Chất vấn của đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân - Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau đối với Thủ tướng Chính phủ nêu rõ: “Kể từ khi cho phép được thí điểm thực hiện đến nay, các hãng taxi công nghệ nước ngoài (điển hình trong đó là Grap) cơ bản đã chiếm lĩnh từ 60-70% thị phần vận tải taxi ở các thành phố lớn, như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, đã đẩy các doanh nghiệp trong nước vào thế phá sản, thua lỗ. Nhiều ý kiến cho rằng, dẫn đến tình trạng đó, là do Bộ Giao thông vận tải đã quá ưu ái cho các hãng taxi công nghệ khi cho phép thực hiện thí điểm trên diện rộng và ở nhiều địa phương, khiến các doanh nghiệp trong nước không có đủ thời gian để thích nghi, học hỏi, chuyển giao công nghệ.
Cùng với đó, là việc Chính phủ trong 4 năm qua chưa sửa đổi, bổ sung Nghị định 86/2014/NĐ-CP về quản lý vận tải, đã vô tình tạo ra nhiều ưu ái, giúp cho taxi công nghệ nước ngoài (như Grap) chiếm lĩnh thị phần. Mặc dù hoạt động như doanh nghiệp vận tải, không bị trói buộc bởi các quy định của pháp luật, dẫn đến có lợi thế cạnh tranh.
Trong khi đó, ở nhiều nước trên thế giới, thì việc quản lý các hãng taxi công nghệ là hết sức chặt chẽ (ví dụ: Nhật Bản, Hàn Quốc thì cấm, Malaysia bắt buộc phải dán nhãn hiệu nhận biết ở hai bên thành xe, Ấn Độ bắt buộc phải đeo mào, còn ở ta, thì taxi công nghệ có thể trá hình thành xe tư nhân, thoải mái đi vào các tuyến đường bị hạn chế, đường cấm, dẫn đến cạnh tranh bất bình đẳng, thiếu lành mạnh).
Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân - Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau
Từ tình hình trên, đại biểu Lê Thanh Vân đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho biết:
1. Quan điểm của Chính phủ về định hướng quản lý đối với taxi công nghệ?
2. Chính phủ có xác định taxi công nghệ là hoạt động vận tải không?
3. Khi nào thì Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định 86, hoặc ban hành văn bản mới, tạo khuôn khổ pháp lý, xác lập điều kiện bảo đảm, để các doanh nghiệp trong nước có thể thể yên tâm đầu tư công nghệ đủ lớn mạnh đủ khả năng cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh với loại hình vận tải này?”
Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã trả lời chất vấn của đại biểu về vấn đề này.
Về quan điểm của Chính phủ về định hướng quản lý đối với taxi công nghệ, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng cho biết, việc quản lý xe ô tô dưới 9 chỗ ngồi hoạt động kinh doanh vận tải hành khách sử dụng phần mềm để điều hành, kết nối trực tiếp lái xe và hành khách là nội dung có nhiều ý kiến khác nhau trong quá trình xây dựng dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 86/2014/NĐ-CP; vì vậy, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo định hướng xây dựng Nghị định này với một số trọng tâm: (i) Loại bỏ các nội dung quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh không thực sự cần thiết, không phù hợp với Luật giao thông đường bộ; (ii) Ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ trong quản lý vận tải để thay thế cho phương thức quản lý truyền thống; (iii) Bỏ quy định bắt buộc phải gắn hộp đèn cố định trên nóc xe taxi (doanh nghiệp tự quyết định việc gắn hộp đèn trên nóc xe), thay vào đó dùng phần mềm cùng với phù hiệu, biển hiệu xe và Tem kiểm định khác biệt để quản lý; (iv) Xây dựng ha tầng công nghệ nhằm kết nối, chia sẻ, liên thông toàn bộ dữ liệu giám sát hành trình, hình ảnh, ghi, lưu trữ lâu dài từ camera trên xe ô tô...
Trên tinh thần đó, Bộ Giao thông vận tải đã hoàn chỉnh dự thảo Nghị định với sự thống nhất cao của các Bộ có liên quan; trong đó thể hiện rõ quan điểm ứng dụng công nghệ trong điều hành xe ô tô kinh doanh vận tải hành khách dưới 09 chỗ ngồi, kể cả xe taxi (taxi sử dụng đồng hồ tính tiền - taxi truyền thống; taxi sử dụng phần mềm để tính tiền, kết nối lái xe với hành khách – taxi công nghệ), xe hợp đồng (sử dụng hợp đồng văn bản giấy hoặc điện tử); xe du lịch (sử dụng hợp đồng văn bản giấy hoặc điện tử); tương ứng với mỗi mỗi loại hình là các quy định về kinh doanh và điều kiện kinh doanh phù hợp. Dự thảo Nghị định không có nội dung cản trở đơn vị kinh doanh vận tải lựa chọn loại hình vận tải; vì vậy, đơn vị kinh doanh vận tải hoàn toàn có quyền tự do lựa chọn loại hình kinh doanh phù hợp với điều kiện, thế mạnh của mình theo pháp luật.
Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng
Về việc Chính phủ có xác định taxi công nghệ là hoạt động vận tải không, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng cho biết, theo quy định của Luật giao thông đường bộ thì loại hình xe taxi là một trong năm loại hình kinh doanh vận tải hành khách. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra ở đây là các đơn vị cung cấp dịch vụ kết nối, cung cấp dịch vụ nền tảng (tương tự như Grab, Go Viet...) có là hoạt động kinh doanh vận tải hay không, dự thảo Nghị định lần này đã cụ thể hóa khái niệm về hoạt động kinh doanh vận tải hành khách bằng xe taxi là việc sử dụng xe ô tô có sức chứa dưới 9 chỗ (bao gồm cả người lái xe) để vận chuyển hành khách theo lịch trình và hành trình do hành khách yêu cầu; có sử dụng đồng hồ tính tiền để tính cước chuyến đi hoặc sử dụng phần mềm để đặt xe, huỷ chuyến, tính cước chuyến đi và kết nối trực tiếp với hành khách thông qua phương tiện điện tử, đồng thời dự thảo Nghị định cũng thể hiện rõ trách nhiệm của đơn vị kinh doanh vận tải bằng xe ô tô (Điều 34) và trách nhiệm của Đơn vị cung cấp nền tảng trong hoạt động kinh doanh vận tải (Điều 35).
Theo đó, đã phân định rõ trường hợp: (i) Đơn vị chỉ cung cấp nền tảng trong hoạt động kinh doanh vận tải (không trực tiếp điều hành phương tiện, lái xe; không quyết định giá cước vận tải) phải chấp hành các quy định theo pháp luật về giao dịch điện tử, các pháp luật khác có liên quan...; (ii) Trường hợp đơn vị cung cấp nền tảng trong hoạt động kinh doanh vận tải có thực hiện ít nhất một trong các công đoạn chính của hoạt động vận tải (trực tiếp điều hành phương tiện, lái xe hoặc quyết định giá cước vận tải) để vận chuyển hành khách, hàng hóa trên đường bộ nhằm mục đích sinh lợi thì phải thực hiện các quy định đối với đơn vị kinh doanh vận tải. Các nội dung dự thảo Nghị định nêu trên là khung pháp lý chung để các doanh nghiệp tự do lựa chọn hoạt động của mình theo pháp luật.
Về việc khi nào thì Chính phủ sửa đổi, bổ sung Nghị định 86/2014/NĐ-CP, hoặc ban hành văn bản mới, tạo khuôn khổ pháp lý, xác lập điều kiện bảo đảm, để các doanh nghiệp trong nước có thể yên tâm đầu tư công nghệ đủ lớn mạnh, đủ khả năng cạnh tranh bình đẳng, lành mạnh với loại hình vận tải này, Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng nêu rõ, dự thảo Nghị định thay thế Nghị định số 86/2014/NĐ-CP đã được Bộ Giao thông vận tải hoàn chỉnh, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ xem xét, ký ban hành. Đây là khung khổ pháp lý chung, đầy đủ để quản lý các loại hình kinh doanh vận tải đường bộ bằng xe đơn vị kinh doanh vận tải một cách bình đẳng, minh bạch và hướng đến mục tiêu cao nhất là đáp ứng nhu cầu ngày càng tốt hơn của người dân, giữ gìn trật tự, an toàn giao thông./.