Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị tổng kết công tác Hội đồng nhân dân các tỉnh, thành phố năm 2021 và triển khai nhiệm vụ năm 2022 khu vực phía Bắc
Trong nhiệm kỳ 2016 - 2021 và năm đầu nhiệm kỳ 2021 - 2026, HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh, các Ban của HĐND tỉnh Tuyên Quang đã thực hiện 26 cuộc giám sát chuyên đề, chiếm khoảng 27% tổng số cuộc giám sát gồm cả giám sát thường xuyên và giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh. Trong đó HĐND tỉnh 01 cuộc, Thường trực HĐND tỉnh 06 cuộc, các Ban của HĐND tỉnh 19 cuộc.
Hoạt động giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh Tuyên Quang được thực hiện đúng quy định của pháp luật; có nhiều đổi mới nội dung, cách thức thực hiện, nâng cao hiệu lực, hiệu quả, giúp Hội đồng nhân dân tỉnh đánh giá chính xác, khách quan, kịp thời việc tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật của nhà nước, các nghị quyết, chương trình, đề án, kế hoạch của tỉnh, kiến nghị nhiều giải pháp quan trọng để các cấp, các ngành, địa phương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc; là kênh thông tin quan trọng, làm cơ sở cho cấp ủy quyết định những chủ trương quan trọng trên tất cả lĩnh vực; HĐND tỉnh kịp thời ban hành mới, sửa đổi, bổ sung các Nghị quyết của HĐND tỉnh, thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, Nghị quyết của Tỉnh ủy phù hợp điều kiện thực tế của tỉnh; giúp chính quyền các cấp kịp thời khắc phục hạn chế, tồn tại, nâng cao hiệu quả hoạt động, đáp ứng yêu cầu phục vụ doanh nghiệp và nhân dân; góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, khẳng định vai trò, vị thế của HĐND tỉnh trong hệ thống chính trị.
Từ thực tiễn, Thường trực HĐND tỉnh xin được Chia sẻ một số kinh nghiệm, giải pháp chủ yếu để nâng cao chất lượng hoạt động giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Tuyên Quang Lê Thị Thanh Trà nêu rõ:
Thứ nhất, quán triệt, thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật, nhất là Luật Tổ chức chính quyền điạ phương, Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND, là những quy định và căn cứ pháp lý bảo đảm quyền hạn, trách nhiệm của HĐND trong hoạt động giám sát và trách nhiệm chấp hành của các đối tượng được giám sát trong các cuộc giám sát của HĐND. Đồng thời Thường trực HĐND tỉnh cũng chú ý quy định cụ thể, phù hợp trình tự, cách thức tổ chức đối với từng cuộc giám sát chuyên đề; chỉ đạo Văn phòng xây dựng, thực hiện quy trình tham mưu, phục vụ các cuộc giám sát của HĐND.
Thứ hai, hết sức coi trọng việc chọn nội dung giám sát, xác định phạm vi và đối tượng giám sát. Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Tuyên Quang Lê Thị Thanh Trà cho biết, trong số 26 cuộc giám sát chuyên đề mà HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND tỉnh Tuyên Quang đã thực hiện từ năm 2016 đến nay đều tập trung vào các vấn đề khó, bất cập, nổi cộm; vấn đề lớn, vấn đề trọng tâm, quan trọng trên tất cả các lĩnh vực, có tầm ảnh hưởng rộng, được nhiều cấp, nhiều ngành, cử tri, Nhân dân quan tâm.
Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Tuyên Quang Lê Thị Thanh Trà trình bày tham luận tại Hội nghị
Nội dung các cuộc giám sát được lựa chọn trên cơ sở tổng hợp tình hình thực hiện nhiệm vụ chính trị của tỉnh, thông tin từ cơ quan báo chí, ý kiến, kiến nghị của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, cử tri, đơn thư của công dân, dư luận xã hội, qua việc khảo sát nắm bắt thông tin của các Ban HĐND tỉnh và tham khảo ý kiến của một số chuyên gia… Bên cạnh đó, khi lựa chọn nội dung giám sát chuyên đề còn có sự lồng ghép, phối hợp, tránh chồng chéo về nội dung, thời gian và đối tượng giám sát với các cuộc giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội; của Tỉnh ủy, Đoàn ĐBQH tỉnh, Mặt trận Tổ quốc tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội…ở địa phương.
Ở từng cuộc giám sát vừa bảo đảm giám sát toàn diện từ khâu chỉ đạo, tổ chức thực hiện đến kết quả thực hiện của đối tượng được giám sát, nhưng hết sức chú ý đến những khâu đoạn, vấn đề trọng tâm, đối tượng trọng yếu, để sau giám sát có biện pháp tháo gỡ, giải quyết, những điểm nghẽn, nút thắt trong công tác chỉ đạo, điều hành thực hiện phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của tỉnh.
Thứ ba, làm tốt công tác chuẩn bị và tổ chức giám sát. Theo đó, công tác chuẩn bị giám sát phải được tiến hành ngay từ khi xác định nội dung giám sát và sau khi có nghị quyết, chương trình giám sát của HĐND, Thường trực HĐND tỉnh, thông thường là từ 2 đến 3 tháng trước khi tổ chức giám sát. Đây chính là quá trình thu thập thông tin, tài liệu ban đầu làm cơ sở để chuẩn bị đề cương giám sát, các mẫu biểu báo cáo, biên bản...và lực lượng giám sát phù hợp. Thành phần đoàn giám sát, Tổ giúp việc đoàn giám sát được lựa chọn kỹ theo đúng quy định của pháp luật, phù hợp với trình độ chuyên môn, năng lực, kinh nghiệm công tác và tính chất, yêu cầu của từng cuộc giám sát. Ngoài các đại biểu HĐND tỉnh hoạt động chuyên trách, uỷ viên các Ban của HĐND tỉnh, còn có sự tham gia của lãnh đạo các sở, ngành, lãnh đạo các phòng thuộc các sở, ngành của tỉnh am hiểu về nội dung giám sát, đại biểu HĐND cư trú trên địa bàn và Thường trực HĐND cấp huyện nơi Đoàn giám sát thực hiện giám sát trực tiếp. Quá trình thực hiện giám sát phải thực hiện việc giám sát thông qua báo cáo trước, tiếp đó là giám sát trực tiếp tại cơ sở, hiện trường thực tế...Việc kết luận giám sát chỉ thực hiện sau khi Đoàn giám sát đã chuẩn bị kỹ càng, đầy đủ báo cáo tổng hợp kết quả giám sát đối với cơ quan, đơn vị chịu sự giám sát.
Thứ tư, coi trọng giám sát chuyên đề bằng hình ảnh; đây là một hình thức giám sát luôn được Thường trực HĐND tỉnh quan tâm tạo mọi điều kiện và khuyến khích các Ban HĐND tỉnh thực hiện, có tác động trực tiếp đến đối tượng giám sát và các cơ quan, đơn vị liên quan; tăng hiệu quả giám sát. Giám sát chuyên đề bằng hình ảnh có lợi thế nổi trội là cùng với báo cáo bằng văn bản, lời bình, hình ảnh minh họa là sự phản ánh trực quan và sinh động những điểm mà văn bản và lời nói không thể mô tả hết được, do vậy có sự tác động và thẩm thấu rất lớn. Những năm gần đây, mỗi năm có ít nhất một cuộc giám sát bằng hình ảnh của HĐND, Thường trực HĐND hoặc ban của HĐND tỉnh. Việc giám sát bằng hình ảnh đã mang lại hiệu quả thiết thực, được các vị đại biểu HĐND tỉnh, các vị đại biểu dự kỳ họp và cử tri đánh giá cao.
Thứ năm, hết sức chú trọng khâu “hậu giám sát”, để đảm bảo hiệu quả cuối cùng của hoạt động giám sát là kết quả thực hiện các kiến nghị sau giám sát. Sau khi báo cáo kết quả giám sát chuyên đề của HĐND tỉnh, Thường trực HĐND tỉnh, các Ban của HĐND tỉnh đã được xem xét, thông qua; Thường trực HĐND tỉnh phân công rõ nhiệm vụ cho các Ban của HĐND tỉnh và Văn phòng Đoàn đại biểu Quốc hội và HĐND tỉnh để theo dõi, đôn đốc các cấp, các ngành triển khai thực hiện, và giám sát việc thực hiện các kiến nghị giám sát đã báo cáo tại kỳ họp HĐND tỉnh. Tại các kỳ họp HĐND sau đó, các ban khi báo cáo thẩm tra về lĩnh vực được phân công đều có nội dung đánh giá kết quả thực hiện kiến nghị sau giám sát ở lĩnh vực phụ trách của ban. Đối với những vấn đề sau giám sát còn nhiều vướng mắc, chưa được các ngành, địa phương quan tâm tháo gỡ, giải quyết dứt điểm sẽ được đưa ra giải trình, chất vấn tại các phiên giải trình, chất vấn của Thường trực HĐND tỉnh hoặc phiên chất vấn tại kỳ họp HĐND tỉnh.
Các đại biểu tham dự Hội nghị tại Nhà Quốc hội
Năm 2020, Thường trực HĐND tỉnh đã tiến hành cuộc giám sát chuyên đề về việc thực hiện các kiến nghị, kết luận sau khảo sát, giám sát, chất vấn, giải trình của HĐND tỉnh, Thường trực HĐND, các ban của HĐND tỉnh trong nhiệm kỳ 2016 - 2021, gồm 105 vấn đề, vụ việc cụ thể. Kết quả giám sát rất khả quan, khi đại đa số các kiến nghị đã được các cơ quan nhà nước ở địa phương và các tổ chức, cá nhân liên quan nghiêm túc tiếp thu, thực hiện; đặc biệt là các kiến nghị về giải quyết những tồn tại, vướng mắc trong thực hiện việc điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch tổng thể di dân tái định cư Dự án thủy điện Tuyên Quang theo Quyết định số 1766/QĐ-TTg ngày 10/10/2011 của Thủ tướng Chính phủ; việc thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016-2020; thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, khai thác khoáng sản; bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2016-2020; việc bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số giai đoạn 2016-2020; công tác quản lý và bảo trì công trình giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2018-202; các kiến nghị sau giám sát về đầu tư xây dựng, về quản lý đô thị, về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, về tuyển dụng công chức, viên chức...
Ngay trong năm 2021, năm đầu của nhiệm kỳ 2021 - 2026, UBND tỉnh đã trình HĐND tỉnh sửa đổi, bổ sung, ban hành mới nhiều biện pháp, chính sách đặc thù về hỗ trợ, khuyến khích phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa, phát triển du lịch, về bê tông hóa đường giao thông nông thôn, kiên cố hóa kênh mương, xây dựng nhà văn hóa thôn, tổ nhân nhân, về thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, hỗ trợ công chức, viên chức đi đào tạo nâng cao trình độ sau đại học...
Để tiếp tục nâng cao hơn nữa hiệu quả giám sát chuyên đề trong thời gian tới, Thường trực HĐND tỉnh Tuyên Quang xác định tiếp tục kiên trì thực hiện hiệu quả những kinh nghiệm, giải pháp nêu trên; đồng thời chú trọng bám sát chủ trương, nghị quyết của cấp ủy, nhất là các khâu đột phá, nhiệm vụ trọng tâm, các đề án, chương trình lớn của tỉnh để chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch giám sát chuyên đề hàng năm với nội dung giám sát toàn diện, có trọng tâm, trọng điểm, sát với thực tiễn địa phương.
Cùng với đó, có các giải pháp phù hợp để nâng cao năng lực giám sát của Thường trực HĐND, các Ban của HĐND, tổ đại biểu và đại biểu HĐND, bộ máy giúp việc HĐND tỉnh. Kiên quyết hơn trong đôn đốc, theo dõi, giám sát việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát đối với các cơ quan, đơn vị liên quan. Tăng cường sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị, nhất là với Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội trong hoạt động giám sát.
Thường trực HĐND tỉnh Tuyên Quang cũng kiến nghị với Ủy ban Thường vụ Quốc hội sớm ban hành Nghị quyết hướng dẫn một số hoạt động giám sát của HĐND, Thường trực HĐND, các ban HĐND, Tổ đại biểu và đại biểu HĐND; Hướng dẫn hoặc quy định cụ thể hơn cách thức, hình thức xử lý trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân chậm thực hiện, không thực hiện, thực hiện không đầy đủ các kiến nghị, kết luận sau giám sát, chất vấn giải trình của HĐND, Thường trực HĐND, các ban của HĐND. Quy định cụ thể hơn hình thức văn bản cuối cùng về kết quả chất vấn tại phiên họp của Thường trực HĐND. Tại Điều 69 về chất vấn và xem xét trả lời chất vấn tại phiên họp Thường trực Hội đồng nhân dân trong thời gian giữa hai kỳ họp Hội đồng nhân dân của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân chưa quy định cụ thể về vấn đề này./.