Trình bày Báo cáo một số vấn đề lớn còn ý kiến khác nhau về Dự án Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật kế toán, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính -Ngân sách Phùng Quốc Hiển cho biết, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội tại Kỳ họp thứ 9, dự thảo Luật đã được chỉnh lý theo hướng: bổ sung quy định về kiểm toán nội bộ; bổ sung quy định cho phép cá nhân kinh doanh dịch vụ kế toán; quy định rõ và đầy đủ hơn về đầy đủ hơn về điều kiện hành nghề của doanh nghiệp dịch vụ kế toán nước ngoài; bổ sung trách nhiệm của cá nhân, doanh nghiệp hành nghề dịch vụ kế toán; rút ngắn thời hạn cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kế toán xuống còn 15 ngày; quy định doanh nghiệp nộp lệ phí theo quy định của pháp luật; quy định Bộ Tài chính có thẩm quyền tổ chức thi lấy chứng chỉ kế toán viên.
Báo cáo cũng cho biết, hiện nay còn hai nội dung còn có ý kiến khác nhau là: về đánh giá và ghi nhận theo giá trị hợp lý và điều kiện cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kế toán.
Về đánh giá và ghi nhận theo giá trị hợp lý, Thường trực Ủy ban Tài chính - Ngân sách và Cơ quan soạn thảo thống nhất ngoài giá trị gốc thì còn giá trị của tài sản được đánh giá lại tại một thời điểm. Cơ quan soạn thảo đề nghị giữ nguyên cụm từ “giá trị hợp lý” và cho rằng về bản chất không có sự khác biệt giữa thuật ngữ “giá trị hợp lý” hay “giá trị đánh giá được đánh giá lại”. Tuy nhiên, sử dụng cụm từ “giá trị hợp lý” là phù hợp với chuẩn mực kế toán quốc tế. Thường trực Ủy ban Tài chính-Ngân sách đề nghị thay cụm từ “giá trị hợp lý” bằng cụm từ “giá trị xác định lại” vì cho rằng khái niệm “giá trị hợp lý” không mang tính định lượng, khó khăn trong việc xác định trên thực tế thế nào là “hợp lý”.
Về điều kiện cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kế toán, cơ quan soạn thảo đề nghị quy định theo hướng: giao chính phủ quy định chi tiết phần vốn góp của kế toán viên hành nghề trong doanh nghiệp và phần vốn góp của các thành viên là tổ chức để đảm bảo tính linh hoạt trong điều hành, phù hợp với tình hình thực tiễn trong từng giai đoạn. Tuy nhiên, nhiều ý kiến trong Thường trực Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, bỏ ý kiến này vì cho rằng, việc quy định khống chế tỷ lệ góp vốn tối thiểu của kế toán viên hành nghề là chưa bảo đảm công bằng, gây khó khăn cho những người có năng lực không có đủ vốn góp, hạn chế quyền tự do kinh doanh của cá nhân, chưa phù hợp với quy định của Hiến pháp.
Thảo luận tại phiên họp, đa số ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với Báo cáo của Ủy ban Tài chính Ngân sách. Tuy nhiên, nhiều ý kiến đề nghị Ban soạn thảo cần rà soát lại và quy định cụ thể các nội dung đã có thực tiễn vào trong Luật, tránh việc giao quá nhiều cho Chính phủ quy định.
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nhấn mạnh đến tầm quan trọng của Luật kế toán trong điều kiện hội nhập quốc tế, quan trọng nhất là công khai, minh bạch, chính xác và phù hợp với thông lệ quốc tế; đảm bảo tính chính xác, khách quan, từ đó thấy rõ sự phát triển cũng như lộ rõ tiêu cực, tham nhũng, biển thủ. Không có kế toán minh bạch, không thống nhất toàn quốc thì làm sao có thể thanh tra kiểm tra, kiểm toán? Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng nhận xét dự án Luật đưa ra chưa đạt đến mức độ cụ thể cần thiết, cần phải xây dựng kỹ lưỡng hơn.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho rằng dự án Luật cần quy định cụ thể hơn về tiêu chuẩn chung, sau đó mới giao Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định chuẩn mực kế toán. Đặc biệt, về kiểm toán nội bộ cần có luật riêng, đây là một dạng kiểm toán nhưng lại liên quan đến Luật kế toán. Ngoài ra, điều kiện về kế toán trưởng cũng cần phải đưa vào dự án Luật, không nên để Chính phủ quy định.
Về điều kiện cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kế toán, Chủ nhiệm Phan Trung Lý bày tỏ quan điểm đồng tình với Ủy ban Tài chính Ngân sách là bỏ quy định này vì tất cả mọi sự góp vốn là Luật doanh nghiệp quyết định chứ không phải là Luật kế toán.
Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho rằng hiện nay vẫn tồn tại tình trạng các doanh nghiệp thuê cán bộ thuế, kiểm toán làm kế toán cho công ty mình, tuy không chính thống nhưng vẫn tồn tại, chính vì vậy dự án Luật cần quy định cụ thể các điều kiện thuê kế toán, và nên quy định doanh nghiệp không được thuê cán bộ kiểm toán, cán bộ thuế đang công tác trong ngành thuế và ngành kiểm toán làm kế toán.
Giải trình về những vấn đề trên, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Phùng Quốc Hiển và Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đều thừa nhận sự cần thiết phải quy định chặt chẽ hơn nữa về chuẩn mực kế toán, báo cáo tài chính... Về kiểm toán nội bộ, đại diện cơ quan soạn thảo, thẩm tra sẽ cố gắng phối hợp để bổ sung, chi tiết hóa trong dự thảo Luật kế toán.