Cùng dự có các Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội; các Uỷ viên Thường trực Hội đồng Dân tộc; Lãnh đạo và chuyên viên Vụ Dân tộc thuộc Văn phòng Quốc hội; đại diện các bộ ngành, địa phương; chuyên gia Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB); đại diện Trường Nông nghiệp - Đại học Cần Thơ…
Kinh tế tập thể có vai trò quan trọng, là cầu nối giữa nông hộ với các nhà sản xuất và thị trường
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm nhấn mạnh, sau khi tổng kết hơn 20 năm thực hiện Nghị quyết TW về kinh tế tập thể, năm 2022 Hội nghị Trung ương 5, khóa XIII đã ban hành Nghị quyết số 20 về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới, trong đó khẳng định kinh tế tập thể là thành phần kinh tế quan trọng của nền kinh tế quốc dân và xác định trách nhiệm nâng cao hiệu quả của kinh tế tập thể là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị, trong đó trách nhiệm chính, trực tiếp là của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp.
Kinh nghiệm của Hàn Quốc cũng như nhiều nước phát triển cho thấy, để tích tụ ruộng đất, đưa khoa học công nghệ vào phát triển sản xuất hàng hóa trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp, không có cách nào khác là đẩy mạnh các mô hình kinh tế tập thể có sự quản lý, hỗ trợ của nhà nước. Chủ tịch Hội đồng Dân tộc cho rằng, trong điều kiện nước ta còn khó khăn về mọi mặt ở vùng nông thôn, miền núi, kinh tế tập thể (tổ nhóm, tổ hợp tác, hợp tác xã (HTX), liên minh HTX) có vai trò quan trọng, là cầu nối giữa nông hộ với các nhà sản xuất và thị trường. Và thực tế ở các nước phát triển, mô hình kinh tế hợp tác đã phát triển mạnh và mang lại hiệu quả lớn.
Mặc dù Luật Hợp tác xã năm 2012 đã được sửa đổi nhằm thúc đẩy thành phần kinh tế này phát triển, tuy nhiên Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm nhận thấy, kinh tế tập thể trong vùng DTTS&MN, nhất là vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn còn chưa phát triển mạnh. Quy mô HTX chủ yếu là nhỏ và siêu nhỏ, phương thức sản xuất, vận hành, quản trị hợp tác xã còn lạc hậu, chưa có nhiều ứng dụng công nghệ, kiến thức mới vào sản xuất. Số lượng các HTX được thành lập mới, số các HTX hoạt động có hiệu quả, phát triển mạnh về quy mô còn chưa nhiều…
Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm phát biểu khai mạc Hội thảo
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc cũng đã chỉ ra nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên là: (i) do chưa có cơ chế đặc thù để hỗ trợ phù hợp, giải quyết đất đai, vốn và công nghệ cho các hợp tác xã; (ii) một số cơ chế được quy định trong luật nhưng chậm, chưa cụ thể hóa, hoặc việc cụ thể hóa nhưng khó thực hiện trong thực tiễn do yếu tố nguồn lực, điều kiện đảm bảo và chưa khả thi; (iii) nhận thức của một bộ phận cán bộ, chính quyền các cấp và người dân còn chưa đầy đủ về thành phần kinh tế tập thể này; (iv) cơ quan, bộ máy quản lý nhà nước chưa có nhiều đổi mới theo hướng chuyên trách để kiến tạo, hỗ trợ thành phần kinh tế này phát triển.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc cho biết, Kỳ hop thứ 5, Quốc hội khóa XV, dự kiến Quốc hội sẽ xem xét thông qua 6 dự án luật và cho ý kiến 6 dự án Luật. Trong đó, dự án Luật Đất đai (sửa đổi) và dự án Luật Hợp tác xã (sửa đổi) là những luật có ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế-xã hội, góp phần thay đổi mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị ở vùng đồng bào DTTS.
Với mong muốn có những kiến nghị sát với thực tiễn, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc nêu rõ, vừa qua Hội đồng Dân tộc đã phối hợp cùng với các chuyên gia của Ngân hàng Châu Á (ADB) tổ chức các chuyến khảo sát tại các tỉnh: Yên Bái, Bạc Liêu, Đắk Lắk để lắng nghe ý góp ý của lãnh đạo Ủy ban Nhân dân, Đoàn Đại biểu Quốc hội và các sở, ban, ngành liên quan đã thu thập được nhiều ý kiến có giá trị trong việc thể chế 8 nhóm chính sách của Nghị quyết 20-NQ/TW trong dự thảo Luật. Chủ tịch Hội đồng Dân tộc nhấn mạnh, “Hội thảo tham vấn chính sách phát triển kinh tế tập thể đối với đồng bào dân tộc thiểu số trong dự án luật Hợp tác xã (sửa đổi)” được tổ chức nhằm tham vấn, xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội, đại biểu các bộ, ngành và địa phương, trên cơ sở đó chắt lọc lại nội dung, góp phần hoàn thiện dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi).
Làm rõ thực trạng, thuận lợi và những khó khăn, bất cập của các hợp tác xã ở vùng DTTS&MN
Phát biểu đề dẫn Hội thảo, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Trần Thị Hoa Ry nhấn mạnh, Dự thảo Luật Hợp tác xã (sửa đổi) gồm 12 Chương, 135 điều, trên cơ sở báo cáo tổng kết 10 năm thực hiện luật Hợp tác xã 2012, và thể chế Nghị quyết 20 của TW khóa XIII về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể trong giai đoạn mới. Dự thảo lần này đã tiếp thu sửa đổi, bãi bỏ 135 điểm, hầu hết các các điều luật được tiếp thu sửa đổi. Tuy nhiên, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Trần Thị Hoa Ry cho rằng, hiện nay vẫn còn 10 nhóm vấn đề lớn còn nhiều ý kiến khác nhau cần phải tiếp tục làm rõ, là các cơ chế, chính sách liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp, liên quan đến các tổ hợp tác, hợp tác xã ở vùng DTTS&MN.
Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Trần Thị Hoa Ry cho rằng, hiện nay vẫn còn 10 nhóm vấn đề lớn còn nhiều ý kiến khác nhau cần phải tiếp tục làm rõ, là các cơ chế, chính sách liên quan đến lĩnh vực nông nghiệp, liên quan đến các tổ hợp tác, hợp tác xã ở vùng DTTS&MN.
Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Trần Thị Hoa Ry đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận, làm rõ một số nội dung:
Một là, làm rõ thực trạng, thuận lợi và những khó khăn, bất cập của các hợp tác xã trên địa bàn tỉnh, nhất là các hợp tác xã hoạt động trong khu vực vùng DTTS, vùng sâu, vùng xa, biên giới; các hợp tác xã có người đại diện là người DTTS.
Hai là, kết quả đạt được, hạn chế, nguyên nhân hạn chế trong của các chính sách, pháp luật hỗ trợ phát triển các HTX trong thời gian qua.
Ba là, ngoài tham gia vào các vấn đề chung của dự thảo Luật, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Trần Thị Hoa Ry đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận, cho ý kiến sâu về các nội dung liên quan đến vai trò quản lý nhà nước và việc thể chế 8 nhóm chính sách của Nghị quyết 20-NQ/TW vào dự thảo luật, cụ thể:
1. Điều khoản về nguyên tắc, tiêu chí thực hiện chính sách (Điều 17, 18);
2. Điều, khoản về nội dung các chính sách cụ thể (từ Điều 20 đến Điều 28), nhất là các chính sách về ưu tiên hỗ trợ về: vốn; đất đai; chuyển giao công nghệ; thuế, phí, bảo hiểm;
3. Các điều khoản về quyền, nghĩa vụ của các thành viên; trích lập và quản lý các quỹ; phân phối thu nhập;
4. Các điều khoản quy định về địa vị pháp lý, chính sách đối với tổ hợp tác;
5. Các vấn đề khác mà đại biểu quan tâm.
Các đại biểu tham dự Hội thảo
Tại Hội thảo, các đại biểu nghe các tham luận và thảo luận, trao đổi các vấn đề xung quanh những bất cập, vướng mắc trong khuôn khổ pháp luật hiện hành về phát triển kinh tế hợp tác ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi; kiến nghị sửa đổi, bổ sung vào Luật Hợp tác xã (sửa đổi) thời gian tới; các loại hình kinh tế tập thể và những vấn đề đặt ra trong bối cảnh chuyển đổi số và kinh tế tuần hoàn; kinh nghiệm của một số quốc gia trong việc xây dựng Luật Hợp tác xã để thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể ở vùng nông thôn, vùng khó khăn, miền núi.
Đề nghị làm rõ các nội dung, chính sách ưu tiên để phát triển các tổ chức kinh tế tập thể ở vùng DTTS
Phát biểu kết luận Hội thảo, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm đánh giá cao các ý kiến phát biểu tại hội thảo. Nhiều ý kiến có giá trị, tập trung làm rõ những vấn đề khó khăn vướng mắc trong mà các HTX đang gặp phải tại địa phương; đặc biệt các ý kiến đã chỉ ra những bất cập, chưa phù hợp của Luật HTX năm 2012 và kiến nghị sửa đổi cụ thể vào trong các điều khoản của dự thảo Luật HTX (sửa đổi) chuẩn bị trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 5 sắp tới.
Qua thảo luận, các ý kiến chỉ ra dự thảo Luật Hợp tác xã lần này mặc dù được nghiên cứu sửa đổi rất công phu, cố gắng khắc phục những khó khăn vướng mắc trong thực tiễn và thể chế các chủ trương chính sách trong Nghị quyết 20-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương, tuy nhiên, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm cho rằng, vẫn còn nhiều nội dung cần tiếp tục nghiên cứu làm rõ, đặc biệt việc thể chế chính sách còn khá mờ nhạt, chưa cụ thể ở các nội dung, chính sách ưu tiên để phát triển các tổ chức kinh tế tập thể ở vùng DTTS, nhất là các tổ chức hoạt động trong lĩnh vực nông, lâm nghiệp. Đồng thời đề nghị cần tiếp tục nghiên cứu, bổ sung mới các nội dung này nhằm đảm bảo phù hợp thực tiễn hiện nay.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm hy vọng, việc sửa đổi Luật lần này sẽ tạo ra nhiều đổi mới quan trọng để hỗ trợ, tạo điều kiện cho các HTX phát triển hiệu quả, là thành phần quan trọng của nền kinh tế quốc dân, đúng như tinh thần, quan điểm của Nghị quyết số 20-NQ/TW của Trung ương Đảng khoá XIII mới ban hành./.
Một số hình ảnh tại Hội thảo:
Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Trần Thị Hoa Ry điều hành nội dung thảo luận
Các đại biểu tham dự Hội thảo
Ông Hoàng Xuân Thành - Chuyên gia Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) nêu rõ những bất cập, vướng mắc trong khuôn khổ pháp luật hiện hành về phát triển kinh tế hợp tác ở vùng dân tộc thiểu số và miền núi; kiến nghị sửa đổi, bổ sung vào Luật Hợp tác xã (sửa đổi) thời gian tới.
PGS.TS Nguyễn Phú Son - Giảng viên cao cấp Trường Nông nghiệp, Đại học Cần Thơ trình bày về các loại hình kinh tế tập thể và những vấn đề đặt ra trong bối cảnh chuyển đổi số và kinh tế tuần hoàn.
Ông Phạm Thái Hưng - Chuyên gia Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) trình bày kinh nghiệm của một số quốc gia trong việc xây dựng Luật Hợp tác xã để thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể ở vùng nông thôn, vùng khó khăn, miền núi.
Phát biểu kết luận Hội thảo, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Y Thanh Hà Niê Kđăm đánh giá cao các ý kiến phát biểu tại hội thảo và cho rằng các ý kiến đã chỉ ra những bất cập, chưa phù hợp của Luật HTX năm 2012 và kiến nghị sửa đổi cụ thể vào trong các điều khoản của dự thảo Luật HTX (sửa đổi) chuẩn bị trình Quốc hội xem xét, thông qua tại Kỳ họp thứ 5 sắp tới.