Về Ban chỉ huy quân sự cấp xã, thôn đội trưởng, Luật năm 2019 bổ sung quy định Ban chỉ huy quân sự cấp xã là cơ quan thường trực công tác quốc phòng ở cấp xã, gồm 04 chức danh chỉ huy như sau:
Thứ nhất, “Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã là Ủy viên Ủy ban nhân dân cấp xã, sĩ quan dự bị; trong tình trạng khẩn cấp về quốc phòng, tình trạng chiến tranh Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã được gọi vào phục vụ tại ngũ và tiếp tục đảm nhiệm chức vụ Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã”. Quá trình xây dựng Luật có ý kiến đề nghị cần quy định bố trí sĩ quan chính quy quân đội đảm nhiệm Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự (CHQS) cấp xã ngay từ thời bình. Như vậy sẽ không phù hợp với tính chất của dân quân tự vệ (DQTV) là lực lượng vũ trang quần chúng không thoát ly sản xuất, công tác, làm chính quy hóa lực lượng này; làm tăng trên 10.000 sĩ quan và tăng ngân sách nhà nước hằng năm bảo đảm tiền lương, phụ cấp, quân trang cho sĩ quan khoảng trên 1.000 tỷ đồng; đồng thời, làm dôi dư và phát sinh giải quyết chế độ, chính sách cho trên 10.000 công chức đảm nhiệm chức vụ Chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp xã, không phù hợp với Nghị quyết Hội nghị Trung ương 6 (khóa XII) một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
.jpg)
Toàn cảnh buổi tập huấn về Luật Dân quân tự vệ do Văn phòng Quốc hội tổ chức
Tuy nhiên, tại khoản 3 Điều 23 Luật giao Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định: Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam giữ chức vụ chỉ huy DQTV trong trường hợp cần thiết. Tại khoản 3 Điều 14 Thông tư số 77/2020/TT-BQP ngày 23/6/2020 quy định: Căn cứ yêu cầu nhiệm vụ quân sự, quốc phòng và tình hình ở địa phương, cơ sở Bộ trưởng Bộ Quốc phòng điều động sĩ quan quân đội tại ngũ giữ các chức vụ Ban CHQS cấp xã trọng điểm về quốc phòng, theo đề nghị của Chủ tịch UBND cấp tỉnh.
Như vậy, với các quy định nêu trên, vẫn bảo đảm vai trò chỉ huy của Chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp xã cả trong thời bình và thời chiến. Để đồng bộ trong hệ thống pháp luật về quốc phòng, tại khoản 2 điều 49 Luật quy định: Sửa đổi, bổ sung một số khoản của Điều 41 Luật Sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam số 16/1999/QH10 đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Luật số 19/2008/QH12 và Luật số 72/2014/QH13 như sau: Bổ sung: “Học viên tốt nghiệp đào tạo Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã ngành quân sự cơ sở được phong quân hàm thiếu úy sĩ quan dự bị”; Bổ sung: “sĩ quan dự bị giữ chức vụ Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã được thăng cấp bậc quân hàm tương xứng với chức vụ đảm nhiệm. Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định chức vụ tương đương và cấp bậc quân hàm cao nhất đối với sĩ quan dự bị đảm nhiệm chức vụ Chỉ huy trưởng Ban chỉ huy quân sự cấp xã”; Cùng với đó, tại Điều 15 Thông tư số 77/2020/TT-BQP ngày 23/6/2020 Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định: Chỉ huy trưởng Ban CHQS cấp xã có chức vụ tương đương với tiểu đoàn trưởng, cấp bậc quân hàm cao nhất là trung tá sĩ quan dự bị.
Thứ hai, Chính trị viên, Phó chỉ huy trưởng, Chính trị viên phó: Chính trị viên do Bí thư cấp ủy cấp xã đảm nhiệm; Phó chỉ huy trưởng là người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã; Chính trị viên phó do Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đảm nhiệm. Quy định như trên để các địa phương thực hiện thống nhất trên phạm vi toàn quốc.
Thứ ba, Thôn đội trưởng: Bổ sung quy định thôn đội trưởng kiêm chỉ huy dân quân tại chỗ ở thôn, để thể chế Nghị quyết Trung ương 7 khóa XII nhằm tinh gọn, nâng cao hiệu quả hoạt động của dân quân ở thôn. Quy định này sẽ giảm trên 130.000 dân quân ở thôn và giảm trên 608 tỷ đồng/năm.
Ngoài ra, về bổ nhiệm, miễn nhiệm các chức vụ chỉ huy DQTV, điểm mới ở nội dung này là Luật giao Bộ trưởng Bộ Quốc phòng quy định sĩ quan Quân đội nhân dân Việt Nam giữ chức vụ chỉ huy DQTV trong trường hợp cần thiết. Đây là quy định để Bộ trưởng Bộ Quốc phòng có thẩm quyền điều động sĩ quan quân đội đảm nhiệm các chức vụ chỉ huy Ban chỉ huy quân sự cấp xã, Ban chỉ huy quân sự cơ quan tổ chức, đơn vị DQTV trong trường hợp cần thiết, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quân sự, quốc phòng./.