Cùng dự có các Ủy viên Bộ Chính trị: Thường trực Ban Bí thư Võ Văn Thưởng; Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn; Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Phạm Bình Minh. Tham dự Hội nghị còn có các Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, lãnh đạo các cơ quan của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; đại diện lãnh đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Ban Tổ chức Trung ương, Văn phòng Chính phủ, Bộ Nội vụ, Bộ Tư pháp; cùng hơn 200 đại biểu là Chủ tịch, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân, Đoàn đại biểu Quốc hội, các Trưởng ban, Phó trưởng ban Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, lãnh đạo Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân 25 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khu vực phía Bắc.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cùng các lãnh đạo Đảng, Quốc hội, Chính phủ tham dự Hội nghị tổng kết công tác năm 2021 và triển khai kế hoạch công tác năm 2022 của Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc
Một năm nhiều thách thức đối với hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp
Năm 2021 là năm đầu tiên triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, đây cũng là năm cử tri và nhân dân cả nước tiến hành bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp nhiệm kỳ 2021-2026; xây dựng và kiện toàn tổ chức bộ máy chính quyền địa phương theo quy định của pháp luật. Trong khi đó, tình hình thế giới và trong nước chịu ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Covid-19 ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện các chỉ tiêu mà Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết đại hội Đảng bộ các tỉnh, thành phố và Nghị quyết của HĐND các cấp đã đề ra.
Trước tình hình đó, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội và Chính phủ đã ban hành nhiều chủ trương, cơ chế, chính sách kịp thời nhằm hỗ trợ người dân và doanh nghiệp vượt qua khó khăn, sớm ổn định sản xuất để phục hồi và phát triển kinh tế. Cùng với sự vào cuộc mạnh mẽ, tích cực của cấp ủy đảng, chính quyền địa phương các cấp, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành các văn bản hướng dẫn, giám sát giúp HĐND các tỉnh, thành phố chủ động thực hiện tốt chức năng, vai trò là cơ quan đại diện cho nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, góp phần vừa hoàn thành nhiệm vụ, vừa bảo đảm phòng chống dịch an toàn hiệu quả, bảo đảm an sinh xã hội, đời sống và an toàn cho người dân.
HĐND các cấp đã góp phần quan trọng vào thành công tốt đẹp của cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và bầu cử đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026, với tỷ lệ 99,60% cử tri cả nước tham gia bỏ phiếu, ngày bầu cử 23/5/2021 đã thực sự trở thành Ngày hội lớn của toàn dân.
Lần đầu tiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chủ trì Hội nghị tổng kết công tác Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố
Trình bày tóm tắt Báo cáo tổng kết tình hình tổ chức và hoạt động của Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương khu vực phía Bắc, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh cho biết, ngay sau khi cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 thành công tốt đẹp, mặc dù tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp tại một số tỉnh, thành phố Hà Nội, Bắc Ninh, Bắc Giang, Hải Dương, Hà Nam nhưng HĐND các tỉnh, thành phố nhiệm kỳ 2021-2026 đã tổ chức thành công kỳ họp thứ nhất, đảm bảo đúng quy định của pháp luật.
Ngay sau kỳ họp thứ nhất, Thường trực HĐND cấp tỉnh đã hoàn thiện các biên bản, nghị quyết, báo cáo và hồ sơ kỳ họp thứ nhất HĐND nhiệm kỳ 2021-2026 trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội xem xét, phê chuẩn đối với các chức danh Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND. Nhiều Thường trực HĐND cấp tỉnh đã chủ động phối hợp với Ban Công tác đại biểu, Bộ Nội vụ mở các lớp bồi dưỡng, cập nhật kiến thức, kỹ năng cho đại biểu HĐND địa phương.
Đổi mới rõ rệt trong tổ chức và hoạt động ngay từ đầu nhiệm kỳ
Năm 2021, mặc dù tiếp tục bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, nhưng nền kinh tế nước ta vẫn được đánh giá là nền kinh tế phát triển ổn định, có sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Tốc độ tăng trưởng năm 2021 là 2,58%. Thu ngân sách nhà nước vẫn tăng 16,4%, cao hơn mức tăng 11,3% của năm 2020. Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa năm 2021 đạt mức kỷ lục 668,5 tỷ USD. Vị thế và uy tín quốc tế của nước ta ngày càng được nâng cao. Đóng góp vào những kết quả nêu trên, có công sức, trí tuệ của HĐND các cấp, với vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng, quyền làm chủ của Nhân dân đã có những quyết sách quan trọng đưa chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước đi vào cuộc sống.
Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh nêu rõ, tổ chức và hoạt động của HĐND các cấp có nhiều đổi mới rõ rệt, mang dấu ấn mạnh mẽ như tăng số lượng đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách theo quy định của pháp luật; Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND các cấp đều tham gia cấp ủy địa phương; chất lượng hoạt động của đại biểu HĐND được chú trọng; nhiều tỉnh đã ban hành Đề án “Nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp”.
Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh trình bày báo cáo tại Hội nghị
Hoạt động của HĐND ngày càng chủ động, thực chất trên cơ sở bám sát các chủ trương, Nghị quyết của Đảng, phát huy trí tuệ của tập thể, sự đóng góp của các chuyên gia; tăng cường sự phối hợp công tác với các cơ quan, tổ chức hữu quan trên tất cả các mặt công tác; áp dụng công nghệ thông tin để tổ chức “kỳ họp, phiên họp không giấy” từ năm 2019, có địa phương đã chỉ đạo thực hiện tới cấp huyện như thành phố Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên,... Hoạt động giám sát của HĐND các cấp đã bảo đảm công khai, minh bạch, rõ người, rõ việc, nội dung giám sát bám sát với yêu cầu thực tiễn, góp phần hoàn thiện thể chế và đưa pháp luật vào cuộc sống, củng cố và tạo niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và hoạt động của cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương.
Ngoài kỳ họp thứ nhất tổ chức chủ yếu nhằm kiện toàn các chức danh trong bộ máy chính quyền địa phương, trong năm 2021, HĐND cấp tỉnh đã tổ chức 2 kỳ họp thường lệ và nhiều tỉnh tổ chức kỳ họp chuyên đề; quyết định các nội dung quan trọng gắn với tình hình, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh và tiếp tục kiện toàn nhân sự. Trưởng Ban Công tác đại biểu ghi nhận HĐND các tỉnh, thành phố đã rất linh hoạt, sáng tạo, tùy theo thực tiễn ở từng địa phương để điều chỉnh rút ngắn thời gian kỳ họp, tổ chức kỳ họp trực tuyến hoặc tổ chức kết hợp họp trực tuyến với trực tiếp và xin ý kiến đại biểu HĐND qua văn bản. HĐND cấp tỉnh đã ban hành Nghị quyết với số lượng lớn, tạo cơ sở pháp lý để thực hiện thắng lợi mục tiêu đã đề ra; Thường trực HĐND một số địa phương còn tham mưu để Tỉnh ủy ban hành chỉ thị về “tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026”.
Đây là minh chứng rất rõ nét cho hiệu quả hoạt động của HĐND cấp tỉnh, các nghị quyết được ban hành đã cơ bản bảo đảm theo đúng quy định theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra, góp phần tích cực thực hiện chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh nhấn mạnh.
Các đại biểu tham dự Hội nghị
Ngoài ra, hoạt động giám sát chuyên đề có trọng tâm, trọng điểm bám sát nghị quyết của HĐND tỉnh, thành phố phương thức giám sát theo hướng gọn về thành phần, tăng cường hoạt động khảo sát trước khi tổ chức giám sát; hoạt động tiếp xúc cử tri, tiếp công dân, tiếp nhận và xử lý đơn thư khiếu nại tố cáo của công dân được thực hiện nghiêm túc; công tác theo dõi, đôn đốc các cơ quan, tổ chức, đơn vị giải quyết, trả lời các ý kiến, kiến nghị của cử tri và khiếu nại, tố cáo của công dân thực hiện thường xuyên, có hiệu quả. Hoạt động của Tổ đại biểu HĐND, đại biểu HĐND đảm bảo đúng chức năng, nhiệm vụ và có tính chủ động, linh hoạt hơn.
Chủ động kế hoạch hoạt động, khẳng định rõ nét hơn vị trí, vai trò của HĐND trong thực tiễn
Trưởng Ban Công tác đại biểu cũng cho biết, bên cạnh những kết quả đạt được, theo báo cáo từ các địa phương, hoạt động của HĐND cấp tỉnh vẫn còn một số tồn tại, hạn chế. Trong công tác chuẩn bị kỳ họp, vẫn còn tình trạng gửi tài liệu dự thảo báo cáo, nghị quyết do UBND chuẩn bị đến Thường trực và các Ban của HĐND chậm, làm ảnh hưởng đến chất lượng báo cáo thẩm tra của các Ban. Có địa phương tổ chức kỳ họp chuyên đề ban hành nghị quyết quá nhiều, có thể ảnh hưởng đến chất lượng của nghị quyết.
Hiệu quả của công tác giám sát chưa cao, trong đó giám sát chuyên đề, hoạt động tái giám sát còn ít. Việc thực hiện cam kết sau chất vấn và kết luận sau giám sát của một số cơ quan, đơn vị còn hạn chế. Việc đôn đốc, theo dõi kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo và kiến nghị cử tri của một số địa phương có lúc, có nơi còn chậm, chủ yếu là chuyển đơn; công tác tiếp công dân, đôn đốc, giải quyết các đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân vẫn chủ yếu do đại biểu chuyên trách thực hiện.
Mối quan hệ phối hợp giữa Đoàn đại biểu Quốc hội – Thường trực HĐND – UBND – UBMTTQVN các tỉnh, thành phố, có nơi, có việc chưa thật gắn kết trách nhiệm, hiệu quả chưa cao.
Phát huy những kết quả hoạt động đã đạt được trong năm 2021, bước sang năm 2022, năm bản lề thực hiện Nghị quyết đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết đại hội Đảng bộ các tỉnh, thành phố nhiệm kỳ 2020-2025, HĐND các cấp tiếp tục tổ chức và hoạt động theo Luật Tổ chức chính quyền địa phương đã được sửa đổi bổ sung theo Luật số 47/2019/QH14 và là nhiệm kỳ thứ hai thực hiện các luật liên quan tới tổ chức và hoạt động của HĐND.
Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh nêu rõ, để khắc phục những bất cập trong quá trình hoạt động của HĐND các cấp trong thời gian qua và nâng cao hiệu quả hoạt động của HĐND trong năm 2022, HĐND các cấp cần thực hiện những mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp sau:
HĐND các cấp cần tiếp tục đổi mới về phương thức, cách thức tổ chức hoạt động, nâng cao chất lượng hoạt động của HĐND trên cơ sở cụ thể hóa Nghị quyết đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết Quốc hội, Chính phủ, Nghị quyết đảng bộ tỉnh, thành phố và pháp luật của nhà nước, HĐND triển khai có hiệu quả việc “nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND các cấp, nhiệm kỳ 2021-2026” để HĐND thực sự là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương và cơ quan nhà nước cấp trên.
HĐND các cấp chủ động xây dựng kế hoạch hoạt động 5 năm, hằng năm, nhất là định hướng chương trình xây dựng Nghị quyết của HĐND trong nhiệm kỳ, trên cơ sở đó ban hành Nghị quyết về chương trình xây dựng nghị quyết và giám sát hằng năm; đề xuất với cấp ủy các nhiệm vụ, giải pháp, góp phần quyết định vào sự phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, góp phần xây dựng hệ thống chính trị ngày càng vững mạnh trong nhiệm kỳ và nhiều năm tiếp theo, khẳng định rõ nét hơn vị trí, vai trò của HĐND trong thực tiễn.
Cũng tại hội nghị, đại diện Thường trực HĐND các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc trình bày tham luận tập trung vào các nội dung: nâng cao chất lượng giám sát chuyên đề của HĐND cấp tỉnh; giải pháp nâng cao hiệu lực, hiệu quả giám sát của HĐND cấp tỉnh trong việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo và kiến nghị cử tri; kinh nghiệm và giải pháp nâng cao chất lượng tổ chức các phiên giải trình của Thường trực HĐND cấp tỉnh./.