HOÀN THIỆN PHÁP LUẬT VỀ GIÁO DỤC NGHỀ NGHIỆP TRONG GIAI ĐOẠN MỚI

Toàn cảnh Tọa đàm

Tham dự Tọa đàm có: các thành viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội, đại diện các Bộ, ngành trung ương, một số tổ chức quốc tế; các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý giáo dục hoạt động trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp.

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Đinh Công Sỹ cho biết, phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao là quan điểm nhất quán và xuyên suốt của Đảng. Sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo, các cơ quan quản lý nhà nước đã thực hiện nhiệm vụ, xây dựng, ban hành nhiều văn bản quản lý, điều hành, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh lĩnh vực GDNN từng bước được bổ sung, hoàn thiện.

Hệ thống GDNN được kiện toàn, thống nhất các trình độ đào tạo. Mạng lưới cơ sở GDNN phát triển đa dạng về hình thức sở hữu, mô hình hoạt động. Nguồn lực đầu tư cho GDNN được đa dạng hóa. Điều kiện bảo đảm chất lượng giáo dục nghề nghiệp từng bước được cải thiện. Chất lượng GDNN từng bước được nâng cao, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu về nhân lực phục vụ trực tiếp trong các lĩnh vực của nền kinh tế quốc dân, góp phần thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động và phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Đinh Công Sỹ

Tuy đạt những thành quả nhất định, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Đinh Công Sỹ cho biết, việc triển khai chính sách pháp luật trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp 10 năm qua vẫn còn hạn chế, ảnh hưởng đến quá trình đào tạo nguồn nhân lực nói chung, giáo dục nghề nghiệp nói riêng. Tại tọa đàm này, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục mong muốn các đại biểu tham dự phát huy tinh thần thẳng thắn, trách nhiệm đóng góp trí tuệ, tâm huyết để có cái nhìn tổng thể, rõ nét về thực trạng giáo dục nghề nghiệp hiện nay và đề xuất giải pháp phù hợp, khả thi cho phát triển giáo dục nghề nghiệp nước ta trong giai đoạn tới.

Theo Thứ trưởng Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội Lê Tấn Dũng, sau 10 năm triển khai thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW, sự nghiệp đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Đến nay, cả nước có 1.886 cơ sở GDNN (tăng 671 cơ sở GDNN so với năm học 2013 – 2014). GDNN ngày càng thu hút nhiều người học có học lực tốt tham gia học nhất là những ngành, nghề mà thị trường lao động có nhu cầu lớn.

Thứ trưởng Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội Lê Tấn Dũng

Số lượng tuyển sinh giai đoạn 2013 - 2023 đạt khoảng 21 triệu người. Ngành, nghề đào tạo được mở rộng dần, từng bước phù hợp với thực tế của doanh nghiệp và thị trường lao động ở từng địa phương, từng lĩnh vực; đào tạo nghề cho lao động nông thôn từng bước được đẩy mạnh. Các đối tượng yếu thế (người khuyết tật, người dân tộc thiểu số, người nghèo), phụ nữ nông thôn, bộ đội xuất ngũ đã được quan tâm đào tạo nghề, giải quyết việc làm với các hình thức và mô hình phù hợp, bằng các chính sách thiết thực, hiệu quả. Số lượng học sinh tốt nghiệp THCS và THPT vào GDNN ngày càng tăng…

Qua thảo luận, các đại biểu tham dự cho rằng, cơ sở GDNN đã phát triển rộng khắp trong cả nước, đa dạng về loại hình, trình độ đào tạo và mô hình hoạt động… Tuy nhiên, nhiều địa phương thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp của Nghị quyết 29-NQ/TW một cách cơ học dẫn đến việc sắp xếp các cơ sở GDNN công lập chưa gắn với nhu cầu nhân lực của thị trường lao động cũng như nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương hoặc sáp nhập các cơ sở GDNN có chức năng, ngành nghề đào tạo khác nhau (kỹ thuật với y tế, văn hóa nghệ thuật, thể thao, sư phạm) dẫn đến nhiều bất cập trong quản lý cũng như hiệu quả đào tạo.

Bên cạnh đó, phân bố các cơ sở GDNN chưa đồng đều ở các vùng trên cả nước dẫn tới việc đào tạo nghề vừa thừa vừa thiếu. Mạng lưới cơ sở GDNN lớn nhưng phần đông còn chưa hiện đại, nhất là các điều kiện đảm bảo chất lượng. Quy mô đào tạo chưa tương xứng với tiềm năng, chưa đáp ứng yêu cầu nhân lực có kỹ năng nghề…

Theo Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp Vũ Quốc Bình, việc thực hiện các chính sách khuyến khích xã hội hóa trong GDNN thời gian qua chưa đạt được kết quả mong đợi. Số lượng, cơ cấu và quy mô, ngành, nghề đào tạo của các cơ sở GDNN còn hạn chế. Việc triển khai quy hoạch mạng lưới cơ sở GDNN tại các địa phương còn chậm và lúng túng trong việc xây dựng, ban hành quy hoạch mạng lưới cơ sở GDNN cấp tỉnh hay tích hợp nội dung này vào quy hoạch tỉnh theo quy định của Luật Quy hoạch.

Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp Vũ Quốc Bình

Trong thời gian tới, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp Vũ Quốc Bình cho rằng, cần sắp xếp, tổ chức lại hệ thống cơ sở GDNN theo hướng mở và linh hoạt đáp ứng nhu cầu nhân lực của thị trường lao động; bảo đảm quy mô, cơ cấu và hợp lý về ngành nghề, trình độ đào tạo, chuẩn hoá, hiện đại hoá, có phân tầng chất lượng, tạo nền tảng phát triển GDNN thích ứng với thị trường lao động, đáp ứng được nhu cầu nguồn nhân lực của một nước có nền công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao, đồng thời, khắc phục những tồn tại, hạn chế, bất cập của mạng lưới cơ sở GDNN hiện tại. Đặc biệt, cần tiếp tục triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp của Quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp cho giai đoạn tới - thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

TS. Phan Chính Thức- đại diện Hiệp hội giáo dục nghề nghiệp và công tác xã hội đề xuất, trong thời gian tới, Quốc hội cho nghiên cứu và xây dựng Luật GDNN (sửa đổi) theo hướng tiếp tục quán triệt tinh thần Nghị quyết 29, đồng thời tiếp cận với tinh thần các văn kiện Đại hội XIII, các chiến lược phát triển liên quan và các xu hướng phát triển trong lĩnh vực GDNN (phát triển bền vững và bao trùm; bắt kịp, tiến cùng và vượt lên ở một số lĩnh vực so với khu vực và quốc tế; tham gia hiệu quả vào thị trường đào tạo nhân lực quốc tế; chuyển đổi số; quản lý nhà nước và quản trị nhà trường, tự chủ…). 

Đồng thời, tiếp tục rà soát quy định hệ thống pháp luật về GDNN để phát hiện những quy định chưa phù hợp với thực tiễn, bổ sung các quy định mới đảm bảo sự đồng bộ với hệ thống pháp luật liên quan, đáp ứng kịp thời tinh thần của chủ trương, chính sách mới và nảy sinh từ hoạt động thực tiễn của các cơ sở GDNN và các chủ thể tham gia hoạt động GDNN tiễn trong bối cảnh mới.

TS. Phan Chính Thức (Hiệp hội Giáo dục nghề nghiệp và Nghề công tác xã hội)

Ngoài ra, các đại biểu cũng cho rằng, cần bồi dưỡng nâng cao năng lực đội ngũ nhân lực xây dựng pháp luật trong lĩnh vực GDNN. Chất lượng và hiệu lực của văn bản pháp luật phụ thuộc vào năng lực đội ngũ cán bộ xây dựng pháp luật, năng lực cán bộ tổ chức triển khai và thực hiện của các cơ sở GDNN và các chủ thể tham gia.

Cùng với đó, định kỳ tổ chức giám sát việc thi hành pháp luật GDNN trong thực tiễn để nhận diện, phát hiện kịp thời khó khăn vướng mắc trong việc thực thi pháp luật và sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng đảm bảo sự đồng bộ của hệ thống pháp luật, trong việc tổ chức thực hiện của cơ quan quản lý nhà nước về GDNN và quản trị của các cơ sở GDNN; đề xuất những những điều chỉnh bổ sung kịp thời và cần thiết đảm bảo hiệu lực thi hành pháp luật trong GDNN.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh 

Toàn cảnh Tọa đàm 

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh chủ trì Tọa đàm

Các đại biểu tại Tọa đàm

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Đinh Công Sỹ phát biểu

Thứ trưởng Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội Lê Tấn Dũng phát biểu

Bà Cherie Russell, Tham tán Phát triển, Đại sứ quán Úc tại Việt Nam phát biểu

Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kinh tế và Công nghệ Nam Định Đinh Văn Hoản phát biểu

 Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Lào Cai Hoàng Quang Đạt phát biểu

Hiệu trưởng Trường Cao đẳng nghề Phú Yên Đặng Văn Lái phát biểu

Phát biểu kết thúc Tọa đàm, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Đắc Vinh đánh giá cao các ý kiến thảo luận, góp ý sâu sắc, tâm huyết của các đại biểu tham dự, đồng thời cho biết, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục sẽ tiếp thu tất cả những thông tin, ý kiến tại Tọa đàm để tiếp tục nghiên cứu, đề xuất chính sách về nội dung này trong thời gian sắp tới