đối thoại hòa giải đúng quy định, cần đầu tưtrang thiết bị để hòa giải đối thoại trực tuyến. Trước thực trạng trụ sở tòa án cấp huyện xuống cấp nghiêm trọng và thiếu phòng xét xử, thiếu phòng hòa giải cần được đầu tư xây dựng mới nhưng chưa được bố trí nguồn kinh phí, đại biểu đề nghị Quốc hội, Chính phủ, bộ ngành có sự quan tâm, phân bổ cấp kinh phí đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị được giao.
Ngoài ra, đại biểu Phan Thị Nguyệt Thu cũng đề nghị cần có chính sách quan tâm đến đội ngũ hòa giải viên, động viên ghi nhận của các tổ chức, cá nhân đối với các hòa giải viên để họ nhiệt tình tham gia.
10h55: Đại biểu Hồ Thị Kim Ngân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn: Nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa xã hội, hạn chế điều kiện phát sinh tội phạm
.jpg)
Đại biểu Hồ Thị Kim Ngân bày tỏ đồng tình, nhất trí cao với các nội dung đã được đánh giá tại báo cáo của Chính phủ, Chánh án TAND tối cao, Viện trưởng VKSND tối cao, Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp. Các báo cáo cơ bản đã phản ánh, phân tích những thuận lợi, khó khăn, thách thức và những vấn đề mới nảy sinh phải giải quyết, nêu rõ những kết quả đạt được theo chỉ tiêu của Quốc hội giao, những hạn chế, khó khăn, nguyên nhân và đề ra các giải pháp khắc phục trong thời gian tới.
Tuy nhiên, đại biểu chỉ rõ, trong năm 2023, số vụ vi phạm về trật tự xã hội tăng và tăng số người chết, số người bị thương, tăng thiệt hại về tài sản. Nhóm tội phạm phức tạp trở lại như cố ý gây thương tích, xâm hại trẻ em, nhất là tội phạm giết người do mâu thuẫn, mâu thuẫn vay nợ, tranh chấp đất đai, tài sản, một số vụ do người tâm thần, người nghiện ma túy gây án.
Theo đại biểu, hiện nay với sự phát triển của truyền thông và mạng xã hội, mức độ lan toả thông tin đã biến đổi mạnh mẽ, việc khai thác các tình tiết ly kỳ, chi tiết của từng vụ án nhằm thu hút người xem đã tạo ra tác động tiêu cực, ảnh hưởng đến cách nhìn nhận, hành vi của người tiếp cận thông tin. Do đó, đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu cứu, phân tích đánh giá sâu hơn các nguyên nhân đối với nhóm tội phạm này, trong đó phân tích các nguyên nhân liên quan đến vấn đề về giáo dục, sự ảnh hưởng tiêu cực của bùng nổ thông tin, sai lệch nhận thức cần được phân tích làm rõ và đưa ra giải pháp căn cơ, nhất là giải pháp về giáo dục hình thành, nuôi dưỡng nhân cách đạo đức con người; cách tiếp cận, sàng lọc thông tin; trách nhiệm của cơ quan nhà nước trong quản lý các hoạt động trên không gian mạng… Để từ đó nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa xã hội, phòng ngừa nghiệp vụ, hạn chế điều kiện phát sinh tội phạm và vi phạm pháp luật.
11h01: Đại biểu Lý Thị Lan - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang: Giảm thiểu tình trạng tai nạn giao thông ở học sinh
Tham gia phát biểu, đại biểu Lý Thị Lan - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang bày tỏ đồng tình với báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp. Đại biểu cho rằng, năm 2023, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến nhanh, xuất hiện nhiều yếu tố phức tạp, tình hình kinh tế xã hội còn nhiều khó khăn, làm phát sinh tội phạm, vi phạm pháp luật, đặt ra nhiều thách thức cho công tác phòng, chống tội phạm.
Theo đại biểu, trước tình hình trên, Chính phủ đã chỉ đạo tập trung quyết liệt triển khai thực hiện đồng bộ các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác phòng chống tội phạm, vi phạm pháp luật, giữ vững an ninh trật tự, góp phần thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội và đối ngoại của đất nước.
Về việc giảm thiểu tai nạn giao thông và quản lý, xử lý học sinh sử dụng phương tiện xe gắn máy dưới 50 phân khối đến trường khi chưa đủ tuổi, đại biểu phản ánh, những năm gần đây, dù công tác tuyên truyền, giáo dục được đẩy mạnh, nhưng tình trạng học sinh vi phạm các quy định về trật tự an toàn giao thông vẫn ở mức cao, đặc biệt là tình trạng điều khiển các phương tiện giao thông khi chưa đủ tuổi.
Đại biểu kiến nghị Chính phủ, các bộ ngành liên quan xem xét ban hành quy định về việc đào tạo, sát hạch với các trường hợp sử dụng xe, phương tiện gắn máy với dung tích dưới 50 phân khối để đảm bảo mọi người dân khi tham gia giao thông đều được đào tạo sát hạch, có nhận thức đầy đủ về luật an toàn giao thông.
11h08: Đại biểu Trần Công Phàn - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương: Tập trung nghiên cứu một cách căn cơ về nguyên nhân, điều kiện dẫn đến tội phạm để làm tốt công tác phòng ngừa
Phát biểu tại hội trường, đại biểu Trần Công Phàn - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương bày tỏ đồng tình các báo cáo của Chính phủ, các cơ quan tư pháp, đặc biệt là báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đã nêu rất rõ các vấn đề đạt được, chưa đạt được và các kiến nghị để thực hiện tốt trong thời gian tới. Qua các báo cáo, đại biểu nhận thấy nỗ lực rất lớn của các cơ quan tư pháp, hầu hết các chỉ tiêu đều đạt và vượt chỉ tiêu của Quốc hội giao. Chất lượng điều tra, truy tố, xét xử đều được nâng lên, truy tố, xét xử đúng người đúng tội. Đây là những chỉ tiêu rất đáng khích lệ, thể hiện nỗ lực rất lớn của các cơ quan tư pháp trong năm 2023.
Đại biểu Trần Công Phàn cho rằng, các kết quả đạt được trong điều kiện biên chế và kinh phí chưa đầy đủ, áp lực công việc rất nhiều. Mặc dù các cơ quan tư pháp đã đấu tranh, phòng chống tội phạm đạt được nhiều kết quả tích cực nhưng tội phạm vẫn gia tăng nhiều. Do đó, đồng tình với Ủy ban Tư pháp, đại biểu đề nghị cần chú ý hơn đến công tác phòng ngừa, tập trung nghiên cứu một cách căn cơ về nguyên nhân, điều kiện dẫn đến tội phạm để làm tốt công tác phòng ngừa.
Cho rằng vẫn còn một số cơ quan còn chưa phối hợp tốt, đại biểu Trần Công Phàn đề nghị các cơ quan pháp luật cần tăng cường hơn nữa trong việc phối hợp để tìm ra chân lý, làm đúng trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan. Đồng thời tăng cường hướng dẫn, giải thích áp dụng pháp luật.
Nhận thấy các cơ quan như Tòa án, Viện kiểm sát có tính chất rất đặc thù, đại biểu Trần Công Phàn cho rằng, việc cấp kinh phí và biên chế, trang thiết bị giống như các cơ quan hành chính sẽ rất khó khăn. Do đó, đề nghị Quốc hội, Chính phủ quan tâm đến các cơ quan tư pháp nói chung và Viện kiểm sát, Tòa án nói riêng trong việc cấp kinh phí, biên chế, trang thiết bị tương xứng với các nhiệm vụ đặt ra, vì nhiệm vụ ngày càng nhiều hơn, áp lực càng cao hơn nên cần phải bổ sung cho phù hợp.
11h13: Đại biểu Nguyễn Minh Tâm - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình: Cần có đạo luật riêng quy định toàn diện các vấn đề đối với người chưa thành niên
Phát biểu ý kiến tại phiên họp, đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Tâm bày tỏ nhất trí cao với các Báo cáo của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra đã trình bày trước Quốc hội, đặc biệt là báo cáo về công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật năm 2023.
Theo đại biểu, có thể nói trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới còn nhiều phức tạp, tình hình kinh tế- xã hội còn nhiều khó khăn, các nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh tội phạm vi phạm pháp luật xuất hiện nhiều, tuy nhiên, Chính phủ cùng các bộ, ngành, địa phương đã triển khai quyết liệt các chương trình, kế hoạch, giải pháp phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật đã góp phần đảm bảo an ninh, trật tự và nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội và đối ngoại của đất nước.
Tuy nhiên, dù đã có nhiều cố gắng nhưng tổng thể chung tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật thời gian qua vẫn còn nhiều điều đáng quan tâm. Tội phạm tăng cả về số vụ, số người chết và thiệt hại tài sản do tội phạm gây ra, tội phạm xâm hại trẻ em tăng, xảy ra nhiều vụ việc người thân, người có trách nhiệm nuôi dưỡng xâm hại thân thể, tính mạng, xâm hại tình dục trẻ em, gây bức xúc dư luận…
Đáng chú ý, thời gian qua đã có sự gia tăng đáng kể về số lượng và tính chất nghiêm trọng trong các vụ bạo lực học đường. Điều đáng lo ngại, bạo lực học đường xảy ra không chỉ giữa học sinh với học sinh, mà nghiêm trọng hơn còn xảy ra giữa thầy, cô giáo với học sinh. Lý do dẫn đến bạo lực đôi lúc rất đơn giản.
Nhìn chung, công tác bảo vệ người chưa thành niên thời gian qua vẫn còn nhiều bất cập, tình trạng người chưa thành niên vi phạm pháp luật, bị xâm hại vẫn diễn biến phức tạp và có xu hướng gia tăng; pháp luật về tư pháp với người chưa thành niên còn tản mạn, nhiều chồng chéo, mâu thuẫn, thiếu đồng bộ, các biện pháp xử lý chưa nghiêm cả về hành chính và hình sự, còn nằm rải rác ở các nhiều đạo luật khác nhau dẫn đến sự phân tán.
Do vậy, đại biểu cho rằng, cần sớm nghiên cứu, xây dựng và ban hành một đạo luật riêng quy định toàn diện, đầy đủ các vấn đề đối với người chưa thành niên, từ các biện pháp bảo vệ người chưa thành niên đến các nội dung về tư pháp người chưa thành niên.
11h20: Đại biểu Phạm Thị Xuân - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa: Tăng cường quản lý, kiểm soát, đảm bảo an toàn, an ninh trên không gian mạng
Tham gia phát biểu ý kiến tại phiên thảo luận, đại biểu Phạm Thị Xuân - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa nhất trí với các nội dung báo cáo đã đề cập, đánh giá cao những kết quả đã đạt được của các cơ quan tư pháp trong năm 2023.
Theo đại biểu, trong năm 2023, tình hình tội phạm cơ bản được kiềm chế, việc điều tra, khám phá các vụ án, nhất là các vụ án phức tạp, gây bức xúc trong dư luận được Chính phủ, Bộ Công an thực hiện quyết liệt, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao. Đáng ghi nhận, có nhiều vụ án lớn, phức tạp về kinh tế, tham nhũng được phát hiện, xử lý kịp thời, đáp ứng mong mỏi của nhân dân. Những kết quả nêu trên cho thấy sự nỗ lực, cố gắng rất lớn của Chính phủ, trong đó Bộ Công an là cơ quan chủ trì trong công tác này
Tuy nhiên, tình trạng tội phạm, vi phạm pháp luật vẫn nổi lên một số vấn đề đáng lưu ý. Dù có nhiều cố gắng, nhưng tình hình tội phạm có xu hướng gia tăng cả về số vụ, số người chết, thiệt hại gây ra. Hầu hết các loại tội phạm đều gia tăng, trong đó có một số loại tội phạm tăng mạnh như giết người, cướp tài sản, lừa đảo chiếm đoạt tài sản, cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự, gây rối trật tự công cộng.
Đáng lưu ý, trong năm 2023, có những vụ án liên quan đến tội giết người, nảy sinh từ những mâu thuẫn trong gia đình, để lại nhiều bất an trong nhân dân. Tội phạm lừa đảo, chiếm đạt tài sản qua mạng internet, giả danh cơ quan bảo vệ pháp luật, đe dọa yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản để chiếm đoạt vẫn còn diễn biến phức tạp. Đại biểu đề nghị Chính phủ, Bộ Công an, các bộ ngành hữu quan cần nghiên cứu kỹ lưỡng để có các giải pháp phù hợp, mạnh mẽ, quyết liệt để khắc phục tình trạng này.