ỦY BAN VĂN HÓA, GIÁO DỤC LÀM VIỆC VỚI BỘ THÔNG TIN & TRUYỀN THÔNG

Toàn cảnh buổi làm việc

Tham dự buổi làm việc có các thành viên Ủy ban Văn hóa, Giáo dục; đại diện Bộ Thông tin và Truyền thông, Đài truyền hình Việt Nam, Đài tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam.

Kinh tế báo chí đối mặt nhiều khó khăn

Theo Báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông, việc sắp xếp các cơ quan báo chí theo quy hoạch đã cơ bản hoàn thành đối với các cơ quan báo chí tại 29/29 bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; 33/33 tổ chức Hội ở Trung ương và Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh; 31/31 địa phương và 72 cơ quan báo nói, báo hình. Hệ thống báo chí có sự thay đổi rõ rệt về cơ cấu, cách thức thông tin, thể hiện rõ hơn giữa báo và tạp chí. Bộ cũng đã cấp lại giấy phép hoạt động cho hàng chục cơ quan báo chí, qua đó đã làm rõ thêm các khái niệm, nội hàm  và nêu rõ nghĩa vụ của cơ quan báo chí trong việc thực hiện đúng tôn chỉ, mục đích ghi trong giấy phép.

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm

Cùng với sự phát triển của hệ sinh thái truyền thông số, báo chí đang phải đối mặt với vô vàn khó khăn để tồn tại và phát triển, hằng ngày phải vật lộn đi tìm mô hình phát triển kinh tế mới cho mình. Đặc biệt, trong bối cảnh ảnh hưởng của đại dịch Covid-19. Trong năm 2022, kinh tế báo chí tiếp tục gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19, cùng với sự chi phối, cạnh tranh của các nền tảng xuyên biên giới, mạng lưới quảng cáo xuyên biên giới. Số lượng phát hành và quảng cáo của nhiều cơ quan báo chí giảm, nhiều cơ quan báo chí phải giảm trang, giảm kỳ xuất bản. Cục Báo chí tham mưu cho lãnh đạo Bộ Thông tin và Truyền thông giao nhiệm vụ/đặt hàng/đấu thầu thực hiện các nhiệm vụ tuyên truyền trên báo chí cho các nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, sự tham gia điều tiết của Nhà nước bằng nguồn lực tài chính cho báo chí còn thấp, chưa được đồng đều, thường xuyên. Nhiều cơ quan chủ quản không bố trí ngân sách, nguồn lực để đặt hàng hoặc hỗ trợ cơ quan báo chí thực hiện các nhiệm vụ chính trị, thông tin, tuyên truyền; không giúp gì về nguồn lực tài chính cho hoạt động của cơ quan báo chí. Bên cạnh đó, việc đặt hàng, giao nhiệm vụ cho các cơ quan báo chí từ nguồn ngân sách Nhà nước cấp cho các bộ, ngành chưa có sự tham gia ý kiến của cơ quan quản lý nhà nước về báo chí. Như vậy, sẽ dẫn tới tình trạng nội dung đặt hàng chưa bám sát theo chức năng, tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí, dẫn đến hiệu quả công tác thông tin tuyên truyền hiệu quả chưa cao.

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm cho biết, với sự quan tâm, theo dõi và hỗ trợ từ Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Chính phủ và các Bộ ngành có liên quan, kinh phí được giao năm 2022 ở lĩnh vực báo chí, xuất bản cơ bản đáp ứng được hoạt động của các đơn vị sự nghiệp thông tin, chi thực hiện một số nhiệm vụ thông tin tuyên truyền thiết yếu, một số nhiệm vụ đột xuất phát sinh. Tuy nhiên, do năm 2022 là năm mở cửa sau thời kỳ dịch bệnh, cần tăng cường công tác thông tin đối nội và đối ngoại, đẩy mạnh công tác chuyển đổi số, phát triển Chính phủ số, kinh tế số để đẩy mạnh phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, trong điều kiện dịch bệnh vẫn diễn biến khó lường; nên đòi hỏi công tác quản lý mạng xã hội và báo chí phát sinh nhiều. Một số nhiệm vụ, đề án mới phát sinh, nên số kinh phí được cấp chưa đáp ứng đủ, dự kiến phải đề nghị bổ sung kinh phí để triển khai một số nhiệm vụ quan trọng.

Dự kiến đến hết tháng 9/2022, các cơ quan, đơn vị khối Báo chí, Xuất bản sẽ hoàn thành trên 40% dự toán được giao năm 2022. Thực hiện dự toán 09 tháng đầu năm 2022 so với cùng kỳ năm 2021 còn thấp; tỷ lệ giải ngân còn thấp do một số khó khăn, vướng mắc trong thực hiện cơ chế tự chủ của các đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định tại Nghị định số 60/2021/NĐ-CP ngày 21/6/2021 của Chính phủ. Trong điều kiện khối lượng công việc, nhiệm vụ ngày càng nhiều, càng cấp bách thì biên chế lại liên tục bị cắt giảm, dẫn tới một số bộ phận bị quá tải và tốc độ giải quyết công việc còn thấp. Đặc biệt trong các tháng cao điểm về triển khai nhiệm vụ là tháng 7 và tháng 8 năm 2022, lượng ca mắc bệnh covid-19 tăng trở lại tại Hà Nội, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của các cơ quan khối Báo chí, Xuất bản của Bộ Thông tin và Truyền thông (đều nằm tại địa bàn Hà Nội).

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm cũng cho biết, thời gian qua, tình trạng “báo hóa” tạp chí, “báo hóa” mạng xã hội, “báo hóa” trang thông tin điện tử… đang diễn biến phức tạp. Một số tạp chí hoạt động, thông tin có tính chất như báo có xu hướng gia tăng, ngày càng phức tạp, có biểu hiện xa rời tôn chỉ, mục đích, cập nhật thường xuyên, liên tục các thông tin về những vụ việc mang tính thời sự, trong đó tập trung phản ánh mặt trái, tiêu cực của xã hội trong khi đó lượng tin bài mang tính chuyên sâu trong lĩnh vực còn hạn chế; nhiều mạng xã hội đăng thông tin như báo, tạp chí, điện tử hoặc trang thông tin điện tử tổng hợp, không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ các quy định về cung cấp thông tin trên mạng xã hội…

Tìm cách tồn tại và phát triển

Trước những khó khăn về vấn đề tài chính, có ý kiến cho rằng các cơ quan báo chí  cần cố gắng duy trì và hạn chế sự sụt giảm doanh thu của quảng cáo truyền thống, dù rằng điều này rất khó. Về ngắn hạn, các cơ quan báo chí cần phải có những giải pháp về doanh thu khác như tổ chức sự kiện, tham gia vào hoạt động thương mại điện tử, xây dựng nội dung độc quyền, hoặc tìm ra giải pháp để thu tiền từ các sản phẩm báo điện tử…

Để giải quyết bài toán về kinh tế báo chí, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm cho biết, trong thời gian tới, Bộ Thông tin và Truyền thông sẽ tăng cường xây dựng chính sách hỗ trợ, giao nhiệm vụ, đặt hàng cơ quan báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, thực hiện công tác tuyên truyền, thông tin thiết yếu; ưu tiên hỗ trợ đối với cơ quan báo chí chủ lực, cơ quan báo chí có ảnh hưởng lớn, hoạt động có hiệu quả cao, có sức lan tỏa và ảnh hưởng rộng rãi trong xã hội. Thúc đẩy các mô hình kinh tế báo chí mới, chuyển đổi cơ cấu và đa dạng hóa doanh thu báo chí, phát triển mô hình báo chí điện tử thu phí nội dung…

Bên cạnh đó, trong quá trình nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí, Bộ sẽ quan tâm làm rõ hơn quy định về đặt hàng báo chí; bổ sung quy định cơ quan quản lý nhà nước tham gia điều tiết, thẩm định việc đặt hàng báo chí để bảo đảm hiệu quả tuyên truyền và đúng tôn chỉ, mục đích; xác định rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành, các địa phương, cơ quan chủ quản trong việc bảo đảm, tạo điều kiện kinh tế, tài chính cho các cơ quan báo chí phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin thiết yếu…

Các đại biểu tại buổi làm việc

Trong năm 2023, Bộ Thông tin và Truyền thông xác định quyết liệt xử lý tình trạng “báo hóa” tạp chí, “báo hóa” mạng xã hội, “báo hóa” trang thông tin điện tử và biểu hiện “tư nhân hóa” báo chí; tiếp tục đánh giá, xem xét hoạt động, thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm sai phạm nếu có đối với các cơ quan, đơn vị vi phạm.

Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm cho biết, Bộ Thông tin và Truyền thông đang khẩn trương chuyển đổi phương pháp xác định giá dự toán của các nhiệm vụ tuyên truyền qua báo in, báo điện tử trên cơ sở hao phí quy định tại Thông tư số 18/2021/TT-BTTTT ngày 30/11/2021 ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật hoạt động báo in, báo điện tử; tuy nhiên còn khó khăn trong việc xác định đơn giá một số vật liệu, máy móc, thiết bị sử dụng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ; dẫn tới đã tổ chức triển khai các nhiệm vụ nhưng chưa thể thực hiện giải ngân.

Để giải quyết vấn đề về tiến độ thực hiện nhiệm vụ, Bộ Thông tin và Truyền thông dự kiến sau khi đưa vào thực hiện sẽ liễn thông dữ liệu, số liệu, Bộ sẽ thực hiện nhiều công đoạn trên môi trường mạng, để rút ngắn thời gian thực hiện các thủ tục theo quy định và đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân các nhiệm vụ. Trên cơ sở đánh giá những khó khăn, vướng mắc và thực hiện các giải pháp tháo gỡ, đẩy nhanh tiến độ thực hiện nhiệm vụ và giải ngân kinh phí còn lại và dự kiến sẽ hoàn thành nhiệm vụ, dự toán năm 2023.

Tại buổi làm việc, đại diện Đài truyền hình Việt Nam, Đài tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam cũng đã tham gia báo cáo thêm về tình hình kết quả thực hiện nhiệm vụ năm 2022, dự kiến chương trình công tác 2023; tình hình phân bổ, quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước năm 2022 và dự toán ngân sách nhà nước 2023.

Kịp thời điều chỉnh, đưa báo chí phát triển đúng hướng

Qua thảo luận, các ý kiến trong Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cho rằng, nội dung Báo cáo cơ bản bám sát chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn về của Bộ về lĩnh vực báo chí, xuất bản, bám sát đề cương mà Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đưa ra. Các nội dung đánh giá chi tiết cụ thể về thực trạng, hạn chế, bất cập, nguyên nhân và phương phướng giải pháp khắc phục. Các ý kiến cho rằng, trong năm vừa qua, Bộ Thông tin và Truyền thông đã có sự chỉ đạo quyết liệt hơn và thực hiện có hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với các lĩnh vực báo chí, xuất bản và thông tin điện tử. Đặc biệt là, Bộ đã có những biện pháp triển khai kịp thời các chủ trương, định hướng lãnh đạo của Đảng và chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về công tác phòng, chống dịch COVID-19 và ổn định sản xuất, từng bước phục hồi kinh tế; kiên quyết đấu tranh phản bác các quan điểm, tư tưởng sai trái của các thế lực thù địch; bảo đảm an toàn thông tin; phản ánh trung thực đời sống xã hội, góp phần củng cố niềm tin và tạo đồng thuận của người dân, doanh nghiệp đối với các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước. Bộ cũng đã tích cực triển khai công tác tham mưu cho Chính phủ trong xây dựng, hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về lĩnh vực báo chí, thông tin  và truyền thông trên môi trường không gian mạng. Hoạt động thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm trong lĩnh vực thông tin, xuất bản được đẩy mạnh.

Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục phát biểu

Các thành viên Thường trực Ủy ban đánh giá cao vai trò của Bộ trong việc đã phối hợp chặt chẽ với Ban Tuyên giáo Trung ương, Hội Nhà báo Việt Nam nhằm chủ động chỉ đạo, định hướng, tổ chức thông tin và quản lý thông tin trên báo chí. Tuy nhiên, trong công tác chỉ đạo, điều hành, cần quan tâm lưu ý bảo đảm linh hoạt hơn nữa  để tạo điều kiện cho cơ quan báo chí phát huy hiệu quả hoạt động, nâng cao khả năng cạnh tranh với các loại hình thông tin khác trên không gian mạng đang có xu hướng phát triển rất nhanh, rất mạnh hiện nay.

Liên quan đến tình hình phân bổ, quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước năm 2022, dự toán ngân sách nhà nước năm 2023, các đại biểu đề nghị Bộ cần có giải pháp để đẩy nhanh tốc độ giải ngân được cải thiện trong các tháng còn lại trong năm 2022. Đặc biệt, các dự án của Bộ Thông tin và Truyền thông trong giai đoạn này đều phải tổ chức đấu thầu rộng rãi ở hầu hết các bước từ lựa chọn tư vấn lập thiết kế chi tiết đến lựa chọn nhà thầu các gói thầu chính. Cần thiết có sự bám sát, liên tục đôn đốc đối với các dự án khởi công mới năm 2022 để rút ngắn thời gian chuẩn bị đầu tư, kịp thời triển khai dự án đảm bảo chất lượng, hiệu quả, đúng tiến độ và đạt được các mục tiêu đề ra.

Cơ bản thống nhất thống nhất với các nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện các chỉ tiêu của ngành báo chí, xuất bản dự kiến thực hiện trong năm 2023, Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông tính toán, cân nhắc để bảo đảm tính khả thi của việc giải ngân một số dự án, công trình. Bên cạnh đó, đề nghị đánh giá kỹ hơn những khó khăn, thuận lợi trong việc giải ngân vốn năm 2022 để dự báo những khó khăn, thuận lợi, thách thức để tăng tính thuyết phục cho việc xác định dự toán ngân sách năm 2023.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh phát biểu

Phát biểu kết thúc buổi làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh đánh giá cao Báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông và các cơ quan; cho rằng các nội dung báo cáo đã được chuẩn bị chu đáo, toàn diện.  Ghi nhận những thành quả trong lĩnh vực thông tin – truyền thông, báo chí, xuất bản trong năm vừa qua, đặc biệt là cách thức thích ứng và vận hành trong bối cảnh khó khăn, ảnh hưởng của dịch bệnh của các cơ quan báo chí, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh cho rằng đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông tiếp tục hoàn thiện thể chế, đặc biệt là sửa đổi, bổ sung Luật Báo chí, Luật Xuất bản và các Nghị định liên quan; việc giải quyết cơ chế tự chủ cho các đơn vị; công tác chỉ đạo điều hành cần linh hoạt hơn tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí phát huy hiệu quả hoạt động, nâng cao khả năng cạnh tranh trong thời gian tới...

Một số hình ảnh tại buổi làm việc:

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh chủ trì buổi làm việc

Theo Báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông, việc sắp xếp các cơ quan báo chí theo quy hoạch đã cơ bản hoàn thành đối với các cơ quan báo chí. Hệ thống báo chí có sự thay đổi rõ rệt về cơ cấu, cách thức thông tin, thể hiện rõ hơn giữa báo và tạp chí

Các đại biểu tại buổi làm việc

Tại buổi làm việc, đại diện Đài truyền hình Việt Nam, Đài tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam cũng đã tham gia báo cáo thêm về tình hình kết quả thực hiện nhiệm vụ năm 2022, dự kiến chương trình công tác 2023; tình hình phân bổ, quản lý, sử dụng ngân sách nhà nước năm 2022 và dự toán ngân sách nhà nước 2023

Qua thảo luận, các ý kiến trong Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục cho rằng, nội dung Báo cáo cơ bản bám sát chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn về của Bộ về lĩnh vực báo chí, xuất bản, bám sát đề cương mà Ủy ban Văn hóa, Giáo dục đưa ra. Các nội dung đánh giá chi tiết cụ thể về thực trạng, hạn chế, bất cập, nguyên nhân và phương phướng giải pháp khắc phục

Phát biểu kết thúc buổi làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh đánh giá cao Báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông và các cơ quan; cho rằng các nội dung báo cáo đã được chuẩn bị chu đáo, toàn diện; đồng thời ghi nhận những thành quả trong lĩnh vực thông tin – truyền thông, báo chí, xuất bản trong năm vừa qua