PHIÊN GIẢI TRÌNH VỀ CHẤT LƯỢNG VÀ HIỆU QUẢ CỦA MẠNG LƯỚI Y TẾ CƠ SỞ

Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Thúy Anh chủ trì Phiên giải trình

Về phía các cơ quan chịu trách nhiệm giải trình có: Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến; Thứ trưởng, Tổng Giám đốc bảo hiểm xã hội Việt Nam Nguyễn Thị Minh; Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Văn Hiếu; Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu.

Phát biểu khai mạc phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh nêu rõ, y tế cơ sở có vai trò quan trọng trong việc thực hiện chăm sóc sức khỏe ban đầu, góp phần tăng khả năng tiếp cận của người dân đối với dịch vụ y tế ngay tại cơ sở, bảo đảm công bằng trong chăm sóc sức khỏe và giảm thấp nhất chi phí cho người dân. Chủ nhiệm Ủy ban cũng khẳng định, để hoàn thiện hơn nữa mạng lưới y tế cơ sở thì cần xem xét, đánh giá thực trạng các khó khăn vướng mắc và nguyên nhân yếu kém, từ đó đề ra các giải pháp hữu hiệu để khắc phục những tồn tại, với lý do đó, Ủy ban Về các vấn đề xã hội tổ chức Phiên giải trình về nội dung này tại phiên họp toàn thể Ủy ban lần thứ 10.

Thành tựu lớn nhất của ngành y tế trong thời gian vừa qua là củng cố và phát triển được mạng lưới y tế cơ sở

Báo cáo tại phiên giải trình về chất lượng, hiệu quả hoạt động của mạng lưới y tế cơ sở, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, thành tựu lớn nhất của ngành y tế trong thời gian vừa qua là đã từng bước khôi phục, củng cố và phát triển được mạng lưới y tế cơ sở. Cả nước cả nước có hơn 600 bệnh viện/ trung tâm y tế tuyến huyện với hơn 70. 000 giường bệnh. Số nhân lực y tế tuyến huyện là hơn 100.000 người, số nhân viên y tế tuyến xã khoảng 70.000 người. Bên cạnh đó, về dự phòng nâng cao sức khỏe, mạng lưới y tế cơ sở đã tham gia tích cức và góp phần quan trọng vào việc dự phòng tích cực, chủ động và toàn diện: công tác tiêm chủng được củng cố vững chắc, triển khai bền vững tại 100% xã, phường; công tác bảo vệ và chăm sóc bà mẹ và trẻ sơ sinh được triển khai rộng khắp; phòng chống bệnh không lây nhiễm bước đầu có hiệu quả tích cực. Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cũng cho biết, chất lượng khám chữ bệnh tại tuyến huyện ngày càng tăng, nhiều đơn vị đã thực hiện được các kỹ thuật của tuyến trên, góp phần tăng khả năng tiếp cận dịch vụ của người dân lên đến gần 50% số thẻ đăng ký khám chữa bệnh ban đầu tại bệnh viện/ trung tâm y tế huyện.

Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến báo cáo tại phiên họp

Ngoài những thành tựu đã đạt được, Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cũng thừa nhận, y tế cơ sở vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của người dân, chất lượng, hiệu quả hoạt động chưa cao; người dân chưa tin tưởng vào chất lượn dịch vụ khám chữa bệnh tại một số bệnh viện y tế xã nên thường vượt tuyến không cần thiết, gây quá tải tuyến trên và lãng phí xã hội.

Về những nội dung thuộc trách nhiệm của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Thứ trưởng, Tổng Giám đốc Nguyễn Thị Minh nêu rõ, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã chỉ đạo Bảo hiểm xã hội các tỉnh, thành phố và phân cấp cho bảo hiểm xã hội cấp huyện để tổ chức thực hiện bảo hiểm y tế trong khám chữa bệnh tại tuyến cơ sở; hướng dẫn người tham gia bảo hiểm y tế lựa chọn nơi đăng ký khám chữa bệnh ban đầu; ký hợp đồng khám chữa bệnh bảo hiểm y tế với các cơ sở khám chữa bệnh đủ điều kiện theo quy định; thực hiện công tác giám định bảo hiểm y tế; thực hiện tạm ứng, thanh quyết toán chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam cũng chỉ ra rằng hiệu quả của mạng lưới y tế cơ sở vẫn còn tồn tại nhiều khó khăn, vướng mắc cần được giải quyết.  

Tham gia báo cáo, giải trình tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư cho biết, trong giai đoạn 2011-2015 nguồn vốn từ ngân sách Trung ương đầu tư cho y tế cơ sở chủ yếu từ nguồn hỗ trợ có mục tiêu cho y tế, nguồn vốn đầu tư phát triển thuộc 03 Chương trình về mục tiêu quốc gia, nguồn trái phiếu Chính phủ và nguồn vốn ODA và viện trợ phi chính phủ. Giai đoạn này, hầu hết các bệnh viện đa khoa huyện, khu vực liên huyện  các phòng khám đa khoa khu vực đã được nâng cấp, cải tạo hoặc xây mới, góp phần tăng số giường bệnh/ 10.000 dân từ 17,9 lên 25,7 giường bệnh/ 10.000 dân.

Về các chính sách tài chính phục vụ cho y tế cơ sở, Thứ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ, Bộ Tài chính đã phối hợp với Bộ Y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam, bộ, ngành liên quan cùng các cơ quan của QUốc hội trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội chi phí quản lý bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế giai đoạn 2016-2018 và 2019-2021; Bộ cũng chủ động phối hợp với Bộ Y tế và Bảo hiểm xã hội Việt Nam trong việc xây dựng giá dịch vụ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế để bảo đảm quyền lợi của người tham gia bảo hiểm, cơ sở y tế và phù hợp với khả năng chi trả của Quỹ bảo hiểm y tế.

 Y tế cơ sở có chuyển biến theo chiều hướng tích cực nhưng không ít những hạn chế và yếu kém

Thảo luận tại phiên họp, các đại biểu đánh giá cao sự phối hợp của các bộ ngành để làm tốt công tác y tế, chăm sóc sức khỏe nhân dân; tuy nhiên, các đại biểu cũng chỉ ra rằng, khi cơ chế thị trường ngày càng thâm nhập sâu vào mọi khía cạnh của đời sống kinh tế xã hội thì tình hình của y tế nói chung và y tế cơ sở nói riêng có nhiều nét chuyển biến theo cả chiều hướng tích cực và không ít những hạn chế và yếu kém. Do đó, các đại biểu đề nghị cần làm rõ cho mọi ngành, mọi người dân nhận thức được vấn đề mấu chốt về chăm sóc sức khỏe và y tế cơ sở. Xác định cụ thể nội dung hoạt động của y tế cơ sở là gắn kết chặt chẽ với chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Các đại biểu thảo luận tại phiên họp

Không phủ nhận những kết quả tích cực mà mạng lưới y tế cơ sở đã đạt được, một số ý kiến cũng nhận định rõ, y tế cơ sở chưa làm tốt công tác chăm sóc ban đầu nên nhiều người dân còn chưa quan tâm nhiều đến dự phòng, nâng cao sức khỏe cho bản thân và cộng đồng; chưa triển khai được nhiều các hoạt động truyền thông, giáo dục và nâng cao sức khỏa để người dân quan tâm đúng mức. Phần lớn các trạm y tế xã chủ yếu thực hiện được việc quản lý sức khỏe cá nhân, tầm soát phát hiện bệnh sớm, quản lý các bệnh không lây nhiễm như tim mạch, đái tháo đường; chưa theo dõi, quản lý sức khỏe một số đối tượng ưu tiên theo luật định như người trên 80 tuổi, trẻ em, người khuyết tật, học sinh, sinh viên; công tác an toàn thực phẩm, chăm sóc sức khỏe người lao động còn hạn chế.

Giải trình băn khoăn của các đại biểu Quốc hội Nguyễn Ngọc Phương- Quảng Bình, Dương Xuân Hòa-Lạng Sơn, Nguyễn Thị Phúc-Bình Thuận về giải pháp để phát triển y tế cơ sở, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến nhấn mạnh, Bộ Y tế đã nghiên cứu, tham mưu để xác định rõ vai trò, vị trí quan trọng của y tế cơ sở, coi y tế cơ sở là nền tảng, là xương sống, là người “ gác cổng” giữ vai trò điều tiết trong hệ thống y tế. Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến, để triển khai đổi mới hoạt động của trạm y tế xã, Bộ Y tế đã khảo sát, lựa chọn 26 xã, phường, thị trấn thuộc 8 tỉnh/ thành phố, đại diện cho các vùng để triển khai mô hình điểm, rút kinh nghiệm. Bên cạnh đó, Bộ cũng triển khai tốt các mô hình bác sỹ gia đình tư nhân ở các thành phố lớn, kết hợp công –tư về nhân lực ở các trạm y tế xã. Ngoài ra, Bộ cũng đẩy mạnh công tác truyền thông để các cấp ủy đảng, chính quyền, người dân thay đổi về quan điểm chăm sóc sức khỏe ban đầu, hiểu về tầm quan trọng của y tế cơ sở, nâng cao nhận thức và trách nhiệm, quan tâm đầu tư đến y tế cơ sở.

Kết thúc Phiên giải trình, 100% các đại biểu tham dự tán thành với Dự thảo kết luận Phiên giải trình do Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Nguyễn Thúy Anh trình bày.

Phát biểu bế mạc phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Nguyễn Thúy Anh đánh giá cao sự tham gia, đóng góp ý kiến nhiệt tình, thẳng thắn của các bộ, ngành và các đại biểu tham dự. Chủ nhiệm Ủy ban cũng khẳng định, kết quả của Phiên giải trình thể hiện sự chung tay của cả hệ thống Chính trị, Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ và các bộ ngành giúp cho mạng lưới y tế cơ sở ngày càng phát triển bền vững, thực hiện chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân một cách toàn diện, chu đáo, chất lượng và hiệu quả.