Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Lê Đình Thọ trình bày tờ trình về Dự thảo Luật
Theo Tờ trình của Chính phủ, qua hơn 10 năm thực hiện, Luật Giao thông đường bộ 2008 đã đạt được những kết quả nhất định, tạo hành lang pháp lý cho hoạt động giao thông vận tải đường bộ; góp phần hình thành ý thức tuân thủ pháp luật của người tham gia giao thông, bảo đảm trật tự an toàn giao thông trên toàn quốc; thúc đẩy phát triển giao thông vận tải và kinh tế đất nước; tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam chủ động tham gia vào hoạt động giao thông vận tải với các nước trong khu vực. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thi hành Luật Giao thông đường bộ 2008 đã xuất hiện một số tồn tại và các vấn đề phát sinh.
Một số các quy tắc giao thông trong Luật Giao thông đường bộ 2008 chưa được hiểu thống nhất dẫn đến vướng mắc trong quá trình thực hiện. Tỉ lệ quỹ đất giao thông đô thị so với đất xây dựng đô thị hiện nay còn thấp hơn so với quy định (từ 16% - 26%). Nguồn vốn đầu tư từ ngân sách đối với hạ tầng giao thông đường bộ còn chiếm tỷ trọng thấp. Các hoạt động của công tác bảo trì đường bộ đang được thực hiện theo quy định của Luật Xây dựng đã bộc lộ những điểm chưa phù hợp với đặc thù của kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, làm giảm tính chủ động trong hoạt động khai thác, quản lý, bảo trì công trình đường bộ. Về quản lý phương tiện, chưa có khung pháp lý cho các phương tiện giao thông thông minh, phương tiện đa tính năng có thể di chuyển cả trên đường bộ và đường thủy hoặc hàng không. Luật Giao thông đường bộ năm 2008 không quy định yêu cầu giấy phép lái xe cho người điều khiển loại xe tương tự sử dụng động cơ điện là chưa phù hợp, tạo lỗ hổng trong quản lý nhà nước về giao thông đường bộ.
Dự thảo Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi) gồm 6 chương, 102 điều. Về phạm vi điều chỉnh, Luật có sự thay đổi gồm: Kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, hệ thống báo hiệu đường bộ, tổ chức giao thông; quản lý an toàn kỹ thuật phương tiện giao thông đường bộ, quản lý nhà nước về giao thông đường bộ.
Dự thảo Luật có 1 số điểm mới đáng chú ý như: Bổ sung các khái niệm mới về đường giao thông nông thôn, đường ngoài địa phương; bổ sung hệ thống đường thôn xóm vào mạng lưới đường bộ, các quy định đặc thù khi xây dựng công trình giao thông đường bộ; quy định về cơ chế đầu tư xây dựng, kinh doanh đường cao tốc để phát triển mạng lưới đường cao tốc Việt Nam. Dự thảo cũng quy định cụ thể hơn về quỹ đất dành cho kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ; cho phép lập Quỹ Bảo trì đường bộ và xác định nguồn tài chính để quản lý, bảo trì đường bộ.
Thượng tướng Võ Trọng Việt, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh chủ trì và phát biểu tại phiên họp
Thường trực Ủy ban Quốc phòng và An ninh cho rằng, các quy định của dự thảo Luật cơ bản phù hợp với chủ trương của Đảng, quy định của Hiến pháp năm 2013, tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, nhưng đề nghị tiếp tục rà soát để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật.
Thường trực Ủy ban cơ bản nhất trí với đề nghị của Chính phủ về việc tách Luật Giao thông đường bộ năm 2008 thành 2 luật gồm Luật Bảo đảm trật tự an toàn giao thông đường bộ và Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi). Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, việc tách thành hai dự án Luật được thực hiện trong thời gian rất ngắn, cho nên ảnh hưởng về chất lượng nội dung, đề nghị lùi thời gian trình 2 dự án Luật vào đầu nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV để có thời gian nghiên cứu đầy đủ hơn. Bên cạnh đó, Thường trực Ủy ban cũng đề nghị quy định tỷ lệ quỹ đất giao thông đô thị so với đất xây dựng đô thị như Luật Giao thông đường bộ hiện hành (từ 16 đến 26%) để góp phần khắc phục ùn tắc giao thông tại các đô thị; đề nghị cân nhắc quy định việc sử dụng tạm thời gầm cầu cạn để trông, giữ phương tiện GTĐB.
Tại phiên thẩm tra, các đại biểu cho rằng, dự thảo Luật giao thông đường bộ (sửa đổi) quy định cụ thể đất dành cho kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, hành lang an toàn giao thông đường bộ; các trường hợp mà hành lang an toàn giao thông chồng lấn giữa đường bộ với đường sắt, đường thủy, đê điều, công trình thủy lợi, … làm cơ sở để đền bù, giải phóng mặt bằng hành lang an toàn đường bộ theo quy hoạch các tuyến đường, cắm mốc lộ giới và phân định trách nhiệm quản lý. Đây là quy định cần thiết cho quy hoạch tổng thể hạ tầng giao thông, tuy nhiên cũng cần gắn phát triển hạ tầng với bảo đảm Quốc phòng An ninh và đời sống xã hội.
Toàn cảnh phiên họp
Thời gian qua, nguyên nhân ùn tắc giao thông gia tăng ở các đô thị, nhất là ở Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh có phần do tỷ lệ đất dành cho giao thông đô thị quá thấp, trong khi đó sự tăng mạnh về số lượng phương tiện tham gia giao thông và nhu cầu đi lại của người dân dẫn đến ùn tắc. Do vậy quy định đất dành cho kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ, hành lang an toàn giao thông đường bộ cần được cụ thể hóa trong Luật.
Thứ trưởng Bộ Giao thông vận tải Lê Đình Thọ cho biết, triển khai Luật quy hoạch, hiện Chính phủ đang giao Bộ nghiên cứu quy hoạch về mạng lưới đường bộ, kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ. Dự án Luật giao thông đường bộ (sửa đổi) cũng đã dành 1 chương cho vấn đề quy hoạch giao thông, trong đó có kết nối các tuyến đường, phương thức vận tải.
Bên cạnh đó, các đại biểu cũng cho ý kiến về các vấn đề cụ thể như: Cơ chế đầu tư, xây dựng, kinh doanh đường cao tốc; quy định về phương tiện giao thông, hạ tầng giao thông, trong đó có vấn đề xe siêu trường, siêu trọng, các xe chuyên dụng.
Phát biểu kết luận buổi thẩm tra, Thượng tướng Võ Trọng Việt, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội cho biết Chính phủ đã có chiến lược ngắn hạn, trung hạn và dài hạn về lĩnh vực giao thông đường bộ, hệ thống đường bộ cơ bản đáp ứng được yêu cầu của đất nước. Trong quy hoạch của Trung ương, khi làm một công trình có tính quốc gia đều phải có ý kiến của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an và ở địa phương cũng thế, đều tính đến phương án lưỡng dụng. Qua thảo luận cho thấy, việc thực hiện Luật Giao thông đường bộ trước đây về cơ bản tốt, có những vướng mắc, bất cập thì Bộ Công an và Bộ Giao thông đã trình để sửa, thống nhất phương án để chia tách.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh, nội dung các đại biểu còn quan tâm là quy định về trọng tải rồi nhưng xe quá tải vẫn đi hay vấn đề về hành lang đường bộ, đây là những vẫn đề phần lớn do khâu tổ chức thực hiện không nghiêm. Bên cạnh đó, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh cũng đề nghị Ban soạn thảo cần làm rõ hơn vấn đề quá tải, quá khổ đối với loại xe đặc biệt, việc cấp phép đối với các loại xe đó như thế nào.
Tại buổi làm việc, các đại biểu cũng đề nghị cần tổ chức các cuộc hội thảo để làm rõ hơn các vấn đề còn bất cập. Tuy nhiên dự án Luật đã được chuẩn bị công phu trước vấn đề cấp thiết, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh đề nghị Cơ quan soạn thảo, thẩm tra khẩn trương trên tinh thần chất lượng, đúng quy trình, quyết tâm để trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV./.